Του Κώστα Στούπα
Υπάρχει μια μερίδα συμπατριωτών μας (ενδεχομένως και πλειοψηφική) που πιστεύει πως το 90-95% του Αιγαίου και των ευρύτερων θαλάσσιων περιοχών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μας ανήκουν και αδίκως δεν μας εκχωρούνται από τους Τούρκους ή τον διεθνή παράγοντα που μας αδικεί.
Υπάρχει μια άλλη μερίδα (μειοψηφική αλλά με ισχυρή άποψη) που είναι περισσότερο ρεαλιστές και πιστεύουν πως αν προσφύγουμε στο διεθνές δικαστήριο δεν θα πάρουμε το 50% όπως επιθυμούν οι Τούρκοι, αλλά κάτι μεταξύ 50 και 90%.
Σε αυτήν τη μερίδα συμπεριλαμβάνονται οι περισσότεροι πολιτικοί που κυβέρνησαν τη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες αλλά κανείς δεν τόλμησε να προχωρήσει γιατί έκρινε πως αδυνατούσε να διαχειριστεί μια κοινή γνώμη που θα χαρακτήριζε προδοσία οποιαδήποτε εκχώρηση κάτω του 90-95%.
Η κυβέρνηση Σημίτη είχε ξεκινήσει τη διαδικασία προσφυγής στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης, αλλά η διαδικασία δεν προχώρησε μετά την κυβερνητική αλλαγή του 2004.
Το πιθανότερο είναι πως και οι "ουτοπιστές" υπερπατριώτες στα λόγια και οι ρεαλιστές στα λόγια επίσης (αφού δεν υλοποίησαν κανένα σχέδιο) πέφτουν έξω στις εκτιμήσεις τους.
Το 2020 δεν είναι ούτε 2010, ούτε 2000 και 1980 ή 1950...
Η προσέγγιση των ρεαλιστών για κάτι λιγότερο από 90% και κάτι περισσότερο για μας από το 50% που απαιτούσε η Τουρκία αφορούσε την περίοδο που η Τουρκία δεν είχε νέο-οθωμανικές φιλοδοξίες αλλά προσπαθούσε να εισέλθει στην Ε.Ε. Τόσο την περίοδο του ψυχρού πολέμου όσο και μετά, το ΝΑΤΟ και η Δύση είχαν ένα αρραγές μέτωπο μέσω του οποίου κρατούσαν την Τουρκία υπό έλεγχο.
Η Ελλάδα του σήμερα δεν είναι ίδια με την Ελλάδα του χθες. Το ίδιο ισχύει και για την Τουρκία. Τη δεκαετία του ’70 η Ελλάδα είχε πληθυσμό περί τα 10 εκατ. και η Τουρκία περί τα 45 εκατ. Σήμερα η Τουρκία έχει ξεπεράσει τα 80 και εμείς τείνουμε να χάσουμε τα 10 εκατ.
Τη δεκαετία του ’70 Ελλάδα και Τουρκία είχαν περίπου το ίδιο ΑΕΠ. Σήμερα η Τουρκία έχει τετραπλάσιο.
Μέχρι το 2010 οι αμυντικές δαπάνες της Τουρκίας δεν ήταν κατά μέσο όρο διπλάσιες εκείνων της Ελλάδας. Το 2008 και 2009 π.χ. οι αμυντικές δαπάνες της Ελλάδας ήταν περί τα 8 με 9 δισ. δολ. και της Τουρκίας περί τα 12 με 13 δισ. δολ.
Σήμερα οι αμυντικές δαπάνες της Τουρκίας είναι τετραπλάσιες εκείνων της Ελλάδας με τάση διεύρυνσης της διαφοράς. Το 2018 οι αμυντικές δαπάνες της Τουρκίας ξεπέρασαν τα 22 δισ. δολ. και της Ελλάδας δεν έφτασαν τα 5 δισ. δολ. Τα εξοπλιστικά προγράμματα που έχει αναγγείλει η Τουρκία για τα επόμενα χρόνια είναι τεράστια…
Παρά το γεγονός πως οι αμυντικές δαπάνες τις Τουρκίας είναι πλέον υπερ-τετραπλάσιες εκείνων της Ελλάδας κατά κεφαλήν οι Έλληνες καταβάλουν διπλάσιες δαπάνες για την άμυνα.
