 |
Γράφει ο Μελέτης Μελετόπουλος
|
Η δημιουργία του ΔΝΤ είχε αποφασιστεί στην περίφημη Διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς στις Ηνωμένες Πολιτείες λίγο νωρίτερα, τον Ιούλιο του 1944 (αξίζει να σημειωθεί ότι βοηθός στην Ελληνική Αντιπροσωπεία ήταν ο νεαρός φοιτητής Ανδρέας Παπανδρέου).
Έδρα του Ταμείου ορίσθηκε η Ουάσινγκτον, ως πρωτεύουσα της χώρας με το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής. Σύμφωνα με το καταστατικό του, βασική αποστολή του ΔΝΤ είναι να παρέχει τεχνική και οικονομική βοήθεια σε χώρες που βρίσκονται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση.
Ο πρόεδρος της Διάσκεψης του Μπρέττον
Γουντς και οραματιστής της ίδρυσης διεθνών οικονομικών θεσμών, που θα
προλάμβαναν τις κρίσεις και θα απέτρεπαν την φτώχεια και την
αποσταθεροποίηση, ήταν ο κορυφαίος Βρεταννός οικονομολόγος Tζων Μέϋναρντ
Κέϋνς. Αλλά ο Κέϋνς ήταν ο ιδρυτής του κεϋνσιανισμού, δηλαδή της
οικονομικής θεωρίας σύμφωνα με την οποία η ύφεση αντιμετωπίζεται με
αύξηση της ζήτησης και όχι περικοπές και φόρους. Πώς το ΔΝΤ έφτασε να
θεωρείται σήμερα μηχανισμός που επιβάλλει μέτρα που προκαλούν ακόμα
μεγαλύτερη ύφεση και καταστρέφει κοινωνικά τις χώρες που καλείται να
διασώσει;
Ο βασικός λόγος είναι ότι, σταδιακά, το ΔΝΤ περιήλθε υπό τον ιδεολογικό έλεγχο της Σχολής του Σικάγου, δηλαδή ομάδας οικονομολόγων νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης, που θεωρούν ότι το βασικό πρόβλημα στις οικονομίες είναι οι δημόσιες δαπάνες και η υψηλή ζήτηση, που οδηγούν σε πληθωρισμό και ελλείμματα. Αντιθέτως ο Κέϋνς πίστευε ότι το βασικό πρόβλημα είναι η ανεργία, και η υψηλή ζήτηση είναι το μέσον για την καταπολέμησή της, ακόμη και με τίμημα κάποιον πληθωρισμό και ελλείμματα.
Οι οικονομολόγοι του Σικάγου επέβαλαν την λογική τους στο ΔΝΤ εις βάρος της κεϋνσιανής προσέγγισης κατά την δεκαετία του ’70, όταν αισθάνθηκαν «δικαιωμένοι» από την εκτίναξη των ελλειμμάτων σε πολλές χώρες. Αλλά όταν οι θεωρίες τους δοκιμάστηκαν στην πράξη, με την επιβολή προγραμμάτων του ΔΝΤ σε χώρες του Τρίτου Κόσμου, το αποτέλεσμα ήταν το χάος και η κοινωνική αποσταθεροποίηση. Πολλοί τους κατηγόρησαν ότι χρησιμοποίησαν τις χώρες που προσέφυγαν στο ΔΝΤ ως οικονομικά πειραματόζωα, ενώ άλλοι θεωρούν ότι τα μέτρα που προωθεί το ΔΝΤ υπηρετούν τα συμφέροντα των παγκοσμιοποιημένων πολυεθνικών. Επίσης το ταμείο έχει κατηγορηθεί για απέχθεια στην εργατική νομοθεσία και στα κοινωνικά δικαιώματα.
Το ΔΝΤ επιβάλλει την πολιτική του δίνοντας την βοήθεια σε δόσεις, που δίδονται υπό προϋποθέσεις και με την προηγούμενη εκπλήρωση συγκεκριμένων στόχων. Τα προγράμματα λιτότητας που επιβάλλει, πιέζοντας για αυξήσεις φόρων, μείωση εισοδημάτων, συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους και κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, έχουν οδηγήσει χώρες όπως η Αργεντινή και το Μεξικό.
