Ο κίνδυνος του «πάρ’ τα όλα»

Στιγμιότυπο από τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, τον Μάρτιο του 2022 (φωτ. αρχείου: EPA/ TURKISH PRESIDENT PRESS OFFICE HANDOUT)

Του Παντελή Σαββίδη

Η κοινή λογική έδινε νίκη στον Ερντογάν, στο δεύτερο γύρο των τουρκικών εκλογών και ο Τούρκος πρόεδρος επανεξελέγη. Νίκη δίνει η κοινή λογική και στον κ. Μητσοτάκη. Και, μάλιστα, αυτοδύναμη. Το δίδυμο Μητσοτάκης-Ερντογάν θα διαχειριστεί το μέλλον των σχέσεων των δύο χωρών.

Στην Ελλάδα προκάλεσε, αρχικά, έκπληξη η δήλωση του Άδωνι Γεωργιάδη να δοθούν από το εκλογικό σώμα 180 βουλευτές στη ΝΔ. Γιατί η ΝΔ δεν αρκείται σε μια άνετη αυτοδυναμία και επιθυμεί 180 βουλευτές;

Η απάντηση παραπέμπει σε σοβαρές πολιτικές σκοπιμότητες. Και εθνικές.

Καταρχάς έχει σχέση με πιθανή αναθεώρηση του Συντάγματος σε περίπτωση που κάτι τέτοιο επιδιωχθεί. Αλλά εκεί μπορεί να βρεθούν συγκλίσεις και με τα άλλα κόμματα. Ιδιαιτέρως, στο θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Η ανησυχία παραπέμπει αλλού. Παραπέμπει στη Χάγη.

Για το ότι θα αρχίσει μια διαδικασία ελληνοτουρκικού διαλόγου με σκοπό τη ρύθμιση των εκκρεμοτήτων των δύο χωρών προετοιμάζεται το κλίμα εδώ και καιρό. Και ενθαρρύνεται από τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Ποια θα είναι η πορεία αυτής της διαδικασίας;

Στο τελικό της στάδιο θα περιλαμβάνει ένα συνυποσχετικό με το οποίο θα παραπεμφθούν τα θέματα στο Δικαστήριο. Το συνυποσχετικό, όμως, πρέπει να περάσει από τη Βουλή.

Αν στο συνυποσχετικό δεν περιλαμβάνονται θέματα κυριαρχίας της χώρας, εγκρίνεται με 151 βουλευτές. Αν, όμως, περιλαμβάνονται, τότε, απαιτούνται 180. Είναι ο μαγικός αριθμός τον οποίο ζήτησε ο κ. Γεωργιάδης.

Του συνυποσχετικού θα προηγηθούν άλλα βήματα τα οποία θα διαμορφώσουν θετικό κλίμα μεταξύ των δύο χωρών. Η Ελλάδα είναι αυτή που πιέζεται να δώσει. Άρα, κάτι πρέπει να πάρει. Ή, να φαίνεται ότι πήρε.

Ο δημοσιογράφος Μανώλης Κοττάκης είχε ένα ενδιαφέρον ρεπορτάζ στην Εστία της προηγούμενης Κυριακής.

Το πρώτο βήμα θα είναι η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια αλλά από τον ηπειρωτικό χώρο, την Εύβοια και νότια της Κρήτης. Στο υπόλοιπο Αιγαίο θα υπάρξει διαφοροποίηση της επέκτασης, αναλόγως, των διαδρόμων που θα δοθούν στην Τουρκία για τον εμπορικό της στόλο και το ναυτικό της ώστε να διευκολυνθεί στις κινήσεις της. Αναλόγως θα προσαρμοσθεί και ο εναέριος χώρος. Δεν θα υπάρχει η διαφοροποίηση εναέριου χώρου 10 μιλίων και χωρικών υδάτων.

Μια τέτοια ρύθμιση θα ικανοποιήσει αρκετούς στην Ελλάδα και θα διαμορφώσει θετικό κλίμα ώστε να ακολουθήσουν οι συνομιλίες που θα καταλήξουν στο συνυποσχετικό.

Ο Ερντογάν, επανειλημμένως, έχει θέσει θέμα οι συνομιλίες να διεξαχθούν χωρίς την παρέμβαση τρίτων, είτε πρόκειται για την Ουάσιγκτον, είτε για τις Βρυξέλλες. Συμφέρει στην Ελλάδα μια τέτοια εξέλιξη όταν επεδίωξε την συμμετοχή της στην ΕΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς με το σκεπτικό ότι θα βοηθηθεί στην αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής; Το πιθανότερο είναι οι συνομιλίες να περιορισθούν στο διμερές επίπεδο χωρίς άλλες παρεμβάσεις και να ανατεθούν στους ΥΠΕΞ των δύο χωρών. Και όταν κάπου δεν βρίσκεται λύση για να προχωρήσουν θα παρεμβαίνουν ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος πρόεδρος.

Η ουσία, όμως, βρίσκεται αλλού. Και το θέτει με σαφήνεια η Άγκυρα. Από που θα αρχίσει ο προσδιορισμός της ΑΟΖ (ή της υφαλοκρηπίδας); Πως θα προσδιορισθούν οι γραμμές μέτρησης, οι γραμμές βάσης όπως αποκαλούνται;

Κατά την άποψη της Άγκυρας πρώτα θα πρέπει να αποφασίσουν οι συνομιλητές τι ανήκει και σε ποιόν. Ακόμη και ως προς την κατοχή των νησιών. Να, λοιπόν, που πολύ σύντομα στις συνομιλίες θα τεθούν θέματα κυριαρχίας. Θα συζητήσει τέτοια ζητήματα η ελληνική πλευρά;

Είναι γνωστή η επιφύλαξη της Ελλάδας ότι δεν αναγνωρίζει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης αρμοδιότητα για θέματα που άπτονται της κυριαρχίας της χώρας. Αν, όμως, από τις συνομιλίες με την Τουρκία συνταχθεί συνυποσχετικό που περιλαμβάνει και τέτοια θέματα αποδέχεται το δικαστήριο να εξετάζει το συνυποσχετικό; Η απάντηση είναι «ναι».

Η Τουρκία, όμως, θέτει επιμόνως, και θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών και, όπως υποστηρίζουν πληροφορίες, πιθανώς, να φέρει το θέμα και στον ΟΗΕ. Σκέπτεται η Αθήνα να προχωρήσει στην αποστρατιωτικοποίηση; Έχει κάποια σχέση η απόφαση για δημιουργία ναυστάθμου στο Βόλο, όπου η έδρα των Πεζοναυτών, με την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών; Κατά το σκεπτικό αυτό, στο ναύσταθμο θα βρίσκονται τα αρματαγωγά που θα μεταφέρουν τους πεζοναύτες στα νησιά σε περίπτωση κάποιας εμπλοκής. Αρματαγωγά για τα οποία κανείς δεν μιλά με κολακευτικά λόγια ως προς τις δυνατότητές τους, λόγω ηλικίας.

Αξίζει να σημειωθεί πως ο ομότιμος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστος Ροζάκης με άρθρο του στα Νέα επισήμανε κάποιον κίνδυνο που διαβλέπει: ότι η Τουρκία μπορεί να κλιμακώσει και από εκεί που, σήμερα, ζητά αποστρατιωτικοποίηση να αμφισβητήσει αύριο την κυριαρχία τους. Έχει βάση η ανησυχία του κ. Ροζάκη; Και αν ναι, τόσο γυμνή είναι η Ελλάδα από επιχειρήματα να υποστηρίξει την κυριαρχία της; Ή εκμεταλλεύονται οι διεθνείς παράγοντες την αδυναμία της χώρας για να την αναγκάσουν να υποχωρήσει;

Τελική κατάληξη όλων αυτών θα είναι μια συμφωνία Ελλάδας-Τουρκίας για συνεκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων της Ανατολικής Μεσογείου.

Στη συμφωνία αυτή εκείνο που διαφαίνεται είναι ότι η Ελλάδα θα δώσει και η Τουρκία θα πάρει. Κανείς δεν θα αντιδράσει, πρώτον, διότι θα έχει διαμορφωθεί το κλίμα με τα δύο προηγούμενα βήματα και δεύτερον θα τεθεί το δίλημμα στην ελληνική κοινή γνώμη: «Θέλετε έστω και αυτά που θα κερδίσει η χώρα από την συνεκμετάλλευση ή τίποτε». Και σε μια τέτοια περίπτωση η εύλογη απάντηση της κοινής γνώμης θα είναι: ό,τι πάρουμε κέρδος θα είναι.

Το ζήτημα, όμως, με την συμπεριφορά του ελληνικού κράτους ως διεθνούς δρώντος δεν είναι αν θα πάρει μερικά κυβικά λιγότερα. Αλλά αν μπορεί να υποστηρίξει την ύπαρξή του με όρους κυριαρχίας.


* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια