Ο σκόπελος της Λιβύης και η τακτική της Άγκυρας

Γράφει ο Νίκος Μελέτης

Μετά την υπογραφή της δεύτερης συμφωνίας της Τουρκίας με την Λιβυκή προσωρινή κυβέρνηση Ντμπεϊμπά για την Αθήνα προκύπτει ένα σοβαρό ζήτημα καθώς εκ των πραγμάτων έχουν διακοπεί οι έστω και περιορισμένες επαφές με την Τρίπολη, ενώ ξεδιπλώνεται σταδιακά η διπλή τακτική της Τουρκίας.

Η Άγκυρα όπως προκύπτει από την ανάγνωση των δηλώσεων της τουρκικής ηγεσίας (προχθές του κ.Ερντογάν και χθες του κ.Τσαβούσογλου) σκοπεύει να πιέσει την Ελλάδα επί του πεδίου τόσο με την αμφισβήτηση του δικαιώματος της Ελλάδας να συνεχίσει να παίρνει μέτρα για την άμυνα των νησιών αλλά και με το άνοιγμα μετώπου στα νότια, στη βάση του Τουρκολιβυκού Μνημονίου αλλά κυρίως θα επιδιώξει να φέρει σε δύσκολη θέση την Ελλάδα προτείνοντας διάλογο όχι μόνο για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας αλλά για όλες τις «διαφορές».

Στο πλαίσιο αυτό ανεβάζει διαρκώς το θέμα της αποστρατικοποίησης θεωρώντας ότι έτσι η Ελλάδα θα βρεθεί σε δύσκολη θέση εάν αρνηθεί τον διάλογο που θα μπορούσε να οδηγήσει και στην Χάγη, καλυπτόμενη πίσω από την εξαίρεση που έχει κατατεθεί για την δικαιοδοσία του Δικαστηρίου σε θέματα άμυνας και ασφάλειας. Ο κ.Τσαβούσογλου το επανέλαβε καθαρά στη χθεσινή του συνέντευξη προσθέτοντας μάλιστα και το θέμα του εναέριου χώρου. Η Άγκυρα εκτιμά ότι καμιά ελληνική κυβέρνηση πολύ περισσότερο σε μια προεκλογική περίοδο δεν θα ήταν διατεθειμένη να αποδεχθεί έναν τέτοιο διάλογο επί όλων των «διαφορών» και ότι αυτό αδυνατίζει την διπλωματική θέση της για ειρηνική επίλυση των διαφορών αλλά και για την σταθερή από το 1974 θέση για παραπομπή της διαφοράς της υφαλοκρηπίδας στη Χάγη.

Αυτό είναι κάτι που πιθανόν το επόμενο διάστημα θα χρειαστεί να απαντηθεί πειστικά από την ελληνική πλευρά ώστε να μην δημιουργούνται εντυπώσεις και να μην δίνονται επιχειρήματα στους υποστηρικτές της Τουρκίας εντός κυρίως της Ε.Ε. Εξάλλου θα πρέπει να υπάρξει προετοιμασία γιατί μπορεί προς το παρόν να υπάρχει η ψυχρότητα μεταξύ της κυβέρνησης Μπαϊντεν και του Τ.Ερντογάν και οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις να περνούν την καλύτερη περίοδο τους, αλλά σε ένα ενδεχόμενο κλιμάκωσης της έντασης η παραίνεση του διεθνούς παράγοντα και των ΗΠΑ θα είναι «βρείτε τα με ειρηνικό τρόπο και διάλογο».

Ιδιαίτερα αποκαλυπτική όμως για τις τουρκικές προθέσεις επί του πεδίου ήταν η δήλωση του ιδίου του Τ.Ερντογάν ο οποίος καυχήθηκε ότι τα πλοία της Τουρκίας μπορούν πλέον να κάνουν έρευνες και γεωτρήσεις παντού στα διεθνή ύδατα και στην υφαλοκρηπίδα της Λιβύης.

Η Άγκυρα κρατάει δυο εργαλεία στα χέρια της.Το πρώτο είναι να ενεργοποιήσει τις άδειες τις οποίες έχει ζητήσει για έρευνες η τουρκική εταιρία ΤΡΑΟ σε Οικόπεδα του παράνομου Τουρκολιβυκού Μνημονίου (τα δυτικότερα εξ αυτών είναι στο όριο των χωρικών υδάτων των 6 ν.μ. ανατολικά των νησιών Ρόδου - Καρπάθου- Κρήτης και επικαλύπτουν δυνητικά ελληνικά χωρικά ύδατα και υφαλοκρηπίδα ).

