Της Therese Raphael,
Bloomberg Opinion
Το πρώτο στάδιο του πολέμου στην Ουκρανία δεν εξελίχθηκε σύμφωνα με το
σχέδιο του Βλαντιμίρ Πούτιν, ωστόσο είναι οι επόμενες τέσσερις εβδομάδες που
θα μπορούσαν να καθορίσουν το πώς θα αλλάξει ο χάρτης της Ευρώπης ως
αποτέλεσμα της εισβολής του.
Οι σταδιακά αυστηρότερες κυρώσεις τις οποίες είδαμε τις τελευταίες ημέρες θα
παίξουν μικρό ρόλο ως προς αυτό το ζήτημα. Θα απαιτηθεί επίσης σημαντική
αύξηση της προμήθειας όπλων και αλλαγές στα είδη οπλισμού τα οποία
προμηθεύεται η Ουκρανία από τους συμμάχους σε Βρετανία, ΗΠΑ και άλλες χώρες.
Στρατιωτικοί αναλυτές και αξιωματούχοι στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες του ΝΑΤΟ
προειδοποιούν ότι την επόμενη εβδομάδα έως 10 ημέρες θα υπάρξει σημαντική
εντατικοποίηση των ρωσικών στρατιωτικών επιχειρήσεων, με ανεφοδιασμένες
ρωσικές δυνάμεις να αναπτύσσονται στην περιοχή του Ντονμπάς, σε μια
προσπάθεια να "τσακίσουν" τους ουκρανικούς θύλακες αντίστασης μέσα στη
Μαριούπολη, απελευθερώνοντας τις ρωσικές δυνάμεις που επιχειρούν εκεί για
μια κυκλωτική κίνηση από βορρά και νότο.
Ρεαλισμός
Όσο χαμηλές επιδόσεις κι αν έχουν δείξει οι ρωσικές δυνάμεις στο πεδίο της
μάχης μέχρι στιγμής, έχουν πια ένα πιο ρεαλιστικό σύνολο στόχων. Αντί για
εισβολή από τρία μέτωπα, η Ρωσία θα έχει τώρα έναν μόνον άξονα στον οποίο θα
επικεντρωθεί, άξονα στον οποίο οι γραμμές εφοδιασμού της θα είναι λιγότερο
ευάλωτες στις ουκρανικές επιθέσεις. Η Ρωσία έχει πλέον "μετρήσει" τον
ουκρανικό στρατό, τον οποίο είχε υποτιμήσει άσχημα στην αρχή των
επιχειρήσεων.
Πριν από τον πόλεμο, οι Δυνάμεις Συντονισμένων Επιχειρήσεων (JFO) της
Ουκρανίας στα ανατολικά, που αριθμούσαν περισσότερους από 40.000 άνδρες και
γυναίκες, περιελάμβαναν τις καλύτερα εξοπλισμένες και εκπαιδευμένες
ουκρανικές δυνάμεις. Αυτά τα στρατεύματα παραμένουν αποφασισμένα, ωστόσο οι
τελευταίες πέντε εβδομάδες σκληρών μαχών τα έχουν πλήξει. Είναι επίσης πιο
δύσκολο πλέον να ανεφοδιάζονται και δεν έχουν το ίδιο πλεονέκτημα αεράμυνας
με εκείνα τα οποία επιχειρούν γύρω από το Κίεβο.
Ο Πούτιν πιθανόν να έχει κατά νου την 9η Μαΐου - ήδη γνωστή ως Ημέρα Νίκης
στη Ρωσία, κατά την οποία εορτάζεται η ήττα της ναζιστικής Γερμανίας - ως
"προθεσμία" για την κατάκτηση της ανατολικής Ουκρανίας, την οποία ο Πούτιν
θεωρεί ένα βήμα προς την αποκατάσταση της χαμένης αυτοκρατορίας και σφαίρας
επιρροής της Ρωσίας. Εάν οι ρωσικές δυνάμεις καταφέρουν να κατακτήσουν
έδαφος, τότε θα επιδιώξουν να "σφραγίσουν" τον έλεγχό τους σε αυτό το τμήμα
της Ουκρανίας.
Προς γενικό πόλεμο;
Η Ρωσία, ωστόσο, δεν διαθέτει τις δυνάμεις για να προχωρήσει πέρα από τη
συγκεκριμένη περιοχή της Ουκρανίας, σημειώνει ο Jack Watling, ειδικός στον
πόλεμο στην ξηρά και ανώτερος ερευνητής στο Royal United Services Institute.
Ο Πούτιν έχει δεσμεύσει τις περισσότερες από τις διαθέσιμες μάχιμες δυνάμεις
της Ρωσίας στην αρχική επιχείρηση και έχει περιορισμένες εφεδρείες.
Οι μονάδες οι οποίες δεν βρίσκονται ήδη στην Ουκρανία είναι είτε στρατεύματα
υποστήριξης και νέων στρατευσίμων, είτε μονάδες που έχουν αποστολές αλλού,
τις οποίες το Κρεμλίνο δεν θα ήθελε να μετατοπίσει.
Εάν οι ρωσικές δυνάμεις χάσουν την ορμή τους και αναχαιτιστούν από
αντιαρματικά όπλα και πυροβολικό, ο Watling υπολογίζει ότι θα εξαντληθούν
μέσα σε περίπου τέσσερις εβδομάδες. Τότε ο Πούτιν θα έχει να λάβει μια
μεγάλη απόφαση: εάν θα κινηθεί σε πολεμική βάση, όχι πια αναφερόμενος στη
σύγκρουση ως "ειδική στρατιωτική επιχείρηση", αλλά επεκτείνοντάς την και
κινητοποιώντας τη χώρα με γενική στρατολογία.
Η απόσυρση των δυνάμεων γύρω από το Κίεβο, όπως και η απόσυρση των ρωσικών
αντιρρήσεων για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ υποδηλώνουν ότι τελικά
κάποιου είδους επαναξιολόγηση της σύγκρουσης από πλευράς Ρωσίας ήδη λαμβάνει
χώρα.
"Ο Ζελένσκι βρίσκεται τώρα σε πολύ ισχυρότερη θέση από ό,τι πίστευε
οποιοσδήποτε στη Δύση", σημειώνει ο Sir Malcolm Rifkind, πρώην υπουργός
Άμυνας και Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος βλέπει κάποιους
λόγους για αισιοδοξία. "Το ΝΑΤΟ δεν ήταν ποτέ τόσο δυνατό όσο είναι πλέον. Η
Γερμανία έχει αντιστρέψει εντελώς την αμυντική της πολιτική σε σχέση με
εκείνη που ακολουθούσε τα τελευταία 40 χρόνια. Η Ρωσία πρόκειται να χάσει
έναν από τους δύο κύριους ενεργειακούς προορισμούς εξαγωγών της και τη
σημαντικότερη πηγή εσόδων της, ακόμη κι αν χρειαστεί λίγος χρόνος. Το έργο
Nordstream έχει καταρρεύσει. Οι Ρώσοι έχουν χάσει τον έλεγχο των
συναλλαγματικών αποθεμάτων τους".
Ο Πούτιν δεν έχει χάσει ακόμη
Κι όμως, η νίκη στον εναρκτήριο γύρο δεν είναι το ίδιο με την τελική
επικράτηση. Μια διαμελισμένη Ουκρανία θα άλλαζε σημαντικά το τοπίο ασφάλειας
στην Ευρώπη. Και ενώ ορισμένοι μπορεί να παροτρύνουν την Ουκρανία να
καταλήξει σε μια διευθέτηση το συντομότερο δυνατό, οποιαδήποτε κατάπαυση του
πυρός ή συμφωνία που αφήνει την Ουκρανία ευάλωτη σε μια νέα επίθεση θα
καταστήσει αδύνατη μια πραγματική προσπάθεια ανοικοδόμησης - η οποία απαιτεί
προσέλκυση επενδύσεων.
Η νέα φάση των μαχών η οποία πλησιάζει απαιτεί ένα νέο είδος δυτικής
υποστήριξης, υποστηρίζει ο Keir Giles του Chatham House, συγγραφέας δύο
βιβλίων για τη ρωσική εξωτερική πολιτική τα τελευταία χρόνια. "Τα όπλα που
χρειάζεται η Ουκρανία για να συνεχίσει να μάχεται δεν είναι εντελώς
αμυντικού τύπου, δηλαδή από εκείνα που απλώς βοηθούν τους Ουκρανούς να μην
χάσουν, αλλά και εργαλεία που θα βοηθήσουν την Ουκρανία να μεταφέρει τη μάχη
στο έδαφος που ελέγχει ο εχθρός και πρέπει να περιλαμβάνουν δύναμη πυρός
μεγάλης εμβέλειας, ώστε οι Ουκρανοί να μπορούν να χτυπήσουν βαθιά
εντός ελεγχόμενων από τους Ρώσους περιοχών", υπογραμμίζει.
Οι ΗΠΑ, συνεχίζει, κινούνται ακόμη σε πνεύμα διαχείρισης κρίσεων αντί να
έχουν επικεντρωθεί στις ανάγκες της Ουκρανίας, σε ένα κρίσιμο στάδιο του
πολέμου.
Ανάγκες
Υπάρχουν πολλά που μπορούν να κάνουν η Βρετανία και άλλες χώρες του ΝΑΤΟ. Η
λίστα αναγκών της Ουκρανίας περιλαμβάνει αντιαρματικά κατευθυνόμενα όπλα
(ATGW), φορητά συστήματα αεράμυνας, πυρομαχικά, drones, ραντάρ, πυραυλικά
συστήματα εδάφους-αέρος και τα λεγόμενα περιπλανώμενα πυρομαχικά, τα οποία
περιμένουν παθητικά γύρω από τον στόχο την κατάλληλη στιγμή.
Τα άρματα μάχης T-72 της σοβιετικής εποχής τα οποία αποστέλλονται από την
Τσεχία είναι χρήσιμα επειδή η Πράγα μπορεί επίσης να παράγει ανταλλακτικά
και οι Ουκρανοί ξέρουν πώς να τα χρησιμοποιούν και να τα συντηρούν. Είναι
λιγότερο προφανές ότι ένα μείγμα άλλων τεθωρακισμένων οχημάτων, σε
διαφορετικές πλατφόρμες, θα ήταν χρήσιμο, δεδομένου ότι η τροφοδοσία προς τα
ανατολικά θα είναι δυσκολότερη.
Η Ουκρανία θα χρειαστεί προμήθειες για εφέδρους και νεοσυλλέκτους που
στέλνονται στο μέτωπο, καθώς οι κατάκοπες και πολιορκούμενες δυνάμεις της
εκεί απομακρύνονται προς άλλα σημεία. Οι χώρες του ΝΑΤΟ πρέπει να
διευκολύνουν τη μετάβαση ορισμένων από τα αμυντικά συστήματα της Ουκρανίας,
συμπεριλαμβανομένης της αεράμυνας, σε πλατφόρμες που μπορούν να
υποστηριχθούν καλύτερα (σε μια εποχή που αυτές οι χώρες ανησυχούν για τον
δικό τους εφοδιασμό). Υπάρχει επίσης επιτακτική ανάγκη για ανθρωπιστική
υποστήριξη και οικονομική βοήθεια για να αποτραπεί η κατάρρευση της
ουκρανικής οικονομίας.
Η επιβολή κυρώσεων σε ολιγάρχες και η κατάσχεση θαλαμηγών ήταν μάλλον
συμβολικού χαρακτήρα σε σύγκριση με αυτό που χρειάζεται τώρα για να
επηρεάσει το μελλοντικό τοπίο ασφάλειας της Ευρώπης.
"Γκρίζος ρινόκερος"
Η εισβολή του Πούτιν δεν ήταν μια τυχαία στιγμή "μαύρου κύκνου", όπως
ονομάζονται καταστροφικά αλλά εντελώς απρόβλεπτα γεγονότα, σημειώνουν οι
ειδικοί στην γεωστρατηγική Florence Gaub και Andrew Monaghan. Μάλλον,
πρόσθετουν, είναι ένας "γκρίζος ρινόκερος" - εντυπωσιακός αλλά πολύ πιθανός
και πλήρως προβλέψιμος. Η διαμόρφωση μιας απάντησης απαιτεί ενδελεχή εξέταση
των στρατηγικών στόχων και των πιθανών "παγίδων" - κι όχι απλώς μια
τετριμμένη διαχείριση κρίσεων.
Αυτή η επόμενη φάση του πολέμου θα αποτελέσει δοκιμασία όχι μόνο για τις
δυνάμεις της Ουκρανίας, αλλά και για την ενότητα του δημοκρατικού κόσμου,
την αίσθηση κοινών σκοπών του και την ικανότητά του να σκέφτεται με καθαρό
βλέμμα προς το μέλλον.
0 Σχόλια