Ένα “σκαλί” πριν την “Αποτροπή” της Τουρκίας
Η υποδοχή της Γαλλίδας υπουργού Άμυνας, Φλοράνς Παρλί και της αντιπροσωπείας που τη συνόδευε στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ήταν πολύ θερμή. Οι σχέσεις Ελλάδας και Γαλλίας το τελευταίο διάστημα βαίνουν από το καλό στο καλύτερο, μια πραγματικότητα που μόνο ως θετική μπορεί να αξιολογηθεί για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα. Για να μακροημερεύσει όμως, το αναπόφευκτα ισχυρό λόγω γεωπολιτικής συγκυρίας “συναισθηματικό” στοιχείο θα πρέπει να υποχωρήσει. Πέραν της πολιτικής ηγεσίας και η ελληνική κοινωνία οφείλει να προσπαθήσει να αντιληφθεί με περισσότερη λεπτομέρεια, τους λόγους που φέρνουν τις δυο χώρες κοντά. Νηφάλια, ψυχρά και ρεαλιστικά.
Γράφει ο Ζαχαρίας Β. Μίχας
Η αυτονόητη απάντηση στο θεμελιώδες ερώτημα που καλείται κάποιος να απαντήσει, το οποίο αφορά τη βασική αιτία προσέγγισης Ελλάδας και Γαλλίας, δεν είναι άλλο από τον τουρκικό αναθεωρητισμό. Η αναθεωρητική τουρκική συμπεριφορά ξέφυγε πλέον από το σταθερό ελληνοτουρκικό της πλαίσιο και πλήττει πλέον ευθέως τα συμφέροντα πλειάδας χωρών στη λεκάνη της Μεσογείου.
Η τουρκική “Γαλάζια Πατρίδα” (Mavi Vatan), μια έννοια που παραπέμπει στο οθωμανικό παρελθόν, απειλεί σχεδόν όλες τις χώρες τις χώρες της Μεσογείου, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο. Με την Ελλάδα να βρίσκεται, λόγω γειτνίασης, στο “μάτι του κυκλώνα”, είναι φυσικό να προσελκύει το ενδιαφέρον των υπολοίπων χωρών που επίσης επηρεάζονται αρνητικά.
Παρότι η δραστηριοποίηση των τελευταίων ετών από την πλευρά της Γαλλίας ερμηνεύεται με βάση την ανάγκη να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της, έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς ότι αυτό μπορεί αν έχει στο επίκεντρο το πρόβλημα με την Τουρκία, αλλά με αυτό ως αφορμή επιχειρεί να εξυπηρετήσει περισσότερα.
Μπορεί το κλίμα να είναι εξόχως θετικό και η Φλοράνς Παρλί να έγινε δεκτή από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, η γαλλική πλευρά όμως παραδίδει στην ελληνική μαθήματα διεκδίκησης στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής. Αποτιμά -και δικαίως- πολύ ακριβά αυτό που προσφέρει και φροντίζει να αποσπάσει από τον ενδιαφερόμενο το υψηλότερο δυνατό αντάλλαγμα.
Τι (συ)ζήτησε η Γαλλίδα υπουργός Άμυνας στο ελληνικό ΥΠΕΘΑ; Έθεσε θέμα συμμετοχής ελληνικών στρατευμάτων στη Ζώνη του Σάχελ, στο Μάλι, στο πλαίσιο ευρωπαϊκής δύναμης που θα αναπτυχθεί στην περιοχή. Ζήτησε την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για τη συμμετοχή της Ελλάδας σε ένα πολύ φιλόδοξο μεν, αλλά ταυτόχρονα πολύ ακριβό για τα ελληνικά οικονομικά δεδομένα ναυπηγικό πρόγραμμα, αυτό των “ψηφιακών” φρεγατών Belh@rra.
