Του Κώστα Ράπτη
Εάν τα δύο σχέδια διεθνών συμφωνιών που η Ρωσία επέδωσε την περασμένη
Τετάρτη στις ΗΠΑ (και δημοσιοποίησε ευρέως δύο ημέρες μετά) συνιστούν ούτως
ειπείν ένα "τελεσίγραφο”, όπως ήδη γράφεται από αρκετούς αναλυτές,
χρειάζεται να γίνουν αντιληπτοί οι στόχοι αυτής της κίνησης και κυρίως τα
επόμενα βήματα που έχει προσχεδιασθεί να ακολουθηθούν από ρωσικής πλευράς
στο πολύ πιθανό ενδεχόμενο να υπάρξει αρνητική ή παρελκυστική απάντηση από
τη Ουάσιγκτον.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει κανείς να αντιλαμβάνεται τις εξελίξεις ως
σενάριο πολεμικής άσκησης επί χάρτου, η οποία ξεδιπλώνεται με ειρηνικά μέσα,
αλλά υποστηρίζεται από την υπονοούμενη ετοιμότητα να μιλήσουν ακόμη και τα
όπλα, σε ακραίες συνθήκες, όπου πάντως το πλεονέκτημα της Δύσης δεν θα είναι
διόλου εξασφαλισμένο.
Θα πρέπει επίσης να ανοίξει το βλέμμα του σε όλη την έκταση της Ευρασίας,
καταγράφοντας την ανακοίνωση του Πεκίνου στην οποία επιδοκιμάζεται η ρωσική
πρωτοβουλία, αλλά και την δήλωση του εκπροσώπου του κινεζικού υπουργείου
Εξωτερικών ο οποίος, στον απόηχο της τελευταίας επικοινωνίας Πούτιν-Σι
(επίσης την περασμένη Τετάρτη), επικαλέστηκε ως οδηγό της ακολουθούμενης
διπλωματικής γραμμής τη "συναίνεση των δύο ηγετών”.
Στο τρίγωνο των εντάσεων που κρίνει το μέλλον της Ευρασίας και ως κορυφές
του έχει την Ουκρανία, τα στενά της Ταϊβάν και το Ιράν, ο συντονισμός Μόσχας
και Πεκίνου είναι πλέον δεδομένος – και μένει να φανεί συντόμως αν κάτι
τέτοιο περιλαμβάνει και την Τεχεράνη.
Ο άμεσος στόχος του Πούτιν δεν είναι δύσκολο να κατονομασθεί: αφορά την
"φινλανδοποίηση” της Ουκρανίας και γενικώς των μετασοβιετικών δημοκρατιών,
δευτερευόντως δε την κατοχύρωση της λειτουργίας του υποθαλάσσιου αγωγού
ρωσικού φυσικού αερίου NordStream2 (ωστόσο, σε βραχυπρόθεσμη βάση τα
προσκόμματα που προβάλλονται στο πρότζεκτ αυτό από συμμάχους της Γερμανίας
και πολιτικές δυνάμεις όπως οι Γερμανοί Πράσινοι, μάλλον προσφέρουν, στην
παρούσα συγκυρία ενεργειακής κρίσης, άλλο ένα όπλο στην φαρέτρα του Πούτιν).
Ο ευρύτερος στόχος, πάντως, δεν είναι τίποτε λιγότερο από την δημιουργία
μίας νέας αρχιτεκτονικής ασφαλείας στην Ευρώπη, που θα ξαναπιάνει, μετά από
τριάντα χρόνια "μονοπολικής” ηγεμονίας, το νήμα σχημάτων συλλογικής
ασφάλειας, όπως η Τελική Πράξη του Ελσίνκι του 1975, με την καθοριστική
διαπραγμάτευση να διεξάγεται μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον, ερήμην των
Ευρωπαίων, όσο και αν ο Πούτιν φρόντισε να επικοινωνήσει τα τελευταία 24ωρα
με τους Μακρόν, Σολτς και Τζόνσον.
Πράγματι, η τροπή των πραγμάτων δεν πρόκειται να κριθεί από τον Γ.Γ. του
ΝΑΤΟ ή τους ηγέτες της Πολωνίας και της Εσθονίας που έσπευσαν να
καταδικάσουν την ρωσική πρωτοβουλία, μη αναμένοντας την Ουάσιγκτον, η οποία
"μελετά” τις προτάσεις. Άλλωστε η Ρωσία πρόσφατα διέκοψε τις σχέσεις της με
το ΝΑΤΟ, κρίνοντας ότι η παρουσία τέτοιων παικτών, καθιστά ανώφελη την
αναμονή κάποιας πολυμερούς συνεννόησης.
Ο ίδιος ο ηγέτης του Κρεμλίνου φρόντισε να περιγράψει γλαφυρά το πώς
προσλαμβάνει η ρωσική πλευρά την διαρκή επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς τα
τελευταία είκοσι πέντε χρόνια: "Έφτασαν μέχρι την πόρτα μας. Δεν έχουμε να
πάμε πιο πίσω”.
Ωστόσο, η επιδίωξή του να ανατρέψει μια πραγματικότητα που έχει οικοδομηθεί
επί τόσον καιρό, δεν θα είναι ρεαλιστική, αν δεν αποδειχθεί ότι ο ίδιος έχει
επιλέξει καταλλήλως τη στιγμή και έχει μελετήσει εκ των προτέρων τις
επόμενες κινήσεις του.
Και η στιγμή όντως τον ευνοεί: με το ρωσικό οπλοστάσιο να περιλαμβάνει πλέον
τους υπερηχητικούς πυραύλους που παρουσίασε κατά το προεδρικό διάγγελμα του
2018, με την Κίνα στο πλευρό του και με την Δύση σε οικονομική, πανδημική
και ενεργειακή κρίση ο Πούτιν προφανώς αισθάνεται ισχυρός. Επιπλέον, η
προεδρία Μπάιντεν ίσως είναι η τελευταία στις ΗΠΑ με την οποία θα μπορούσε
να συναφθεί μια συμφωνία μεγάλης κλίμακας, καθώς ο "τραμπισμός” καραδοκεί.
Δεν μένει παρά να φανούν τα διαδοχικά μέτρα, διπλωματικά, οικονομικά ή
στρατιωτικά με τα οποία η Ρωσία, ή μάλλον ο ευρασιατικός άξονας, θα ενισχύει
το "τελεσίγραφό” του, όσο αυτό δεν θα βρίσκει ανταπόκριση.
0 Σχόλια