Χαρακτηριστικό των διαφόρων ιδεοληψιών είναι ότι δεν επηρεάζονται από τα πραγματικά δεδομένα ούτε διδάσκονται από την αποτυχία της πολιτικής που ασκείται εν ονόματί τους. Η οικτρή αποτυχία της πολιτικής του ΔΝΤ στην Ελλάδα θα έπρεπε να έχει προβληματίσει τους ιθύνοντες. Αλλά, αντιθέτως, αυτοί εμμένουν στις θέσεις τους, ίσως γιατί η παραδοχή της αποτυχίας θα οδηγούσε σε αναθεώρηση του κυρίαρχου οικονομικού δόγματος, καθόλου ευπρόσδεκτη για το διεθνές χρηματοπιστωτικό κατεστημένο.
Ο βασικός λόγος είναι ότι, σταδιακά, το ΔΝΤ περιήλθε υπό τον ιδεολογικό έλεγχο της Σχολής του Σικάγου, δηλαδή ομάδας οικονομολόγων νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης, που θεωρούν ότι το βασικό πρόβλημα στις οικονομίες είναι οι δημόσιες δαπάνες και η υψηλή ζήτηση, που οδηγούν σε πληθωρισμό και ελλείμματα. Αντιθέτως ο Κέϋνς πίστευε ότι το βασικό πρόβλημα είναι η ανεργία, και η υψηλή ζήτηση είναι το μέσον για την καταπολέμησή της, ακόμη και με τίμημα κάποιον πληθωρισμό και ελλείμματα.
Οι οικονομολόγοι του Σικάγου επέβαλαν την λογική τους στο ΔΝΤ εις βάρος της κεϋνσιανής προσέγγισης κατά την δεκαετία του ’70, όταν αισθάνθηκαν «δικαιωμένοι» από την εκτίναξη των ελλειμμάτων σε πολλές χώρες. Αλλά όταν οι θεωρίες τους δοκιμάστηκαν στην πράξη, με την επιβολή προγραμμάτων του ΔΝΤ σε χώρες του Τρίτου Κόσμου, το αποτέλεσμα ήταν το χάος και η κοινωνική αποσταθεροποίηση. Πολλοί τους κατηγόρησαν ότι χρησιμοποίησαν τις χώρες που προσέφυγαν στο ΔΝΤ ως οικονομικά πειραματόζωα, ενώ άλλοι θεωρούν ότι τα μέτρα που προωθεί το ΔΝΤ υπηρετούν τα συμφέροντα των παγκοσμιοποιημένων πολυεθνικών. Επίσης το ταμείο έχει κατηγορηθεί για απέχθεια στην εργατική νομοθεσία και στα κοινωνικά δικαιώματα.
Το ΔΝΤ επιβάλλει την πολιτική του δίνοντας την βοήθεια σε δόσεις, που δίδονται υπό προϋποθέσεις και με την προηγούμενη εκπλήρωση συγκεκριμένων στόχων. Τα προγράμματα λιτότητας που επιβάλλει, πιέζοντας για αυξήσεις φόρων, μείωση εισοδημάτων, συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους και κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, έχουν οδηγήσει χώρες όπως η Αργεντινή και το Μεξικό.
Χαρακτηριστικό των διαφόρων ιδεοληψιών είναι ότι δεν επηρεάζονται από τα πραγματικά δεδομένα ούτε διδάσκονται από την αποτυχία της πολιτικής που ασκείται εν ονόματί τους. Η οικτρή αποτυχία της πολιτικής του ΔΝΤ στην Ελλάδα θα έπρεπε να έχει προβληματίσει τους ιθύνοντες. Αλλά, αντιθέτως, αυτοί εμμένουν στις θέσεις τους, ίσως γιατί η παραδοχή της αποτυχίας θα οδηγούσε σε αναθεώρηση του κυρίαρχου οικονομικού δόγματος, καθόλου ευπρόσδεκτη για το διεθνές χρηματοπιστωτικό κατεστημένο.
 ιστορία του ΔΝΤ){kind=link}
0 Σχόλια