Του Κώστα Ράπτη
Οι κινήσεις των ΗΠΑ και δη του προέδρου τους Τζο Μπάιντεν έναντι της Ρωσίας το τελευταίο διάστημα χαρακτηρίζονται από τόσες αντιφάσεις και εναλλαγές που συνιστούν αίνιγμα. Πρόκειται για δείγμα ανεπάρκειας του ενοίκου του Λευκού Οίκου και του επιτελείου του, για διαπάλη διαφορετικών γραμμών στο σύστημα της Ουάσιγκτον ή και για συνολική, ιδιόμορφη οπωσδήποτε τακτική;
Μία από τις πρώτες αποφάσεις του Μπάιντεν όταν ήρθε στην εξουσία ήταν η πενταετής παράταση της επαπειλούμενης με εκπνοή συμφωνίας New Start με τη Ρωσία για τον έλεγχο των πυρηνικών εξοπλισμών. Πρόκειται για επιλογή σύμφωνη με την καταγεγραμμένη κατά τη μακρά πολιτική διαδρομή του Μπάιντεν άποψή του ότι η στρατηγική σταθερότητα και η διατήρηση διαύλων επικοινωνίας μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων αποτελεί προτεραιότητα.
Δεν μπορεί ωστόσο να πει κανείς το ίδιο για την ήδη πολυσυζητημένη δήλωση του Αμερικανού προέδρου ότι ο Ρώσος ομόλογός του Βλαντίμιρ Πούτιν είναι "δολοφόνος χωρίς ψυχή”. Δηλώσεις αυτού του τύπου που δεν συνηθίζεται να ανταλλάσσονται παρά μόνο μεταξύ εμπολέμων, αποκλείουν ακριβώς τη δυνατότητα διατήρησης διαύλων επικοινωνίας σε επίπεδο κορυφής.
Και όμως: μόλις τρεις εβδομάδες μετά, στις 13 Απριλίου, ο Τζο Μπάιντεν πήρε την πρωτοβουλία τηλεφωνικής συνομιλίας με τον Πούτιν, τον οποίο προσκάλεσε στη (διαδικτυακή) σύνοδο κορυφής για το κλίμα που διοργανώνει στις 22-23 Απριλίου, ενώ κατέθεσε και την ιδέα μία διμερούς συνάντησης κορυφής σε κάποια τρίτη χώρα. Η ρωσική πλευρά δεν απάντησε ευθέως, τηρώντας στάση αναμονής.
Προτού κοπάσει ο θόρυβος από αυτή τη συνδιάλεξη ο Αμερικανός πρόεδρος προχώρησε προς την εντελώς αντίθετη κατεύθυνση, υπογράφοντας στις 15 Απριλίου νέες κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, με στόχο την αποδυνάμωση του νομίσματός της, ενώ το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξουσιοδοτήθηκε να τις διευρύνει αν χρειαστεί. Παράλληλα απελάθηκαν 10 Ρώσοι διπλωμάτες από την αμερικανική επικράτεια.
Οι κυρώσεις στηρίχθηκαν στην κατηγορία ότι η Ρωσία βρίσκεται πίσω από κυβερνοεπιθέσεις σε αμερικανικά κυβερνητικά συστήματα καθώς και στην εκτίμηση της CIA ότι χρηματοδοτεί τους Ταλιμπάν του Αφγανιστάν για να πραγματοποιούν επιθέσεις εναντίον αμερικανικών δυνάμεων. Μόλις την επομένη, οι ίδιοι οι New York Times που είχαν δημοσιοποιήσει την υπόθεση αυτής της "επικήρυξης”, ουσιαστικά την ανακάλεσαν.
Η Ρωσία απάντησε πάντως με απελάσεις, ένταξη οκτώ Αμερικανών αξιωματούχων σε λίστα κυρώσεων (εκ των οποίων δύο, οι Τζέιμς Γούλσι και Τζον Μπόλτον είναι απόμαχοι, σε ένα μήνυμα ότι η Μόσχα ενοχοποιεί για τις εντάσεις κυρίως την τάση των "νεοσυντηρητικών”) και αυστηρό περιορισμό της δυνατότητας των διπλωματών των ΗΠΑ να κινούνται ελεύθερα στη Ρωσία και να απασχολούν εγχώριο προσωπικό.
