Του Κώστα Στούπα
Λίγες μέρες πριν τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. η οποία θα αποφάσιζε κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας για τις προκλητικές της δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο σε σχέση με την Ελλάδα και την Κύπρο, η Τουρκία απέσυρε το ερευνητικό της σκάφος από την περιοχή κοντά στο Καστελόριζο. Λίγες μέρες μετά τη σύνοδο το επαναφέρει με νέα Navtex σε περιοχή που σχεδόν εφάπτεται των χωρικών υδάτων του Καστελόριζου.
Πριν μια εβδομάδα οι υπουργοί των εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας συμφώνησαν να δοθεί ημερομηνία επανεκκίνησης των διερευνητικών επαφών για την επίλυση των διαφορών μεταξύ των δύο χωρών...
Γίνεται φανερό πως η απόσυρση δεν ήταν παρά τακτικός ελιγμός για να αποφύγει ή να καθυστερήσει τις κυρώσεις. Ο στρατηγικός σχεδιασμός του Ερντογάν όποιος και αν είναι, συνεχίζει να υλοποιείται. Ενδεχομένως να πρόκειται απλώς για παγίδευση σε αδιέξοδο…
Εν τω μεταξύ εκτός του εμφυλίου της Λιβύης και του μετώπου της Βόρειας Συρίας η Τουρκία ενεπλάκη και στην πολεμική αντιπαράθεση Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας.
Υπάρχουν δυο βασικές ερμηνείες για τους λόγους τους οποίους το καθεστώς της Άγκυρας εμμένει στις συγκεκριμένες κινήσεις.
Η μια αφορά τις φιλοδοξίες ανασύστασης της Οθωμανικής Ηγεμονίας στην ευρύτερη περιοχή.
Η δεύτερη αφορά τον περισπασμό της κοινής γνώμης της Τουρκίας με εθνικιστικές ψευδαισθήσεις προκειμένου να ελεγχθούν οι συνέπειες της εν εξελίξει οικονομικής κατάρρευσης.
Παρά το γεγονός πως η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας ανέβασε τα επιτόκια πρόσφατα, η τουρκική λίρα συνεχίζει την κατρακύλα προσεγγίζοντας πριν λίγες μέρες τη ζώνη των 8 λιρών ανά δολάριο.
Οι απώλειες του τουρκικού νομίσματος είναι περί το 25% από την αρχή του χρόνου και 40% από πέρυσι. Παρά την κατάρρευση της λίρας το έλλειμμα τού Εμπορικού Ισοζυγίου φέτος έχει σχεδόν τριπλασιαστεί με τον ανεπίσημο πληθωρισμό και την ανεργία να ξεπερνούν το 20%.
Το ενδεχόμενο ο Ερντογάν να προσπαθήσει να "ρεφάρει" την απώλεια του ελέγχου της κατάστασης στο εσωτερικό μέτωπο με τη δημιουργία ενός μετώπου που νομίζει πως μπορεί να κερδίσει στο εξωτερικό αποκτά κάθε μέρα και μεγαλύτερη αποδοχή.
Ο Μάικλ Ρούμπιν μελετητής στο American Enterprise Institute έγραφε πριν λίγες μέρες στο έγκριτο σε ζητήματα γεωπολιτικής "The National Interest”: "Η Τουρκία έγινε ουσιαστικά σαν το Ιράκ στις αρχές του 1990: Ο Ερντογάν, όπως και ο Σαντάμ, βλέπει την οικονομία του να καταρρέει και αναγνωρίζει ότι δεν θα είναι σε θέση να αποποιηθεί τις ευθύνες των επιλογών του και της κακοδιαχείρισης.
Όπως ο Σαντάμ, έβλεπε τους γείτονες να έχουν πλούσιους πόρους και πιστεύει ότι η διεθνής κοινότητα αποτελείται από "χάρτινες τίγρεις".
Οι πρόσφατες κλιμακώσεις της Τουρκίας στην περιοχή δείχνουν πως οι φιλοδοξίες του Ερντογάν είναι εκτός ελέγχου.
Το ερώτημα για την Ουάσινγκτον, το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες είναι εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη είναι διατεθειμένες να σταθούν και να βάλουν φραγμό σε αυτές τις φιλοδοξίες προτού ο Ερντογάν τραβήξει τη σκανδάλη ή αν θα περιμένουν μέχρι το κόστος να γίνει υψηλότερο για τους Τούρκους αλλά και όλους τους υπόλοιπους στην Ανατολική Μεσόγειο…".
Το CNN σε πρόσφατη ανάλυση ανέφερε ότι οι κινήσεις του τουρκικού καθεστώτος εντάσσονται στην αποφασιστική στροφή στην εξωτερική πολιτική της χώρας που ξεκίνησε πριν μια δεκαετία περίπου όταν αποφασίστηκε η Τουρκία να επεκτείνει την περιφερειακή ισχύ και επιρροή της στα πρώην εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αντί να χτυπά την πόρτα της ΕΕ εκλιπαρώντας για την ένταξή της.
Την περίοδο εκείνη, τα χρόνια της Αραβικής Άνοιξης οι σύμμαχοι του Ερντογάν σε Αίγυπτο και Συρία κέρδιζαν έδαφος και το νεοθωμανικό του όνειρο έμοιαζε εφικτό.
Σε αυτήν τη συγκυρία και έχοντας πίσω μια δεκαετία ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης ο Ερντογάν εξέφρασε τη φιλοδοξία να εντάξει την Τουρκία στις 10 πλουσιότερες χώρες και μέχρι το 2023 να πενταπλασιάσει το ΑΕΠ της περί τα 2,5 τρισ. δολάρια, όσο είναι περίπου της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Σήμερα η ευνοϊκή συγκυρία για την Τουρκία έχει ανατραπεί...
Αυτήν τη στιγμή η κατάσταση της οικονομίας της είναι πολύ άσχημη και η αντιτουρκική συμμαχία που έχει σχηματιστεί στην περιοχή βάζει φραγμούς στα νεοθωμανικά σχέδια. Η μεσαία τάξη στην Τουρκία έχει καταστραφεί και η υποτίμηση της λίρας φέρνει τα φτωχότερα στρώματα εγγύτερα σε συνθήκες εξαθλίωσης.
"Η οικονομία είναι η αχίλλειος πτέρνα του Τούρκου προέδρου όχι μόνον στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στην εξωτερική πολιτική, αφού από την πορεία της εξαρτάται αν η Τουρκία θα συνεχίσει την επίδειξη ισχύος.
Αν καταρρεύσει η Τουρκία δεν θα διαθέτει τα οικονομικά μέσα για να συνεχίσει όλες αυτές τις μάχες στα μέτωπα που άνοιξε" αναφέρει ο Soner Cagaptay στέλεχος Ινστιτούτου για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής στην Ουάσιγκτον.
Με τις ΗΠΑ βυθισμένες στην προεκλογική τους περίοδο και τον νυν πρόεδρο να μην κρύβει τη συμπάθεια για τον Ερντογάν και άλλους αυταρχικούς ηγέτες, η περίοδος μέχρι να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα στις αρχές του επόμενου χρόνου μοιάζουν ιδανικές για ένα "πραξικόπημα" της Τουρκίας στο εξωτερικό που θα εξιτάρει την κοινή γνώμη στο εσωτερικό...
Η ένταση στα σύνορα της Ελλάδας επιστρέφει... Αν κάτι είναι παρήγορο είναι πως ο Σαντάμ ανατράπηκε και μετά από χρόνια βρέθηκε να κρύβεται σε ένα πηγάδι κάπου στην έρημο. Το Ιράκ όμως δεν έχει ξεπεράσει ακόμη τις συνέπειες των φιλοδοξιών και αδιεξόδων του Σαντάμ...
0 Σχόλια