Η σημερινή ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που έχει καταντήσει να απολογείται δημόσια άλλοτε για υποψίες εθισμού στο αλκοόλ (Ζ. Κ. Γιούνκερ) και άλλοτε για ελλιπείς γνώσεις αγγλικών και διεθνών σχέσεων (Ντ. Τουσκ), προσπαθεί να καλύπτει τις συχνές αστοχίες της αναπαράγοντας το παλαιό ρητό ότι «η Ευρώπη ίσως αργεί, αλλά πάντα βρίσκει λύσεις».
Η διαπίστωση αυτή ίσως ήταν έγκυρη μέχρι το σχετικά πρόσφατο παρελθόν, αλλά σήμερα αποτελεί πολιτικάντικη δικαιολογία του χειρίστου είδους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η μεταναστευτική - προσφυγική κρίση, καθώς πέρυσι (ακριβώς τέτοια εποχή) ο μόνος που ζητούσε σύγκληση ειδικής συνόδου κορυφής γι' αυτό το επείγον θέμα ήταν ο Ελληνας Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ενώ οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των υπόλοιπων μελών της Ε.Ε. αρνούνταν και αρκούνταν στις συζητήσεις των υπουργών Εξωτερικών των προηγούμενων μηνών. Εκτοτε, υπό το βάρος της κρίσης, μεσολάβησαν πολλές σύνοδοι με το Προσφυγικό ως κύριο θέμα και προέκυψε η (θνησιγενής) συμφωνία του Μαρτίου του 2016 με το πακέτο ανταλλαγής «κατάργηση της βίζας για Τούρκους - διακοπή μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη», αλλά πραγματική λύση δεν βρέθηκε.
Δυστυχώς, το σκηνικό καθυστερήσεων του Αυγούστου - Σεπτεμβρίου 2015 επαναλαμβάνεται και φέτος. Ενώ, από τα μέσα Ιουλίου, ο πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν προχωρεί ταχέως προς μια ιδιότυπη θεοκρατική δημοκρατία και η Τουρκία ζει τις μεγαλύτερες εσωτερικές αλλαγές της από τις δεκαετίες του 1920-1930, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. «θα» συζητήσουν τις γενικότερες εξελίξεις και το Μεταναστευτικό στις 2 και τις 3 Σεπτεμβρίου, προχωρώντας σε άτυπες εισηγήσεις που «θα» εξετάσουν οι ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής της Μπρατισλάβας, στις 16 Σεπτεμβρίου. Το πιθανότερο δε σενάριο είναι ότι οι καταρχήν εκτιμήσεις στην Μπρατισλάβα «θα» παραπεμφθούν, για περαιτέρω επεξεργασία και ενδεχόμενες αποφάσεις, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Βρυξελλών, στις 20-21 Οκτωβρίου. Εστω και ακούσια, όποιες πρωτοβουλίες της Ε.Ε. θα εκδηλωθούν περί τον Οκτώβριο, ακολουθώντας δηλαδή το χρονοδιάγραμμα για τη βίζα που ο κ. Ερντογάν και ο αποπεμφθείς πρωθυπουργός Α. Νταβούτογλου είχαν εξαγγείλει από τα τέλη Απριλίου και επανέλαβε προ ημερών ο υπουργός Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου.
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζουν άριστα ενημερωμένες διπλωματικές πηγές στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες, το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι αναβολές (λόγω εσωτερικών πολιτικών υπολογισμών στις ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες ή λόγω φόβου έναντι του Ερντογάν ή λόγω και των δύο), αλλά η ίδια η αντίληψη κορυφαίων αξιωματούχων της Ε.Ε. για τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται στην Αγκυρα.
Ξεπερνώντας ακόμα και τη μνημειώδη πρόβλεψη ότι «σε λίγους μήνες η Τουρκία θα σεβαστεί όλα τα κριτήριά μας, και ειδικά αυτά περί ατομικών δικαιωμάτων», που είχε διατυπώσει σε απόρρητη έκθεση του 2004 ο Ολι Ρεν (τότε επίτροπος Διεύρυνσης και αργότερα Οικονομικών, με τη γνωστή φράση για την Ελλάδα «καλό κουράγκιο»), οι σημερινοί αρμόδιοι της Ε.Ε. εμφανίζονται πνιγμένοι στις αντιφάσεις. Από τη μία πλευρά φέρεται ότι εκτιμούν πως δεν υπάρχουν οιωνοί αμφισβήτησης της συμφωνίας του Μαρτίου του 2016 εκ μέρους της Τουρκίας (προφανώς ούτε διαβάζουν εφημερίδες ούτε ανοίγουν την τηλεόραση), αλλά από την άλλη προδικάζουν ότι η Αγκυρα δεν θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της για την άρση της βίζας. Ιδίως ως προς το σημαντικότατο κριτήριο του αντιτρομοκρατικού νόμου, που εφαρμοζόταν καταχρηστικά ήδη πριν από το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, αλλά έκτοτε χρησιμοποιείται ευρέως επί δικαίων και αδίκων.
Οπως προσθέτουν οι ίδιες πηγές, στις Βρυξέλλες περνά επίσης απαρατήρητο ή υποβαθμίζεται το -υπό διαμόρφωση- μέτωπο του Ερντογάν με τους κεμαλικούς - σοσιαλδημοκράτες του CHP και τους εθνικιστές - ακροδεξιούς του MHP για πιθανή αναθεώρηση του Συντάγματος στην Εθνοσυνέλευση (συναινετικά), αντί της πιο δυναμικής αλλά αμφίβολης λύσης του δημοψηφίσματος. Ακόμα κι αν τελικά δεν συγκροτηθεί τέτοια ευρεία κοινοβουλευτική πλειοψηφία, το συμπέρασμα είναι ότι δεν υφίσταται εσωτερικό πολιτικό αντίβαρο στον Ερντογάν, οπότε η διαπραγματευτική ισχύς του έναντι της Ε.Ε. (και της Ελλάδας) αυξάνεται.
* Ο Αλέξανδρος Τάρκας είναι εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
 η Ε.Ε. για Ερντογάν - προσφυγικό){kind=link}
0 Σχόλια