Του Κώστα Ράπτη
Η πέμπτη δέσμη κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας, με προοπτική υιοθέτησης και
έκτης, που ενέκριναν χθες Δευτέρα οι "27", στο φόντο της κρίσης στα
πολωνο-λευκορωσικά σύνορα, είναι αποκαλυπτική των αντιφάσεων της "ανατολικής
πολιτικής" της Ε.Ε.
Αντιφάσεων που προκύπτουν κυρίως από το ότι η Ρωσία αντιμετωπίζεται τόσο ως
μέρος του προβλήματος, όσο και ως ένας δυνάμει χρήσιμος διαιτητής.
Αυτό εξηγεί και το γιατί ο εγκλωβισμός 4.000 προσφύγων στη συγκεκριμένη
μεθόριο έχει αποκτήσει πολιτικά σημασία πολύ μεγαλύτερη από αντίστοιχης, το
λιγότερο, κλίμακας επεισόδια κατά το πρόσφατο παρελθόν σε άλλα σημεία των
εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε.
Οι άμεσοι πρωταγωνιστές της παρούσας κρίσης είναι προφανές ότι συμπίπτουν
στην επιθυμία διόγκωσής της, διότι έτσι αποκτούν διαπραγματευτικά
πλεονεκτήματα έναντι τρίτων.
Η Βαρσοβία, μόλις χθες "μαύρο πρόβατο” των Βρυξελλών σε θέματα κράτους
δικαίου, έχει τη δυνατότητα να παρουσιάζεται ως υπερασπιστής της εξωτερικής
ασφάλειας της Ε.Ε. και να διεκδικεί την αλληλεγγύη των εταίρων - ρίχνοντας
στη λήθη το γεγονός ότι αφιέρωσε όλα τα προηγούμενα χρόνια στην υπονόμευση
της κοινής μεταναστευτικής πολιτικής.
Σε ό,τι δε αφορά την ευρύτερη εικόνα, καθοδηγείται από τα ιστορικά άγχη που
της προκαλούν οι εξ ανατολών και δυσμών μεγάλοι γείτονές της, αναζητώντας
ευκαιρίες να διαταράξει τη ρωσο-γερμανική συνεργασία. Ακόμη και ο
υποθαλάσσιος αγωγός φυσικού αερίου, που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη λεπτή
φάση της αδειοδότησης, έχει χαρακτηρισθεί από επίσημα πολωνικά χείλη ως το
σημερινό αντίστοιχο του Συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ του 1939...
Υπ' αυτή την έννοια, μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι η Άνγκελα Μέρκελ
επιχειρεί με κάθε τρόπο να εκτονώσει την ένταση, ακόμη και συνομιλώντας με
τον Λευκορώσο πρόεδρο Λουκασένκο για την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας
στους εγκλωβισμένους, ενώ αντίθετα η στάση της Γαλλίας εμφανίζεται πολύ πιο
συγκρουσιακή.
Αντιφάσεις
Αλλά και η στάση του Λουκασένκο δεν είναι μονοσήμαντη. Καθοδηγημένος
αποκλειστικά από το κίνητρο της διαιώνισης της προσωπικής του εξουσίας, ο
Λευκορώσος πρόεδρος έχει ξεπεράσει όλα αυτά τα χρόνια ακόμη και τον Ερντογάν
σε ελιγμούς μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το
Μινσκ δεν έχει αναγνωρίσει την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία το 2014, εξ
ου και φιλοξένησε ως "ισαπέχουσα" πρώην σοβιετική χώρα τις διεθνείς
συνομιλίες για την επίλυση του ουκρανικού ζητήματος. Εξ ου και οι
ευρω-λευκορωσικές σχέσεις γνώρισαν έκτοτε μία αναθέρμανση, πριν την νέα
τροπή που έδωσε στα πράγματα η τελευταία επανεκλογή του Λουκασένκο.
Η Λευκορωσία και η Ρωσία προορίζονται, βάσει συμφωνίας η οποία υπογράφηκε το
1994, να συγκροτήσουν Ένωση. Αλλά κάτι τέτοιο θα αποτελέσει πρακτικά το
τέλος της εξουσίας του Λουκασένκο, ο οποίος και κωλυσιεργεί, όσο και αν
ταυτόχρονα χρησιμοποιεί την ρωσική "ασπίδα" ως ύστατη κάλυψη στις σχέσεις
του με τον υπόλοιπο κόσμο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη απειλή του Λευκορώσου προέδρου
να διακόψει τις ροές φυσικού αερίου από το έδαφος της χώρας του προς Δυσμάς,
η οποία και απαντήθηκε με την προειδοποίηση του Βλαντίμιρ Πούτιν ότι κάτι
τέτοιο θα αποτελούσε "άκρως αρνητική εξέλιξη" στις σχέσεις Μόσχας-Μινσκ.
Ουκ ολίγοι Ευρωπαίοι ιθύνοντες εκφράζουν φόβους ότι η παρούσα κρίση μπορεί
να αποτελέσει το πρόσχημα για μία προσάρτηση της Λευκορωσίας στην Ρωσία, με
όχημα την ρωσική αμυντική συνδρομή.
Κάτι τέτοιο θα έφερνε την Πολωνία και την Λιθουανία να συνορεύουν με την
χώρα του Πούτιν - αλλά ουδείς αντιλαμβάνεται ότι κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε
να αποτραπεί όσο προχωρά η στρατιωτικοποίηση της κρίσης, στην οποία οι ίδιες
πρωτοστατούν.
0 Σχόλια