Έχει πλέον αρχίσει να γίνεται κατανοητό από όλους, ειδικούς και μη, ότι το "κύμα ακρίβειας" που σαρώνει τις πραγματικές οικονομίες όλου του πλανήτη, έχει σαν κύρια και πρωταρχική αιτία την πανδημία.
Από τους παράγοντες που διαμορφώνουν τις τιμές των προϊόντων, τον μεγαλύτερο
ρόλο παίζουν οι τιμές της ενέργειας. Ως βασική παράμετρος του μεταφορικού
κόστους, επηρεάζουν κάθε προϊόν και υπηρεσία, σε ολόκληρο τον κόσμο. Εξ ου
και η προσοχή των κυβερνήσεων στην προσπάθεια να μετριάσουν τη δύναμη του
χτυπήματος από τον πληθωρισμό, επικεντρώνεται ακριβώς εκεί, στο ενεργειακό
κόστος.
Δυστυχώς όμως, για όλες τις κυβερνήσεις, οι δυνατότητες ουσιαστικής
παρέμβασης, είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Τουλάχιστον εφόσον μιλάμε για
μία κατάσταση όπου τα έσοδα των προϋπολογισμών δεν θα υποστούν καθίζηση,
προκαλώντας δυσεπίλυτα δημοσιονομικά προβλήματα. Η φορολόγηση των καυσίμων
αποφέρει πολύ σημαντικό μέρος των εκάστοτε κρατικών εσόδων, στις
περισσότερες χώρες πλην εκείνων που έχουν την τύχη να διαθέτουν δικές τους
πηγές (λέγε με τοπικά ορυκτά καύσιμα). Οπότε, η όποια παρέμβαση, μπορεί να
αποδειχθεί καταστροφική και απαιτεί εξαιρετικά προσεκτικούς και
"χειρουργικούς" χειρισμούς".
Ειδικά σε περιπτώσεις όπως της Ελλάδας, όπου το τεράστιο δημόσιο χρέος δεν
επιτρέπει την παραμικρή "στραβοτιμονιά", ακόμη και η ελάχιστη των
παρεμβάσεων με επίπτωση στα δημόσια έσοδα, οφείλει να είναι διπλά και τριπλά
ελεγμένη. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υφίσταται χώρος για να γίνουν
κινήσεις.
Σαφέστατα, με προσεκτική ανάλυση και τεχνοκρατική διαχείριση, μπορεί να
υπάρξουν προσωρινές μειώσεις των ειδικών φόρων στα καύσιμα αλλά και του
Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (και στα υπόλοιπα εκτός καυσίμων είδη), στον βαθμό
που οι μεγάλες αυξήσεις θα οδηγήσουν σε μείωση της ζήτησης και άρα σε
"αυτόματη" (sic) μείωση των κρατικών εσόδων. Δεν πρέπει όμως να
γελιόμαστε!
Πρόκειται για μια πολύ δύσκολη στην επίλυσή της εξίσωση η οποία, στις
περισσότερες χώρες, δεν παρέχει ιδιαίτερα μεγάλα περιθώρια κινήσεων. Οι
ισορροπίες είναι πολύ λεπτές, το λάθος και η ζημιά καραδοκούν και είναι
εξαιρετικά εύκολο να γίνουν πραγματικότητα.
Μια λύση που θα είχε καλύτερο και πλέον αισθητό αποτέλεσμα, τουλάχιστον στην
Ευρώπη, θα ήταν να αλλάξει η πολιτική για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας
στη Γερμανία και τις υπόλοιπες αντιτιθέμενες χώρες (π.χ. Αυστρία). Μία
σχετική ανακοίνωση θα έριχνε σημαντικά τις τιμές ενέργειας, μιας και η
τεχνογνωσία με τις υπάρχουσες πυρηνικές υποδομές, επιτρέπουν την ύπαρξη
άμεσου αποτελέσματος αλλά και θα επηρέαζαν δυσμενέστατα τις προοπτικές των
ορυκτών καυσίμων. Δυστυχώς όμως, με τους Πράσινους να συγκυβερνούν σήμερα
στη Γερμανία, η πιθανότητα μιας τέτοιας αλλαγής πολιτικής στη μεγαλύτερη
οικονομία της Ευρωζώνης, ανήκει στη σφαίρα του ανύπαρκτου.
Σίγουρα δεν αποτελούν λύση ούτε η αέναη κρατική επιδότηση των τιμών (κυρίως
της ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά όχι μόνον), ούτε η αύξηση των μισθών όπως
προτείνουν κάποιοι. Η πρώτη παρέχει σημαντική στήριξη στα νοικοκυριά αλλά
μόνο προσωρινά, καθώς τα κρατικά ταμεία δεν είναι ανεξάντλητα. Η δεύτερη
αποτελεί λύση αυτοκτονίας, μιας μπορεί να παρομοιαστεί μόνο με την περίπτωση
να ρίχνουν οι πυροσβέστες... βενζίνη πολλών οκτανίων, στην φωτιά που
προσπαθούν να σβήσουν.
Κάποιες κυβερνήσεις ανακοίνωσαν αύξηση στις βασικές αποδοχές, ανάμεσά τους
και η ελληνική. Ο προσεκτικός παρατηρητής όμως, θα εντοπίσει εύκολα πως τα
ποσοστά που έχουν ανακοινωθεί, συμβαδίζουν πλήρως με τη συνολική πορεία της
κάθε οικονομίας και δεν θέτουν σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητά της.
Ποια θα μπορούσε όμως, να είναι η λύση;
Αυτή είναι η ερώτηση του ενός δισεκατομμυρίου και η αποτελεσματική απάντησή
της, αξίζει ακόμη περισσότερο.
Δυστυχώς όμως, δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια συγκεκριμένη, κάποια με
"εγγυημένη" (sic) έκβαση. Ειδικά για όσο καιρό θα συνεχίζονται τα διάφορα
παιγνίδια μικροσυμφερόντων ορισμένων χωρών με τους προμηθευτές πρώτων υλών
και καυσίμων, χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν το ευρύτερο συμφέρον τους.
"Οπότε;" Οπότε, μοναδική ρεαλιστική εναλλακτική είναι η προσεκτική, ημέρα με
την ημέρα, διαχείριση του προβλήματος. Με τις συνηθισμένες συμφωνίες κυρίων,
τις ευκαιριακές επιδοτήσεις και όλα τα υπόλοιπα γνωστά και μη εξαιρετέα
"υπερόπλα" που έχουν υπαρκτή αλλά περιορισμένη επίδραση.
Μέχρι να αποδειχθεί ξεκάθαρα εάν πράγματι το φαινόμενο είναι προσωρινό ή θα
συνεχίσει να υπάρχει και μετά το φθινόπωρο του 2022, οποιαδήποτε άλλη δράση
είναι ουτοπική! Εκτός εάν αποφασίσουν οι υπεύθυνοι να κοιτάξουν από τώρα την
πραγματικότητα κατάματα, να δεχθούν πως η φωτιά θα καίει για διάστημα
μεγαλύτερο των μερικών μηνών εάν δεν ληφθούν μέτρα, και να πράξουν τα
δέοντα!
Δεν πρόκειται δα και για κάποιο δυσεπίλυτο πρόβλημα κβαντικής φυσικής. Ο
αυξημένος πέραν του επιθυμητού πληθωρισμός, είναι ένα πρόβλημα τόσο παλιό
όσο και η ύπαρξη των οικονομιών...
Πέτρος Λάζος
0 Σχόλια