Και όμως: εντός ολίγων ωρών ο Τζο Μπάιντεν σε εμφάνισή του προς τους δημοσιογράφους απηύθυνε συμφιλιωτικό μήνυμα προς τη Ρωσία, τονίζοντας ότι είναι η ώρα της αποκλιμάκωσης, και της διαμόρφωσης μιας σταθερής προβλέψιμης σχέσης, βασισμένης στην άμεση επικοινωνία των δύο ηγετών.
Όλα αυτά συμπληρώνουν παράπλευρες "μάχες”, όπως η αποκάλυψη ότι ρωσικές υπηρεσίες συνέλαβαν στη Μόσχα κλιμάκιο που απεργαζόταν την δολοφονία του Λευκορώσου προέδρου Λουκασένκο, η απέλαση δέκα Ρώσων διπλωματών από την Τσεχία με την κατηγορία της κατασκοπείας και η προειδοποίηση του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου ότι η Ρωσία θα αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις αν τυχόν πεθάνει ο ακτιβιστής Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος πραγματοποιεί απεργία πείνας στη φυλακή.
Αλλά βέβαια η καρδιά των εντάσεων βρίσκεται στη Μαύρη Θάλασσα, όπου οι ΗΠΑ αρχικά αποφάσισαν να αποστείλουν δύο πολεμικά σκάφη τους σε ένδειξη συμπαράστασης προς το Κίεβο, σε μία στιγμή που Ουκρανία και Ρωσία βρίσκονται με το "δάκτυλο στη σκανδάλη”, και κατόπιν αναίρεσαν την απόφαση αυτή, με την επίκληση ακριβώς των εντάσεων που επικρατούν. Την ίδια ώρα που με τη ρητορική τους και με την αποστολή πολεμικού υλικού οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι να επιχειρήσει ανακατάληψη του αποσχισθέντος Ντονμπάς ή ίσως και της προσαρτηθείσας στην Ρωσία Κριμαίας, πυροδοτώντας ασφαλώς μια μεγάλη σύγκρουση, σημαίνουν σε όλο το ΝΑΤΟ τον συναγερμό για την συγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων από την άλλη μεριά των συνόρων, όπου, όπως παρατήρησε ξερά ο Σεργκέι Λαβρόφ, τυγχάνει να είναι ρωσική επικράτεια.
Τα αλλεπάλληλα "ζιγκ-ζαγκ” πιθανότατα αποτελούν ηθελημένη επιλογή, προκειμένου αφενός η ρωσική πλευρά να βυθιστεί στη σύγχυση ως προς τις πραγματικές αμερικανικές προθέσεις και αφετέρου να αφομοιώσει το μήνυμα ότι οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ να είναι συνεργατικές όπου αυτό συναρτάται με τα αμερικανικά συμφέροντα και ανταγωνιστικές οπουδήποτε αλλού.
Ωστόσο, η Μόσχα επιλύει τη σύγχυση με το να μην χαλαρώνει και να μην ανταποκρίνεται στα όποια ανοίγματα. Η διπλωματική της γλώσσα έχει γίνει ασυνήθιστα οξεία, οι στρατιωτικές της κινήσεις (λ.χ. μεταφορά σκαφών του Στόλου της Κασπίας στη Μαύρη Θάλασσα) ανεβάζει το επίπεδο ρίσκου, ενώ Κρεμλίνο, υπουργείο Εξωτερικών και υπουργείο Άμυνας με παραπλήσιες τοποθετήσεις ξεκαθαρίζουν ότι στον σημερινό πολυπολικό κόσμο δεν θα επιτρέψουν στην Ουάσιγκτον να συνομιλεί με τη Μόσχα από θέση ισχύος.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια