Του Κώστα Ράπτη
Οι φόβοι για "διάχυση" της σύγκρουσης που έχει ξεσπάσει από το περασμένο Σάββατο πέριξ της Λωρίδας της Γάζας κυριαρχούν στις δηλώσεις των διεθνών ηγετών που τολμούν να ζητούν άμεση παύση των εχθροπραξιών. Αλλά και από τους Ισραηλινούς και Αμερικανούς ιθύνοντες επανειλημμένες είναι οι προειδοποιήσεις προς οποιονδήποτε τρίτο θα διανοούνταν επωφεληθεί.
Ποια είναι τα πιθανά σενάρια αυτής της "διάχυσης";
Διόλου τυχαία το αμερικανικό αεροπλανοφόρο USS Gerald Ford βρίσκεται στα ανοικτά όχι της Λωρίδας της Γάζας, αλλά του βορείου Ισραήλ, πλησίον του Λιβάνου. Γιατί είναι στα βόρεια σύνορα του εβραϊκού κράτους που στρέφονται τα βλέμματα σε ό,τι αφορά το πιθανό άνοιγμα ενός δεύτερου μετώπου.
Ήδη στην περιοχή εκτυλίσσεται μια ιδιόμορφη "χορογραφία". Τα προηγούμενα 24ωρα σημειώθηκαν εκτοξεύσεις οβίδων από τη λιβανική προς την ισραηλινή επικράτεια, οι οποίες αντιμετωπίσθηκαν ως "αγνώστου πατρότητας", με τις υποψίες να πέφτουν σε πυρήνες της παλαιστινιακής οργάνωσης Ισλαμική Τζιχάντ. Το Ισραήλ επέστρεψε τα πυρά εναντίον θέσης της λιβανικής οργάνωσης Χεζμπολάχ, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τρεις μαχητές της.
Η ανταπάντηση δεν υπήρξε "ορφανή". Αντιαρματικά πυρά έπληξαν σήμερα Τετάρτη το πρωί στρατόπεδο κοντά στην ισραηλινή πόλη Αράμπ αλ-Αράμσε, απέναντι από το λιβανέζικο χωριό Ντάιρα, με την Χεζμπολάχ να αναλαμβάνει ευθέως την ευθύνη. Έκτοτε το Ισραήλ πλήττει περιοχές στην πόλη Ρμεΐς του νοτίου Λιβάνου.
Ακόμη και έτσι, οι συγκρούσεις θα μπορούσαν να μείνουν στο επίπεδο ενός οριοθετημένου "οφθαλμόν αντί οφθαλμού". Μένει να φανεί αν και ποιος θα λάβει επιλογή κλιμάκωσης.
Φυσικά, το τι θα πράξει η Χεζμπολάχ είναι κορυφαίας σημασίας διότι πρόκειται για την οργάνωση η οποία πέτυχε ό,τι απέτυχαν σε προηγούμενες δεκαετίες να πράξουν οι στρατοί των αραβικών κρατών: να εκδιώξει τις ισραηλινές δυνάμεις από κατεχόμενα εδάφη το έτος 2000 και να εξασφαλίσει στον πόλεμο του 2006 μία "ισοπαλία", που στην πραγματικότητα αποτελούσε την "αποκαθήλωση" της στρατιωτικής υπεροχής του εβραϊκού κράτους σε χερσαίες επιχειρήσεις.
Άλλωστε το είδος του σχεδιασμού, του εξοπλισμού και του συντονισμού που διέκρινε την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ το περασμένο Σάββατο παραπέμπει περισσότερο σε "δεξιότητες" που έχει επιδείξει η Χεζμπολάχ, παρά στο ιστορικό της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης.
Μέχρι τώρα η Χεζμπολάχ αρκείται σε προειδοποιητικά σήματα ότι θα κλιμακώσει τις ενέργειές της, αν το Ισραήλ προβεί σε χερσαία επιχείρηση στη Λωρίδα της Γάζας - μία επιχείρηση στην οποία η ισραηλινή πλευρά έχει δεσμευθεί προκαταβολικά και από την οποία δεν φαντάζεται κανείς πώς θα μπορούσε να υπαναχωρήσει.
Σε επίπεδο κρατών, μία θεωρητική πιθανότητα θα ήταν η εμπλοκή της Συρίας του Μπασάρ αλ Άσαντ, για να ανακαταλάβει τα Υψώματα του Γκολάν, τμήμα της συριακής επικράτειας που κατέχει το Ισραήλ από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967 και έχει μάλιστα προσαρτήσει. Δύσκολο είναι όμως να φανταστεί κανείς ότι ο Άσαντ έχει την πολυτέλεια (και την αναγκαία έγκριση της Μόσχας) να μπει σε μια τέτοια περιπέτεια, όταν η χώρα του φέρει ακόμη τα τραύματα του υπερδεκαετούς πολέμου και η Δαμασκός εξακολουθεί να μην ελέγχει το σύνολο της επικράτειάς της.
Πίσω από όλα αυτά βρίσκεται βέβαια η ανησυχία μιας εμπλοκής του Ιράν, μεγάλου περιφερειακού ανταγωνιστή του Ισραήλ, αφοσιωμένου υπερασπιστή της "απελευθέρωσης της Παλαιστίνης", συμμάχου της Δαμασκού και προστάτη της Χεζμπολάχ.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ με δηλώσεις του την Τρίτη επευλόγησε τις επιθέσεις της Χαμάς, αλλά αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμιξη της δικής του χώρας. Δεν υπήρχε βέβαια λόγος να το παραδεχθεί, εάν ίσχυε, αλλά δεν είναι απαραίτητο και να ψεύδεται.
Δεν είναι τυχαίο ότι η επίσημη Ουάσιγκτον επιμένει να κρατά "εκτός κάδρου" το Ιράν, δηλώνοντας ότι δεν υπάρχουν στοιχεία ενεργού εμπλοκής του στην πρωτοβουλία της Χαμάς να επιτεθεί, μολονότι είναι σαφές ότι την καλωσορίζει. Από την άλλη πλευρά νεοσυντηρητικοί κύκλοι στις ΗΠΑ έχουν ήδη ξεκινήσει την προσπάθεια καλλιέργειας του κλίματος (λ.χ. με δηλώσεις του γερουσιαστή Λίντσεϊ Γκάχαμ) ότι η "λύση" στο Μεσανατολικό είναι η στρατιωτική επέμβαση στο Ιράν. Οι ίδιοι κύκλοι αξιοποίησαν τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου για τη στοχοποίηση του Ιράν.
Φυσικά, το Ιράν εμπνέει ιδεολογικά, ενισχύει οικονομικά και συμβουλεύει στρατιωτικά τις οργανώσεις συμμάχους του στην περιοχή (Χεζμπολάχ στο Λίβανο, Κατάεμπ στο Ιράν, Ανσαρουλάχ στην Υεμένη κτλ.), οι οποίες του προσφέρουν εξ αποστάσεως το πλεονέκτημα να κρατούν απασχολημένους τους Ισραηλινούς, Αμερικανούς και Σαουδάραβες αντιπάλους της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Σε αυτούς θα πρέπει να προσθέσουμε την παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ και εν μέρει τη Χαμάς, αφότου εξέλιπε το χάσμα που είχε ανοίξει λόγω της συριακής κρίσης ανάμεσα στον άξονα Κατάρ-Τουρκίας-Μουσουλμανικής Αδελφότητας και τον "άξονα της αντίστασης".
Αλλά είναι πολύ απλουστευτικό να θεωρήσουμε ότι οι οργανώσεις αυτές (που είναι γηγενείς και διαμορφώνονται πρωτίστως από τις συνθήκες και ισορροπίες του δικού τους εθνικού χώρου) λειτουργούν ως απλοί εκτελεστές εντολών από την Τεχεράνη. Κινούνται ως σύμμαχοι, αλλά με ρυθμούς και προτεραιότητες που καθορίζει η κάθε πλευρά για τον εαυτό της.
Εξάλλου η προτεραιότητα της Τεχεράνης το αμέσως προηγούμενο διάστημα ήταν η συμφωνία με τις ΗΠΑ για την αποδέσμευση ιρανικών κονδυλίων ύψους 6 δισ. ευρώ, που λόγω δευτερογενών κυρώσεων είχαν παγώσει στη Νότια Κορέα, η προσπάθεια αναβίωσης της διεθνούς συμφωνίας του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, η προώθηση της επαναπροσέγγισης με τη Σαουδική Αραβία που επιτεύχθηκε κατόπιν κινεζικής μεσολάβησης το Σάββατο και η συμμετοχή στα ποικίλα οικονομικά πρότζεκτ ανοίγει η ιρανική προσχώρηση στην Ομάδα BRICS. Επιπλέον, η εσωτερική κατάσταση έναν χρόνο μετά τον θάνατο της Μάχσα Αμίνι και τις διαδηλώσεις που προκάλεσε παραμένει λεπτή.
Το αν το Ιράν σε αυτό το τοπίο είχε την πολυτέλεια να σχεδιάσει και εκτελέσει έναν αντιπερισπασμό σαν την επίθεση της Χαμάς
0 Σχόλια