Δεν είναι η περίοδος του λαϊκιστή και αυταρχικού Ερντογάν που ανέστησε τις νέο-οθωμανικές φιλοδοξίες, είναι τα θεμελιώδη μεγέθη όπως το δημογραφικό και η οικονομία που... επιβάλουν στην Τουρκία να έχει φιλοδοξίες περιφερειακής δύναμης.
Η Τουρκία του 2020 δεν είναι η κεμαλική Τουρκία των περασμένων δεκαετιών που έτρεμε τις κυρώσεις από τη Δύση. Η Τουρκία έχει θέσει σαν στόχο να γίνει μια ισχυρή περιφερειακή δύναμη η οποία θα συνομιλεί με την Ε.Ε., τη Ρωσία κλπ επί ίσοις όροις...
Κανείς δεν γνωρίζει αν θα το πετύχει καθώς σε ένα διεθνές περιβάλλον αναταράξεων και ανακατατάξεων (όπως το περιγράφαμε χθες) πολλά είναι πιθανά.
Τούτο με απλά λόγια σημαίνει πως και το 50% του Αιγαίου να εκχωρήσουμε η Τουρκία δεν θα σταματήσει να σχεδιάζει διεύρυνση της ισχύος της σε βάρος της Ελλάδας.
Προκειμένου να καταστεί η Τουρκία περιφερειακή δύναμη χρειάζεται μια σειρά από χώρες και οικονομίες που θα λειτουργούν ως δορυφόροι της. Το ίδιο κάνει και η Ρωσία και βρίσκεται σε συνεχείς προστριβές με το ΝΑΤΟ και τους Δυτικούς για τις χώρες της Βαλτικής, την Ουκρανία, τη Γεωργία κλπ.
Τις τελευταίες δεκαετίες η Ελλάδα έτυχε ισχυρής προστασίας από τους δυτικούς συμμάχους. Έτσι κατάφερε η Κύπρος να εισέλθει στην Ε.Ε. με την υπόσχεση πως θα λύσει το Κυπριακό, κάτι που δεν έγινε γιατί οι Κύπριοι στη συνέχεια δεν ψήφισαν το σχέδιο Ανάν.
Η είσοδος της Κύπρου στην Ε.Ε. ήταν μεγάλη ήττα για την Τουρκία. Ήττα συνιστά επίσης πως παρά τις προσπάθειες νέο-οθωμανικής ανασύστασης η επιρροή της σε χώρες της περιοχής περιορίζεται στον "φύλαρχο" της Λιβύης με τον οποίο υπέγραψε την τελευταία συμφωνία.
Η Τουρκία και ο Ερντογάν φαίνεται όμως πως διαβάζουν τις διεθνείς εξελίξεις και σχεδιάζουν, εξοπλίζονται και περιμένουν.
Αυτό που προσδοκούν είναι η κρίση που υπάρχει στο ΝΑΤΟ, στις ΗΠΑ, στην Ε.Ε. στις σχέσεις ΗΠΑ με Κίνα και Ρωσία να οδηγήσει σε μια περίοδο ανακατανομής ισχύος σε παγκόσμιο επίπεδο με την ανάδυση νέων περιφερειακών δυνάμεων. Η Τουρκία φιλοδοξεί να είναι στη 10άδα ή και ακόμη στην 5άδα αυτών των περιφερειακών δυνάμεων με περιοχή ισχύος τα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και τη μισή Μεσόγειο.
Το σχέδιο αυτό περνάει από την "ισοπέδωση" της Ελλάδας και άλλων χωρών της περιοχής. Κάτι ανάλογο είχε επιχειρήσει το ’40 η Ιταλία που είχε ανάλογες φιλοδοξίες.
Στο χθεσινό άρθρο γράφαμε πως το κραχ του 2008 έχει φέρει στην εξουσία τον Τραμπ που απειλεί την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ και έχει ενισχύσει το ρεύμα των λαϊκιστών σε πολλές χώρες της Δύσης. Η άνοδος ενός ακραίου λαϊκιστή με αψυχολόγητες κινήσεις εκτός από εκπλήξεις προς τους συμμάχους σηματοδοτεί έναn βαθύ διχασμό της κοινωνίας των ΗΠΑ. Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι στις ΗΠΑ θεωρούν ο ένας το άλλον μεγαλύτερο εχθρό από οποιονδήποτε εξωτερικό ανταγωνιστή των ΗΠΑ.
Η Τουρκία δεν ανησυχεί για τα διεθνή δικαστήρια στον βαθμό που δεν υπάρχει κάποιος να επιβάλει τις αποφάσεις τους και όλοι τις γράφουν στα παλιά τους παπούτσια.
Υπό το πρίσμα αυτών των εξελίξεων μάλλον υπολογίζουμε λάθος όταν πιστεύουμε πως οι Τούρκοι ζητάνε το 50% για να είναι ευχαριστημένοι αν πάρουν το 30%. Οι Τούρκοι όπως έδειξε η συμφωνία με τη Λιβύη ζητάνε περισσότερο από όσα νομίζαμε και ακόμη και αν τα πάρουν δεν θα σταματήσουν εκεί.
Κανείς δεν διαφωνεί πως δεν πρέπει να εξαντλήσουμε όλες τις δυνατότητες ανάσχεσης που υπάρχουν στον ΟΗΕ, στη Χάγη, στην Ε.Ε., τις ΗΠΑ ή την Κίνα και τη Ρωσία.
Το βασικότερο όλων όμως είναι η ενίσχυση της στρατιωτικής αποτρεπτικής ισχύος της χώρας και η ενδυνάμωση των σχέσεων με τις χώρες που θίγονται από τις φιλοδοξίες της Τουρκίας, όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Βουλγαρία κλπ. Είναι προφανές πως είναι προτιμητέα η εκχώρηση δικαιωμάτων σε χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία που έχουν φιλοδοξίες να ενισχύσουν την παρουσία της στην Ν.Α. Μεσόγειο, από το να αυξήσουν οι Τούρκοι την ισχύ τους στη περιοχής μας.
Παράλληλα με την ανανέωση του αμυντικού εξοπλισμού χρειάζεται επαναπροσδιορισμός του στρατιωτικού δόγματος και εξάλειψη της δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας που έχει διαβρώσει τα πάντα στη χώρα και προφανώς και τις ένοπλες δυνάμεις.
Πολλοί διατείνονται πως χρειαζόμαστε αμυντική βιομηχανία. Η αυτάρκεια, ιδίως με κρατικές επιχειρήσεις είναι ουτοπία. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι τα αποτελεσματικότερα οπλικά συστήματα στις καλύτερες τιμές.
Φυσικά κάποιες κρατικές μονάδες όπως η ΕΛΒΟ (που έχει πιστοποιημένες γραμμές παραγωγής για γνωστά άρματα μάχης και άλλα βαριά οχήματα) και η ΕΑΒ θα πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν και να αυξήσουν το αποτύπωμα της χώρας στη διεθνή αμυντική βιομηχανία.
Αν είχε ολοκληρωθεί η πώληση της ΕΑΒ στην Λόκχηντ επί πρωθυπουργίας Κων/νου Μητσοτάκη η χώρα σήμερα θα είχε ισχυρότερο αποτύπωμα στην αμυντική βιομηχανία.
Κυρίως όμως χρειαζόμαστε σύγχρονο αμυντικό δόγμα, αυτοπεποίθηση και ισχυρή οικονομία η οποία θα στηρίξει τις όποιες προσπάθειες.
Η συγκυρία των επερχόμενων αναταράξεων ευνοεί την Τουρκία προς το παρόν που κινείται αναθεωρητικά. Σε βάθος χρόνου όμως δύσκολα θα καταφέρει να υλοποιήσει τις φιλοδοξίες της. Το πιθανότερο είναι πως θα δυσκολευτεί να αποφύγει τα χειρότερα, καθώς οι φιλοδοξίες της δημιουργούν συσπειρώσεις των αντιπάλων.
Για να συμβεί αυτό όμως πρέπει να ανακοπούν οι επεκτατικές βλέψεις και γι’ αυτό πρώτα και πάνω από όλα χρειάζεται δραστική ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια