Ατζέντα με νέες γκρίζες ζώνες, αποστρατικοποίηση και το γέρικο Cesme

Νέες γκρίζες ζώνες επιδιώκει να δημιουργήσει η Τουρκία, με πρόσχημα την «παραβίαση» της υποχρέωσης αποστρατικοποίησης των ελληνικών νησιών ζήτημα το οποίο προβάλει εμμονικά με κάθε τρόπο το τελευταίο διάστημα.

Γράφει ο Νίκος Μελέτης

Δεν είναι τυχαίες οι τελευταίες δηλώσεις του Τ. Ερντογάν αλλά και του ΥΕΘΑ Χ. Ακάρ που εξέφρασαν... ενόχληση θεωρώντας μάλιστα ως πρόκληση, το γεγονός ότι ο κ. Μητσοτάκης και άλλοι Έλληνες αξιωματούχοι επισκέπτονται νησιά που είναι τόσο... κοντά στην Τουρκία παρά το γεγονός φυσικά ότι όχι μόνο δεν τίθεται θέμα «άδειας» για την πραγματοποίηση τέτοιων επισκέψεων αλλά πρόκειται και για νησιά που αναφέρονται ρητά στις Συνθήκες και συνεπώς δεν μπορεί να αμφισβητηθούν.

Όμως εκτός του παραλογισμού του να θεωρεί η Άγκυρα ως πρόκληση την επίσκεψη σε οποιαδήποτε τμήμα της ελληνικής επικράτειας, επειδή είναι... κοντά στην Τουρκία, επιχειρείται η άσκηση πίεσης στην Ελλάδα, με την διασύνδεση της υποχρέωσης αποστρατικοποίησης, με την ελληνική κυριαρχία στα συγκεκριμένα νησιά, κάτι στο οποίο έχουν αναφερθεί κατά περιόδους τούρκοι αξιωματούχοι, αλλά υπάρχει σαφής αναφορά και στην ιστοσελίδα του Τουρκικού ΥΠΕΞ:

«…Στην πραγματικότητα, υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ της κατοχής της κυριαρχίας επί αυτών των νησιών και του αποστρατιωτικοποιημένου καθεστώτος τους. Η Ελλάδα, από αυτή την άποψη, δεν μπορεί να αντιστρέψει μονομερώς αυτό το καθεστώς με οποιοδήποτε πρόσχημα. Οι προαναφερθείσες διεθνείς συνθήκες που ισχύουν και, ως εκ τούτου, δεσμεύουν την Ελλάδα απαγορεύουν αυστηρά τη στρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και φέρνουν νομικές υποχρεώσεις και ευθύνες στην Ελλάδα... Αυτές οι παράνομες ενέργειες της Ελλάδας έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και έχουν μετατραπεί σε ζωτικής σημασίας διαμάχη μεταξύ των δύο χωρών...» .

Και επίσης η Τουρκία προβάλει την εξαίρεση που έχει καταθέσει η Ελλάδα αποδεχόμενη την γενική δικαιοδοσία του Δ.Δ της Χάγης για θέματα άμυνας, προφανώς για να αποκρούσει την πίεση της Αθήνας ότι θα πρέπει οι διαφορές για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών εφόσον δεν επιλυθούν μέσω συμφωνίας θα πρέπει να παραπεμφθούν στην Χάγη.

Η Τουρκία αν και αντιλαμβάνεται τον παραλογισμό της έγερσης ζητήματος κυριαρχίας στα νησιά με πρόσχημα τον μη αφοπλισμό τους, διατηρεί το θέμα στην επικαιρότητα θεωρώντας ότι έτσι αποκτά και αυτή «νομικά επιχειρήματα» έναντι της Ελλάδας. Βεβαίως έχει απαντηθεί διεξοδικά και επανειλημμένα και στην Τουρκία ο λόγος που η διασφάλιση της άμυνας των νησιών δεν παραβιάζει διεθνείς συνθήκες και ότι τελικά επιβλήθηκε από την επιθετική πολιτική της Τουρκίας και την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας, ενώ έχει νομικό υπόβαθρο στο άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, περί νόμιμης άμυνας.

Η τουρκική πλευρά έχει θέσει στο παρελθόν το θέμα της αποστρατικοποίησης των νησιών στις διερευνητικές επαφές, περισσότερο όμως ως διαπραγματευτικό χαρτί.

Σε ό,τι αφορά τις προθέσεις της τουρκικής πλευράς δεν υπάρχουν αμφιβολίες για το ότι μένει σταθερά στην επιδίωξη μετατροπής των Διερευνητικών σε θεσμοθετημένη διαπραγμάτευση εφ' όλης της ύλης.

Εξάλλου ο Ι. Καλίν ο πιο αυθεντικός εκφραστής των βουλήσεων του Τ. Ερντογάν στην συνέντευξή την περασμένη εβδομάδα στο TRT δήλωσε ικανοποιημένος από τον τελευταίο γύρο των διερευνητικών επαφών στην Κωνσταντινούπολη και τόνισε ότι στον 62ο γύρο των διερευνητικών θα «συζητηθούνε φυσικά τα διμερή μας ζητήματα με την Ελλάδα, ειδικά τα… νησιά και το Αιγαίο, θέματα ασφάλειας, περιοχές υφαλοκρηπίδας και θαλάσσιας δικαιοδοσίας, και πολλά άλλα θέματα.».

Αλλά και η έκδοση NAVTEX για έναρξη από αύριο υδρογραφικών ερευνών από το Cesme στα διεθνή ύδατα στο κέντρο του Αιγαίου και δυτικά της Λήμνου -Αη Στράτη είναι ενδεικτικές των τουρκικών προθέσεων. Έτσι ενώ αναμένεται ο καθορισμός της ημερομηνίας για τον 62ο γύρο των διερευνητικών επαφών η Τουρκία αμφισβητεί την περιοχή ευθύνης άσκησης αρμοδιοτήτων από την Ελλάδα στο Αιγαίο, διεκδικώντας για λογαριασμό της αυτόν τον ρόλο σε περιοχή μάλιστα που εγκλωβίζει σε ζώνη τουρκικής ευθύνης τα ελληνικά νησιά, υπενθυμίζοντας ένα ακόμη ζήτημα που βάζει στην ατζέντα. Και όλα αυτά ενώ είναι μάλλον απίθανο να μπορέσει το Cesme να παραμείνει εν μέσω χειμώνα και να κάνει καταμεσής του Αιγαίου, έρευνες, καθώς το συγκεκριμένο πλοίο μετράει ήδη 56 χρόνια ζωής.

Η ελληνική περιοχή αρμοδιότητας έκδοσης NAVTEX

H Ελλάδα έχει μονομερώς δηλώσει στον ΙΜΟ (International Maritime Organization) από την δεκαετία του ’80 την περιοχή αρμοδιότητας έκδοσης NAVTEX που συμπίπτει με τα όρια του FIR Αθηνών και η περιοχή αυτή δεν αμφισβητήθηκε παρά μόνο τα τελευταία χρόνια από την Τουρκία η οποία μάλιστα εξέδωσε και χάρτη όπου παρουσιάζει την τουρκική αρμοδιότητα να εκτείνεται μέχρι το Κέντρο του Αιγαίου και ταυτίζεται με τις πάγιες διεκδικήσεις για επιχειρησιακή διχοτόμηση του Αιγαίου και διαμοιρασμό της υφαλοκρηπίδας στο μέσο του Αιγαίου.

Καθώς η έκδοση NAVTEX δεν είναι παρά μια τυπική διαδικασία προστασίας της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας ο ΙΜΟ έχει συστήσει συνεργασία των παράκτιων καρτών με ανταλλαγή πληροφοριών και ενημέρωση των ναυτιλομένων και δεν έχει δεχθεί το αίτημα της Τουρκίας για ακύρωση της ελληνικής περιοχής, ενώ είναι εντελώς διαφορετική περίπτωση από τον ICAO που έχει σαφώς οριοθετήσει περιοχές ευθύνης έκδοσης ΝΟΤΑΜ’s που ταυτίζονται με το FIR. Στην ασάφεια που μπορεί να δημιουργηθεί από την κακοπιστία ενός κράτους σε σχέση με τις περιοχές αρμοδιότητας έκδοσης NAVTEX λόγω του χαλαρού καθεστώτος του ΙΜΟ και της μη νομικά δεσμευτικής οριοθέτησης εθνικών περιοχών αρμοδιότητας, η Τουρκία βρίσκει ευκαιρία για την έκδοση τέτοιων παράτυπων NAVTEX που έχουν όμως σαφές πολιτικό περιεχόμενο.