Το δεύτερο είναι να δοθούν βάσει της τελευταίας συμφωνίας Τουρκίας -κυβέρνησης Ντμπεϊμπά άδειες ερευνών στην ΤΡΑΟ από την Λιβύη στην «λιβυκή υφαλοκρηπίδα» όπως αυτή μονομερώς εκλαμβάνεται από την Λιβύη βάσει του Τουρκολιβυκού Μνημονίου, που έτσι επικαλύπτει την ελληνική υφαλοκρηπίδα νοτίως της Κρήτης.

Όμως για την Ελλάδα η κατάσταση στην Λιβύη αναδεικνύεται σε ανοικτή πληγή. Με την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά είχαν κρατηθεί πολύ λεπτές ισορροπίες και στα πρώτα βήματα της είχε πραγματοποιηθεί επίσκεψη του πρωθυπουργού Κ.Μητσοτακη στην Τρίπολη ,ενώ και ο Ν.Δένδιας ειχε επισκεφθεί την Τρίπολη και είχε συναντηθεί με τον προσωρινό πρωθυπουργό ,ενώ και με άλλες ευκαιρίες έχει συναντηθεί με την ομόλογο του Μανγκους.

Η ανάδειξη από το Κοινοβούλιο του Φ.Μπασάγκα ως πρωθυπουργού (ο οποίος προς το παρόν δεν μπόρεσε να επεκτείνει τον ρόλο του πέραν της Ανατολικής Λιβύης) αντιμετωπίσθηκε με επιφύλαξη από την Αθήνα καθώς ο κ.Μπασάγκα ήταν ο υπουργός εσωτερικών στην κυβέρνηση Αλ Σαρατζ ,που υπέγραψε το Μνημόνιο Ασφαλείας με την Τουρκία το 2019 . Όμως αν και η μοναδική επαφή παραμένει ο πρόεδρος της Βουλής Ακιλα Σάλεχ η Αθήνα αντιλαμβάνεται ότι η διαφωνία των πολιτικών παραγόντων της Λιβύης με τις τουρκολιβυκές συμφωνίες, αφορούν κυρίως το γεγονός ότι προσφέρονται στην Άγκυρα είτε από την κυβέρνηση Σάρατζ είτε από την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά ως αντάλλαγμα για την εξασφάλιση στρατιωτικής στήριξης ώστε να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι «αντίπαλοι» από την Ανατολική Λιβύη .

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ.Μπασάγκα καταδίκασε μεν την τελευταία συμφωνία του Ντμπεϊμπά με την Άγκυρα ,όμως έσπευσε να υπερασπιστεί το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο του 2019 τονίζοντας ότι «προσέθεσε μεγάλες εκτάσεις στα χωρικά ύδατα της Λιβύης». Και αυτό δείχνει το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η Αθήνα καθώς είναι προφανές ότι όποια πολιτική δύναμη κι αν επικρατήσει στο χάος της Λιβύης το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο θα παραμένει «ζωντανό».

Η τελευταία εξέλιξη με τη συμφωνία Τουρκίας-κυβέρνησης Ντμπεϊμπά έχει προκαλέσει βραχυκύκλωμα και στη διπλωματική εκπροσώπηση της Ελλάδας στην Λιβύη. Ο νέος πρεσβευτής της χώρας μας Ν.Κοτροκόης έφθασε πριν μερικές ημέρες στην Τρίπολη αλλά λόγω των εξελίξεων δεν έχει ακόμη επισκεφθεί το Υπουργείο Εξωτερικών της χώρας ούτε έχει επιδώσει τα διαπιστευτήρια του. Σύμφωνα με πληροφορίες από πλευράς Τρίπολης έγινε μια προσπάθεια να σταλθούν καθησυχαστικά μηνύματα στην Αθήνα (υπήρξε και συνάντηση του Λίβυου πρεσβευτή στο Αλγέρι με τον Έλληνα πρεσβευτή και απεσταλμένο του ΥΠΕΞ για θέματα Λιβύης κ.Ζαχαριουδάκη) αλλά αυτά βεβαίως δεν είναι πειστικά ειδικά μετά την υπογραφή της Συμφωνίας με την Τουρκία.

Η ελληνική κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να επιστρέψει άμεσα στην Αθήνα ο πρέσβης Ν.Κοτροκόης αλλά και να αναθερμάνει τις σχέσεις με την Ανατολική Λιβύη, αναζητώντας εσωτερικά «αναχώματα» σε μια τουρκική πρόκληση με όχημα την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά.

Πηγή Liberal.gr

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.