Σε εξέλιξη βρίσκονται και οι συζητήσεις για “τακτικής φύσεως” ζητήματα που άπτονται της ελληνικής στρατιωτικής ισχύος, άρα και της αποτρεπτικής αξιοπιστίας της χώρας, όπως η συμφωνία με τη Γαλλία για την υποστήριξη του στόλου των μαχητικών αεροσκαφών Mirage 2000 και των ελικοπτέρων NH-90.
ΓΑΛΛΙΑ, ΗΠΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΟΝ ΧΕΙΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Η λύση στα δυο αυτά προβλήματα φαίνεται να βρίσκεται κοντά, ίσως και διότι όσο ισχυρότερη είναι η ελληνική πολεμική μηχανή, τόσο καλύτερα θα είναι και τα δεδομένα για την αντίστοιχη γαλλική, εάν τελικά κληθεί να επιχειρήσει “προβάλλοντας ισχύ”, μακριά δηλαδή από τα γαλλικά σύνορα, υποστηρίζοντας ζωτικά γαλλικά συμφέροντα.
Ο γαλλικός ενεργειακός κολοσσός Total συμμετέχει μαζί με τον αμερικανικό ExxonMobil στην προσπάθεια εντοπισμού και αξιοποίησης κοιτασμάτων, σε ορισμένα εκ των πλέον πολλά υποσχόμενων “οικοπέδων” που έχει δημοπρατήσει η Ελλάδα.
Η στρατιωτική παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών στην ίδια περιοχή είναι εξίσου ενεργή, αν και λιγότερο εμφανής από αυτή των Γάλλων. Η γαλλική στάση εξυπηρετεί ασφαλώς και την αμερικανική πλευρά. Η διαφορά συνίσταται στο ότι Γαλλία και ΗΠΑ βρίσκονται σε “διαφορετική ταχύτητα” αναφορικά με την επιθυμία ολικής επαναφοράς της Τουρκίας στο δυτικό στρατόπεδο, αλλά και στις σχέσεις τους με τη Ρωσία.
Πρόκειται για ένα θέμα που σχετίζεται ευθέως και με τη σκανδαλώδη ανοχή που απολαμβάνει η Άγκυρα, σε ενέργειες που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα είχαν προκαλέσει τελείως διαφορετικές αντιδράσεις και θα είχαν ως αποτέλεσμα σκληρές συνέπειες. Σίγουρα όχι τη “διακριτική” αντιμετώπιση της Τουρκίας.
Αυτή η παρατήρηση επαρκεί από μόνη της για να τεκμηριώσει τη σημασία της συνεργασίας Αθηνών και Παρισίων στην τρέχουσα συγκυρία. Επίσης, η Ελλάδα θα πρέπει να κατανοήσει ότι για να εξασφαλιστεί οριστικά και αμετάκλητα αμυντική στήριξη της Γαλλίας, αυτό θα έρθει με οικονομικό τίμημα, το οποίο θα είναι αναπόφευκτα υψηλό.
Η ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΤΩΝ ΕΞΟΠΛΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Το συμπέρασμα που θα πρέπει να βγάλει η ελληνική πλευρά, όμως, δεν είναι μόνο πως θα πρέπει να αποδεχθεί ότι θα καταβάλει αυτό το τίμημα. Θα πρέπει να αντιληφθεί ότι έχει περιθώριο να διαπραγματευθεί σκληρά και να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερες “επιστροφές”.
Για παράδειγμα, η ελληνική συμμετοχή σε ένα τόσο σημαντικό ναυπηγικό πρόγραμμα όσα αυτό των φρεγατών Belh@rra, έχει σημαντική “προστιθέμενη αξία” για τους Γάλλους, πέραν του ότι συνδέεται ενδεχομένως ακόμα και με τη βιωσιμότητά του.
Τα οικονομικά προβλήματα που περιορίζουν τους αμυντικούς – εξοπλιστικούς προϋπολογισμούς, δεν τα αντιμετωπίζει μόνο η Ελλάδα. Σε απόλυτες τιμές μάλιστα, τα προβλήματα της Γαλλίας που αγωνίζεται για την επιβίωση των αμυντικών της βιομηχανιών που είναι παγκόσμιου βεληνεκούς προμηθευτές, είναι κατά πολύ ακριβότερα από τα ελληνικά.
Η Ελλάδα επίσης γνωρίζει για τις “παιδικές ασθένειες” των καινούργιων οπλικών συστημάτων. Τα κορυφαία συμβατικής πρόωσης υποβρύχια στον κόσμο που διαθέτει το Πολεμικό Ναυτικό, τα τύπου “Παπανικολής” Type 214, κάποτε “έγερναν” και ο πλημμελής -ως συνήθως- χειρισμός από ελληνικής πλευράς, οδήγησε σε προβλήματα που ταλαιπωρούν τη χώρα ακόμα και σήμερα.
Κατά συνέπεια, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα των Belh@rra αναλαμβάνει και ρίσκο. Και μάλιστα μια χώρα με τη ναυτική παράδοση και τη ναυτική ισχύ της Ελλάδας, κάτι το οποίο θα αποτελέσει “διαβατήριο” προώθησης του προϊόντος στις διεθνείς αγορές… Εκεί υπάρχει το σοβαρό περιθώριο διαπραγμάτευσης “επιστροφών”. Αυτά για τον ναυτικό τομέα.
Στον αεροπορικό τομέα, εάν το υπουργείο Εθνικής Άμυνας συμμερίζεται την ανάγκη της σαφώς πιο δαπανηρής διατήρησης δύο προμηθευτών μαχητικών αεροσκαφών για την Πολεμική Αεροπορία, ώστε να εξασφαλίζεται ότι δεν θα εξαρτάται μονοδιάστατα η χώρα περί του αν θα μπορεί να διεξάγει αεροπορικό πόλεμο, θα πρέπει να το θέσει.
Υπό αυτό το πρίσμα, πόσο λογική έχει η στάση της Γαλλίας όλα αυτά τα χρόνια, ταλαιπωρώντας τον χρήστη, άρα υπονομεύοντας τον μοναδικό γαλλικής προέλευσης αεροπορικό στόλο ευρωπαϊκής δύναμης, πλην αυτού της “Armée de l’air” (γαλλική Αεροπορία);
Θα μπορούσε κανείς να προσθέσει και τον τομέα των χερσαίων δυνάμεων. Εάν ληφθεί απόφαση συμμετοχής ελληνικής δύναμης στη Ζώνη του Σάχελ, στο Μάλι της Αφρικής, πιθανότατα θα υπήρχε το περιθώριο διεκδίκησης για την παραχώρηση διαφόρων τύπων στρατιωτικών οχημάτων, έναν τομέα όπου η γαλλική βιομηχανία έχει μεγάλη παράδοση.
ΑΠΟΘΑΡΡΥΝΣΗ… ΟΧΙ ΑΚΟΜΑ ΑΠΟΤΡΟΠΗ
Πολλοί το άκουσαν αλλά λίγοι το κατάλαβαν, όταν η Γαλλίδα υπουργός Άμυνας μιλώντας για τη στάση της χώρας της με την εμπλοκή στρατιωτικών δυνάμεων σε περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει να πραγματοποιήσει έρευνες σε ελληνικό “οικόπεδο” όπου εμπλέκεται η γαλλική Total, απέφυγε να χρησιμοποιήσει τον όρο “αποτρέπω / deter” (σ.σ. την Τουρκία εν προκειμένω).
Αντ’ αυτού χρησιμοποίησε τον όρο “μεταπείθω / dissuade” (στην γαλλική γλώσσα ασφαλώς), διά της στρατιωτικής παρουσίας. Πρόκειται για έναν όρο που βρίσκεται “ένα σκαλί” πιο κάτω από την αποτροπή. Εκτίμηση του υπογράφοντα είναι ότι η επιλογή της λέξεως ήταν σκόπιμη, όπως επίσης και ότι η ελληνική πλευρά το σημείωσε… Αρκεί να το ερμηνεύσει και σωστά.
* Ο Ζαχαρίας Β. Μίχας είναι Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ / ISDA)
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια