Η συμφωνία AUKUS μεταξύ των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυστραλίας, δημιουργεί ένα νέο περιβάλλον ανταγωνισμού ισχύος στην ευρύτερη περιοχή, η αξιολόγηση του οποίου ωστόσο, δεν θα πρέπει να εξαντλείται στην πρώτη ανάγνωση των αμιγώς γεωπολιτικών του χαρακτηριστικών…
Του Κ. Κυριακόπουλου
Και αυτό, γιατί παράλληλα με την διαφοροποίηση ορισμένων κρίσιμων παραμέτρων ισχύος, διαμορφώνεται στην ουσία και ένα νέο περιβάλλον (μη) κανόνων, ένα νέο περιβάλλον (μη) αρχών που θα επιδιώκεται να διέπει πλέον τις διμερείς και πολυμερείς σχέσεις μεταξύ των κρατών. Πρόκειται δηλαδή για μια νέου τύπου, μεταμοντέρνα προσέγγιση, που εγκαινιάζει με τρόπο «θεαματικό», την υπέρβαση στην πράξη της παραδοσιακής δυτικής αντίληψης για τις συμμαχικές δομές, τον ρόλο τους, αλλά και τους θεμελιώδεις λειτουργικούς κανόνες που αφορούν στην σχέση μεταξύ των μερών τους.
Στρατευμένοι στρατηγιστές έσπευσαν από την πρώτη στιγμή να εκθειάσουν αυτήν την στροφή των Αμερικανών στην λογική της αλα καρτ εργαλειοποίησης των «συμμάχων» τους, θεωρώντας πως η επιλογή της υπεργολαβικής ανάθεσης ρόλου στην διαχείριση των προκλήσεων που σχετίζονται με την περιφερειακή ισορροπία ισχύος, είναι μια έξυπνη διαχειριστική επιλογή. Οι πιο αισιόδοξοι μάλιστα από αυτούς, θεωρούν πως πρόκειται για μια κίνηση «στρατηγικού ματ» που σηματοδοτεί την ολική επαναφορά των ΗΠΑ στην κορυφή του διεθνούς στρατηγικού μάνατζμεντ για λογαριασμό ολόκληρου του Δυτικού κόσμου. Πρόκειται για εκτιμήσεις αβάσιμες και κατάφορα επιφανειακές, που δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με την αλήθεια.
Η πρωτοβουλία των Αμερικανών, ΔΕΝ παραπέμπει σε χειρισμό Υπερδύναμης που διαχειρίζεται με αυτοπεποίθηση και στρατηγική επάρκεια μια...κρίσιμη περιφερειακή πρόκληση η οποία κατά την εκτίμησή της, έχει και ευρύτερο στρατηγικό ενδιαφέρον. Αντιθέτως αυτό που επιβεβαιώνει, είναι την καραμπινάτη υπαρξιακή ανασφάλεια, τον διαχειριστικό καιροσκοπισμό, αλλά και την καταφανή στρατηγική ανεπάρκειά της, σε ότι αφορά στον σχεδιασμό που υιοθετεί, στην προσπάθειά της να κλιμακώσει περαιτέρω τον βηματισμό της.
Οι συνέπειες αυτής της πρωτοβουλίας θα είναι ευρύτερες…
Και όσοι βιάστηκαν να πανηγυρίσουν για το δήθεν «ευφυές» αποτύπωμα της συγκεκριμένης συμφωνίας, καλό θα είναι να ασχοληθούν σοβαρά με τις οφειλόμενες δεύτερες σκέψεις αφού…
Α. Δεν είναι διόλου ευφυές το να επιλέγεις να μετατρέψεις τον γεωπολιτικό σου τυχοδιωκτισμό, σε καταλύτη που επιταχύνει τις αποφάσεις και τις πρωτοβουλίες του στρατηγικού σου ανταγωνιστή. Εκτός πια και εάν στο πλαίσιο αυτής της «ευφυούς» προσέγγισης, θεωρούν κάποιοι ότι η Κίνα, η οποία στοχοποιείται στο περιβάλλον αυτής της συμφωνίας με τρόπο μάλλον ερασιτεχνικό, θα παραμείνει με σταυρωμένα τα χέρια και θα περιμένει υπομονετικά το μοιραίο και την ευόδωση των αμφιλεγόμενων Αμερικανικών περιφερειακών πρωτοβουλιών που επιδιώκουν να ακυρώσουν τον δικό της στρατηγικό σχεδιασμό…
Β. Δεν είναι διόλου ευφυές το να επιλέγεις να αναλώνεις ταχύτατα κρίσιμο συμμαχικό κεφάλαιο, διαμηνύοντας σ’ εκείνους που σε ακολουθούν, ότι ενδέχεται εν μία νυκτί να μετατραπούν από «πολύτιμοι» σύμμαχοι, σε φτηνά αναλώσιμα ή πολύ περισσότερο σε θύματα του γεωπολιτικού σου τυχοδιωκτισμού, εάν κρίνεις ότι αυτή η επιλογή εξυπηρετεί καλύτερα τις όποιες εφήμερες τακτικές σου πιρουέτες….
Γ. Δεν είναι διόλου ευφυές το να επιλέγεις, με ανοικτές ακόμη τις πληγές από το στρατηγικό σου Βατερλό στην Μέση Ανατολή, να διευκολύνεις με την συμπεριφορά σου διεργασίες και γεωπολιτικές συμφύσεις μεταξύ όλων αυτών που επενδύουν -μεταξύ άλλων- ΚΑΙ στην γεωπολιτική σου αφερεγγυότητα, επιδιώκοντας να συγκροτήσουν ανταγωνιστικά κέντρα ισχύος και να ενσωματώσουν σε αυτά ακόμη και παραδοσιακούς συμμάχους σου από το παρελθόν…
Δ. Δεν είναι διόλου ευφυές το να επιλέγεις να επενδύσεις εφήμερα σε πρακτικές που επιτείνουν ενδοσυμμαχικούς ανταγωνισμούς και ρήξεις, αδιαφορώντας για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις αυτής της εξέλιξης, ακόμη και σε βάρος του δικού σου στρατηγικού αφηγήματος. Και φυσικά…
Δεν είναι διόλου ευφυές το να παραβλέπεις πως η φυσιογνωμία του μεταψυχροπολεμικού ανταγωνισμού, δεν υπόκειται πλέον στις παραδοσιακές ιδεολογικοπολιτικές και κοινωνικές δεσμεύσεις του παρελθόντος. Αντιθέτως, δομείται και ξεδιπλώνεται μέσα σε ένα πολύπλοκο σύστημα συγκλίσεων, ανταγωνισμών, μεταβαλλόμενων προσεταιρισμών αλλά και επιλεκτικών στρατηγικών ευκαιριών, γι’ αυτό και η διαχείρισή του δεν επιτρέπει επιπολαιότητες και φυσικά στις πλείστες όσες των περιπτώσεων δεν συγχωρεί λάθη.
Το μεγάλο πρόβλημα λοιπόν για τους Αμερικανούς, δεν είναι η επιλογή τους να συστρατεύσουν τους Βρετανούς και την Αυστραλία στο πλευρό τους και στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους να κερδίσουν το κορυφαίο γι’ αυτούς στοίχημα στην ευρύτερη ζώνη του Ινδικού και του Ειρηνικού. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ο ερασιτεχνισμός που επέδειξαν τοποθετώντας απέναντί τους την Γαλλία, συμπεριφερόμενοι περισσότερο ως σαλταδόροι της πολεμικής βιομηχανίας και λιγότερο έως καθόλου, ως έξυπνοι στρατηγιστές που διεκδικούν να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία στον Δυτικό κόσμο.
Έτσι, στην προσπάθειά τους να συνδυάσουν το τερπνό (εργαλειοποιημένο περιφερειακό ανάχωμα) με το ωφέλιμο (μπάζα περίπου 60 δις για την ναυπηγική τους βιομηχανία), άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου που θα τροποποιήσει εκ θεμελίων την χαρτογραφία ισχύος σε μια οριστικά πολυδιασπασμένη Δυτική Αρχιτεκτονική.
