Του Κώστα Στούπα
Υπάρχει μια διάχυτη εντύπωση, ακόμη και σε επισήμους εντός και εκτός
Ελλάδας, πως στη χώρα μας μετά τη χρεοκοπία του 2010 έχουν γίνει οι
απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και πως αυτή έχει απομακρυνθεί από το επίκεντρο
του κινδύνου.
Η αλήθεια είναι πως έχουν γίνει κάποιες αλλαγές αλλά αυτές είναι ελάχιστες
σε σχέση με αυτές που απαιτούνται προκειμένου να πλησιάσει η Ελλάδα τον μέσο
όρο των χωρών της Δυτικής Ευρώπης, οι οποίες επίσης πρέπει να προχωρήσουν σε
αλλαγές προκειμένου η Ε.Ε. να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις ενός κόσμου που
αλλάζει ραγδαία.
Η μακάρια πεποίθηση πως η Ελλάδα έχει αντιμετωπίσει τις αγκυλώσεις οι οποίες
την οδήγησαν στη χρεοκοπία τροφοδοτείται μετά το 2015 από τη μεγάλη πτώση
των ενεργειακών τιμών και εν συνεχεία από τις πολιτικές των μηδενικών και
αρνητικών επιτοκίων που έχουν ωθήσει πολλές μεγάλες οικονομίες σε μια
κατάσταση ευημερίας με δανεικά, όπως αυτή που οδήγησε λίγα χρόνια νωρίτερα
την Ελλάδα στη χρεοκοπία.
Όπως συνέβαινε και στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία 2000-2010 έτσι και σε πολλές
μεγάλες οικονομίες η ανάπτυξη μετά το κραχ του 2008 είναι "κούφια" καθώς
στηρίζεται σε χρέος το οποίο αυξάνεται ταχύτερα...
Κανένας πουθενά δεν πλούτισε βγάζοντας 5 και ξοδεύοντας 10... Τούτο είναι
σύνηθες για όσους στο τέλος χάνουν το σπίτι τους.
Αργά ή γρήγορα όμως καθώς ζούμε σε ένα σύμπαν όπου δεν υπάρχει "δωρεάν
γεύμα" (ευτυχώς γιατί τούτο μοιάζει να είναι η κινητήριος δύναμη κάθε
προόδου και εξέλιξης) η επίδραση των "παραισθησιογόνων" πολιτικών θα
περάσει και η πραγματικότητα θα επανέλθει αδυσώπητη.
Η τελευταία προχθεσινή έξοδος της Ελλάδα στις αγορές αποτελεί ένα μήνυμα
προς αυτή την κατεύθυνση.
Η τελευταία έξοδος...
H τελευταία έξοδος της Ελλάδας στις αγορές λοιπόν εστέφθη με απόλυτη
επιτυχία κατά τα γραφόμενα και τις ανακοινώσεις καθώς η προσφορά υπερκάλυψε
τη ζήτηση κάτι που λόγω του "αιματοκυλίσματος" των αποταμιευτών (και των
συνοδοιπόρων τους) λόγω των αρνητικών επιτοκίων κρίνεται απόλυτα
φυσιολογικό...
Η Ελλάδα προχθές κατάφερε να δανειστεί περί τα 3 δισ. ευρώ με επιτόκιο κοντά
στο 1,84% που είναι μια ποσοστιαία μονάδα υψηλότερο από την προηγούμενη
έξοδο στις αγορές.
Προκειμένου να έχουμε μια εικόνα θα πρέπει να γνωρίζουμε πως το επιτόκιο
αυτό είναι το υψηλότερο στην Ευρωζώνη με αμέσως επόμενο εκείνο της Ιταλίας
το 10ετές της οποίας χθες διαπραγματευόταν με απόδοση περί το 1,43% ενώ αυτά
χωρών όπως η Πορτογαλία και η Ισπανία βρίσκονται μεταξύ 0,60 και 0,75%.
Μια ηχηρή ένδειξη του παραλογισμού που διακρίνει τις αγορές αυτή την περίοδο
είναι πως ενώ το ελληνικό δεκαετές χθες διαπραγματευόταν περί 1,75% το
αντίστοιχο αμερικανικό διαπραγματευόταν με 1,85%.
Τουτέστιν οι ΗΠΑ πληρώνουν περισσότερα για να δανειστούν σε σύγκριση με την
ουσιαστικά πτωχευμένη Ελλάδα η οποία έχει τοποθετηθεί από τους εταίρους στην
"θερμοκοιτίδα" και μέσω της ΕΚΤ της προσφέρεται φθηνό οξυγόνο...
Από θεωρητική σκοπιά μια αύξηση του κόστους δανεισμού κατά 1% για μια χώρα
με χρέος περί τα 350 δισ. ευρώ σημαίνει επιβάρυνση του ετήσιου κόστους
εξυπηρέτησης του χρέους κατά 3,5 δισ. ετησίως, ποσό που είναι αρκετά
υψηλότερο από τα έσοδα π.χ. του ΕΝΦΙΑ και λίγο υψηλότερο από το ύψος της
μηνιαίας συνταξιοδοτικής δαπάνης.
Παρ΄ όλα αυτά όμως όσοι έτρεξαν να δανείσουν την Ελλάδα θα εισπράξουν
αρνητικές πραγματικές αποδόσεις αφού ο πληθωρισμός είναι πολύ υψηλότερος. Ο
λόγος που προτίμησαν να δανείσουν την Ελλάδα είναι γιατί αν δάνειζαν τη
Γερμανία οι πραγματικές απώλειες θα ήταν περίπου κατά 1,8% υψηλότερες αφού η
απόδοση του γερμανικού δεκαετούς κυμαίνεται πέριξ του μηδενός.
Η επικρατούσα πεποίθηση είναι πως στον βαθμό που το μεγαλύτερο μέρος του
ελληνικού χρέους βρίσκεται στα χέρια των "θεσμών" δηλ. των εταίρων, η χώρα
δεν κινδυνεύει με χρεοκοπία στο ορατό μέλλον...
Παρά ταύτα στον βαθμό που η στάθμη των επιτοκίων θα ανεβαίνει κάθε φορά που
θα χρειάζεται να ανανεωθεί κάποιος μέρος του ελληνικού χρέους που λήγει το
κόστος θα είναι όλο και υψηλότερο.
Το θετικό της υπόθεσης...
Το θετικό σ΄ αυτή τη συγκυρία με πληθωρισμό περί το 5% και κόστος
δανεισμού κάτω από 2% για Ελλάδα και Ιταλία και κάτω του 1% για τους
υπολοίπους είναι πως η αξία του χρέους διαβρώνεται... Αν τούτο συνδυαστεί με
δυναμικούς ρυθμούς ανάπτυξης για μερικά χρόνια το χρέος θα μπορούσε να
μειωθεί έναντι του ΑΕΠ με τους δανειστές να μοιράζονται τη ζημιά.
Το σενάριο το οποίο όμως τους τελευταίους μήνες γίνεται όλο και πιθανότερο
είναι πως ο πληθωρισμός μπορεί να ξεφύγει κάτι που θα αναγκάσει τις τράπεζες
να ανεβάσουν επιτόκια πολύ πιο επιθετικά απ’ ό,τι προβλέπουν οι αγορές.
Αν και όταν συμβεί αυτό το σκηνικό θα θυμίζει την περίοδο της ελληνικής
χρεοκοπίας του 2010 μόνο που αυτή τη φορά θα αφορά πολλές και ισχυρές χώρες,
γεγονός που θα βοηθήσει μικρές και ανυπόληπτες χώρες με τεράστιο χρέος να
βρουν λύσεις με λιγότερες συνέπειες σε σχέση με το αν το επιχειρούσαν μόνες
τους…
Και ο νοών νοείτω..
0 Σχόλια