Η επόμενη μέρα βρίσκει τους Αμερικανούς με τον Μουτζούρη στο χέρι…
Τους βρίσκει με σοβαρά κλονισμένη την αξιοπιστία τους, με την φερεγγυότητά τους έναντι των «συμμάχων» να κλειδώνει στο ναδίρ και με έναν σχεδιασμό αμφιλεγόμενης αποτελεσματικότητας, που το πιθανότερο είναι πως θα εκφυλιστεί στο βάθος της προσδοκώμενης εικοσαετίας (μέχρι να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα υπερεξοπλισμού της Αυστραλίας), ενώ όλα δείχνουν πως ακόμη και ο επικοινωνιακός του δυναμισμός ατονεί, υπό το βάρος των εκρηκτικών αντιθέσεων και της αποδομητικής δυναμικής που έχει πυροδοτήσει. Και όλα αυτά σε μια εποχή κατά την οποία ο γεωπολιτικός χρόνος πυκνώνει απειλητικά και με ρυθμούς ανεξέλεγκτους, γι’ αυτό και δεν αφήνει σε κανέναν το περιθώριο για σπάταλες και αδιέξοδες απερισκεψίες. Κατά τα λοιπά…
Οι Βρετανοί δεν είναι βέβαιο ότι θα παραμείνουν μέχρι το τέλος προσηλωμένοι στο Αμερικανικό αφήγημα και το γεγονός ότι αυτήν την στιγμή σπεύδουν να κεφαλαιοποιήσουν γεωπολιτικά την συμμετοχή τους στο Αμερικανικό περιφερειακό όραμα, καλό θα είναι να μην συντηρεί υπερβολική προσμονή και μακρόπνοες αυταπάτες στους πραγματικά σκεπτόμενους. Το κρίσιμο στοίχημα για τους Βρετανούς άλλωστε, είναι να διατηρήσουν τον έλεγχο στις Βρετανικού ενδιαφέροντος ζώνες επιρροής στην επίδικη περιοχή και φυσικά να καταφέρουν να κλειδώσουν «επινίκια» από τον δραστικό περιορισμό της Γαλλικής παρουσίας σε Ν.Α Μεσόγειο και Β. Αφρική τον οποίο επεδίωξαν αβαντάροντας το βρώμικο μακρύ χέρι της Τουρκίας.
Η υποτιθέμενη ενότητα της ΕΕ, η οποία παραδοσιακά στοιχίζεται πίσω από τις κορυφαίες επιλογές των Αμερικανών, έχει διαρραγεί οριστικά και φαίνεται ότι παραδίδει σταδιακά την θέση της σε ένα συμμαχικό μόρφωμα δυο ταχυτήτων, με χειραφετημένους ισχυρούς δρώντες, αλλά και πρόθυμους υποτελείς χειροκροτητές των Αμερικανικών επιλογών, οι οποίοι κατά κανόνα πληρώνουν με πολύ ακριβό τίμημα τις συνέπειες των ολέθριων επιλογών τους.
Η Τουρκία, ως ισχυρή και ανερχόμενη περιφερειακή δύναμη, συνειδητοποιεί πως στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται, η δυνατότητά της για περαιτέρω γεωπολιτική χειραφέτηση στο πλαίσιο του νεο-οθωμανικού της οράματος ισχυροποιείται και ήδη σπεύδει να αξιοποιήσει τις νέες δυνατότητες που δημιουργούνται, διεκδικώντας πρωταγωνιστικό ρόλο σε περισσότερα ταμπλό και επιδιώκοντας να προσεταιριστεί συγκυριακά τους πάντες, σε ένα ιδιαιτέρως σύνθετο αλλά και αμφιλεγόμενο παιχνίδι.
Η ΕΕ, περισσότερο θορυβημένη από τις εξελίξεις, παρά συμπεριφερόμενη ως δύναμη που διαθέτει επίγνωση και σχέδιο μακράς πνοής, σπεύδει να στρατιωτικοποιήσει την φυσιογνωμία της, έχοντας πάντα το βλέμμα στραμμένο στο πλιάτσικο των αγορών και στην περαιτέρω διεύρυνση της σχέσης υποτέλειας των αδυνάτων της περιφέρειας και των φιλόδοξων νεόπλουτων της Ανατολής, στα ισχυρά οικονομικά κέντρα του Βορρά.
Η Γαλλία τέλος, δείχνει να πήρε το μάθημά της από τα πολλαπλά και επαναλαμβανόμενα «συμμαχικά» μαχαιρώματα, αλλά κυρίως οφείλει να αποδείξει πως δεν είναι διατεθειμένη να παραδοθεί σε αυτοκτονικές συμπεριφορές, αρνούμενη να εργαλειοποιήσει την δική της (πολύτιμη για την ίδια) ιστορική εμπειρία.
Οι Αμερικανοί δεν προτίθενται να της αναγνωρίσουν ευρύτερο ρόλο που να υπερβαίνει επιχειρησιακά τις ζώνες της παραδοσιακής της επιρροής, πρωτίστως διότι γνωρίζουν πως είναι μια ισχυρή στρατιωτική δύναμη και δεν θα ήθελαν να τονώσουν υπερβολικά την ιμπεριαλιστική της αυτοπεποίθηση, γεγονός που θα μπορούσε να έχει κόστος για τους δικούς τους περιφερειακούς και ευρύτερους σχεδιασμούς.
Από την άλλη μεριά, η Βρετανία συνεχίζει να την αντιμετωπίζει υποτιμητικά και δόλια, αυτήν την φορά έχοντας εξασφαλισμένες τις πλάτες των Αμερικανών αλλά και την Τουρκία ως πολύτιμο περιφερειακό δεκανίκι.
Η συμφωνία AUKUS πάντως, ως φυσική συνέχεια όλων αυτών που έχουν διαδραματιστεί ήδη στην ΝΑ Μεσόγειο, αλλά και ως αναγκαία απότοκος του ταπεινωτικού Βατερλό το οποίο υπέστησαν οι Αμερικανοί στο θέατρο της Μ. Ανατολής, υπήρξε πρωτίστως μια κίνηση ενδοσυμμαχικού ξεκαθαρίσματος των λογαριασμών με πρωταγωνιστή τον Αγγλοσαξωνικό άξονα και δευτερευόντως μια στρατηγική συμφωνία έναντι στρατηγικών ανταγωνιστών και αντιπάλων.
Είναι λοιπόν φανερό πως το παρασκήνιο αυτής της συμφωνίας, συνιστά από μόνο του μια διπλή πρόκληση με αποδέκτες, τόσο την Γαλλική εξωτερική πολιτική όσο και τους μικρότερους περιφερειακούς δρώντες της παραδοσιακής Δυτικής συμμαχίας. Στο πλαίσιο αυτής της διπλής πρόκλησης…
Η μεν Γαλλία οφείλει να αποδείξει στην πράξη, ότι δεν θα επιτρέψει να αναβιώσει σε βάρος της η ιστορική θρασύτητα των Βρετανών και οφείλει να το πράξει πρωτίστως στο θέατρο της ΝΑ Μεσογείου (Το 2021 άλλωστε δεν είναι η Ναπολεόντια εποχή και οι Βρετανοί τσαρλατάνοι αυτήν την φορά θα πρέπει να πάρουν το μάθημά τους, χωρίς εκπτώσεις και ηττοπαθείς συμβιβασμούς)…
Οι δε μικρότεροι περιφερειακοί δρώντες (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) οφείλουν να αντισταθούν με τρόπο ξεκάθαρο στην συστηματική προσπάθεια τη ξέφρενης εργαλειοποίησής τους (βλέπε θυματοποίησής) τους από την Αμερικανική Εξωτερική πολιτική που αναζητεί εναγωνίως προθύμους, για να μετακυλήσει στις πλάτες τους το κόστος της γεωστρατηγικής της αποκαθήλωσης.
Κοινός τόπος αλλά και «πεδίον δόξης λαμπρόν», τόσο για την Γαλλία όσο και για τους λοιπούς περιφερειακούς δρώντες που θα αποφασίσουν να ακολουθήσουν τον δρόμο της γεωπολιτικής τους χειραφέτησης, είναι η δημιουργία μιας παράλληλης συμμαχικής δομής με τα χαρακτηριστικά ενός ισχυρού στρατηγικού άξονα που θα εξοβελίσει πλήρως τον νεο-οθωμανισμό από την ΝΑ Μεσόγειο, θα θέσει σε εφαρμογή ένα ολοκληρωμένο περιφερειακό, στρατηγικό και αναπτυξιακό σχέδιο και θα διεκδικήσει αυξημένο ρόλο για λογαριασμό όλων στην υπό διαμόρφωση νέα Αρχιτεκτονική.
Επίλογος…
Ο λόγος λοιπόν που επιμένουμε να αναδεικνύουμε τις κρίσιμες πτυχές που συνθέτουν τις εξελίξεις της τρέχουσας περιόδου -και οι οποίες συντελούνται πρωτίστως στην μεγάλη σκακιέρα της Ευρασίας- δεν είναι η πρόθεσή μας να καταγράψουμε απλά την στρατηγική ανεπάρκεια μιας Υπερδύναμης η οποία βρίσκεται σε διαρκή και εξελισσόμενη αποδρομή. Είναι η υποχρέωσή μας να αναδείξουμε μια σειρά από πολύ συγκεκριμένες δυνατότητες που ανακύπτουν και για τους μικρούς δρώντες, έτσι ώστε να διεκδικήσουν αυξημένο ρόλο και λόγο στην διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος σταθερότητας σε μια εποχή κατά την οποία η ισορροπία ισχύος επαναπροσδιορίζεται και η περιφερειακή Αρχιτεκτονική τροποποιείται δραματικά.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια