Πώς η υποψηφιότητα του πρώην πρωθυπουργού αλλάζει άρδην το πολιτικό σκηνικό - Τι προβληματίζει τα ηγετικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και ποιες επιπτώσεις βλέπουν από τυχόν εκλογή του στην ηγεσία.
Η υποψηφιότητα Παπανδρέου για την αρχηγία στο ΚΙΝ.ΑΛ. και η ισχυρή
πιθανότητα να είναι αυτός που θα το οδηγήσει στις εκλογές έχει φέρει τα πάνω
κάτω στο πολιτικό σύστημα. Ολοι προσπαθούν να μαντέψουν την έκταση και το
βάθος των αλλαγών που μπορεί να συντελεστούν και πρωτίστως στο παιχνίδι της
διακυβέρνησης. Οι επόμενες εκλογές είναι με το σύστημα της απλής αναλογικής
και η βασίμως πιθανολογούμενη εκλογική ρευστότητα μπορεί να δημιουργήσει
καταστάσεις, οι οποίες μέχρι πρότινος ήταν εκτός δημόσιας συζήτησης. Εάν
υπάρξουν απώλειες για τα δύο μεγάλα κόμματα και έχουμε ενίσχυση του ΚΙΝ.ΑΛ.,
αλλά και του χώρου της Ακραίας Δεξιάς, η οποία πέραν του εθνικισμού και της
ξενοφοβίας αιμοδοτείται τώρα και από το αντεμβολιαστικό κίνημα, οι αλλαγές
μπορεί να είναι τεκτονικές. Στο εκρηκτικό αυτό κοκτέιλ πρέπει να προσθέσουμε
και την ενεργειακή κρίση, με τις αυξήσεις να τινάζουν στον αέρα
προϋπολογισμούς και να πλήττουν σοβαρά νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Κατά συνέπεια, οι εξελίξεις στο ΚΙΝ.ΑΛ. αφορούν και την κυβέρνηση και την
αξιωματική αντιπολίτευση επειδή από το αποτέλεσμα της εκλογής θα επηρεαστούν
οι στρατηγικές της αυτοδυναμίας και της προοδευτικής διακυβέρνησης που έχουν
επιλέξει Μητσοτάκης και Τσίπρας αντίστοιχα, ενώ θα συναρτηθεί ακόμη και ο
χρόνος των εκλογών. Μέχρι τώρα Μαξίμου και Κουμουνδούρου θεωρούσαν το
ΚΙΝ.ΑΛ. «ακίνητο και ακούνητο στρατιωτάκι», της τάξης του 5%-6%, που δεν
εμπνέει ανησυχία και κάνει το κυβερνητικό παιχνίδι υπόθεση των δύο: της
Δεξιάς και της Αριστεράς, που λεηλατούν το Κέντρο. Βεβαίως ο μεγαλύτερος
προβληματισμός υπάρχει στον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς αυτός αντιμετωπίζει και το
μεγαλύτερο πρόβλημα από μια αξιοπρόσεκτη ενίσχυση του ΚΙΝ.ΑΛ.
Δεν είναι τυχαίο ότι η υποψηφιότητα και μόνο του Γιώργου Παπανδρέου έχει
προκαλέσει ταραχή στην αξιωματική αντιπολίτευση, καθώς το μεγάλο ποσοστό της
δύναμής του προέρχεται από τον χώρο της Κεντροαριστεράς. Τα ηγετικά στελέχη
του ΣΥΡΙΖΑ προσπαθούν να μαντέψουν τις επιπτώσεις που θα έχει για το κόμμα
τους μία εκλογή Παπανδρέου. Οι δε βουλευτές του, οι προερχόμενοι από το
ΠΑΣΟΚ, εμφανίζονται ανήσυχοι σφόδρα και για έναν επιπλέον λόγο: οι ψηφοφόροι
τους στο σημαντικότερο ποσοστό τους είναι παλαιοί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ και
στην πλειοψηφία τους παπανδρεϊκοί, οι οποίοι αποχώρησαν όταν στη Χαριλάου
Τρικούπη, το 2012, τέθηκε επικεφαλής ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Και προχθές στο
Πολιτικό Συμβούλιο και χθες στην Κεντρική Επιτροπή Ανασυγκρότησης η πολιτική
συζήτηση, πέραν των διαδικαστικών για το συνέδριο, επικεντρώθηκε στα νέα
δεδομένα που δημιουργεί η ενίσχυση του ΚΙΝ.ΑΛ., εφόσον εκλεγεί στην ηγεσία
του ο Γιώργος.
Η άποψη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης, όπως εκφράστηκε διά στόματος Νίκου
Φίλη, είναι ότι με τον Γιώργο επικεφαλής του ΚΙΝ.ΑΛ. θα πρέπει ο ΣΥΡΙΖΑ να
σταματήσει να δίνει μάχες για την κατάκτηση του Κέντρου και να στρίψει το
τιμόνι πιο αριστερά. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, το ΚΙΝ.ΑΛ. με επικεφαλής τον
Παπανδρέου θα επικρατήσει στην Κεντροαριστερά και θα ανακόψει τη διείσδυση
του Μητσοτάκη, πρωτίστως, και του Τσίπρα, δευτερευόντως, στο Κέντρο. Δεν
είναι μόνο οι καινοτόμες ιδέες του Γιώργου και οι προοδευτικές του απόψεις,
αλλά και οι σχέσεις που έχει με τη διεθνή και ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, η
οποία με τη νίκη του SPD στη Γερμανία, τις προοδευτικές κυβερνήσεις σε
Νορβηγία και Ολλανδία, τις κυβερνήσεις συνεργασίας σοσιαλιστών και
κομμουνιστών σε Πορτογαλία και Ισπανία καθώς και την εκλογή Μπάιντεν στις
ΗΠΑ φαίνεται να ανακάμπτει. Στην Κουμουνδούρου μοιράζονται για το τι πρέπει
εφεξής να πράξουν: Οι «ομπρελάδες» αναφωνούν «κλίνατε επ’ αριστερά!» και οι
προεδρικοί: «Ολοταχώς προς το Κέντρο!».
Τον Τσίπρα και τους συνεργάτες του -οι οποίοι ειρήσθω εν παρόδω, μέχρι και
λίγο πριν ανακοινώσει την υποψηφιότητά του ο ΓΑΠ, δεν περίμεναν ότι θα το
κάνει- πρωτίστως τους απασχολεί αν ο Παπανδρέου θα παραμείνει στη γραμμή της
προοδευτικής διακυβέρνησης και ενάντια στη συντήρηση. Βλέπουν θετικά την
εξέλιξη επειδή θεωρούν ότι με τον Γιώργο «καίγεται» το χαρτί της συνεργασίας
με την κυβέρνηση, που έπαιζε ο Λοβέρδος. Κακώς, πάντως, ερμηνεύουν τα
λεγόμενα του Γιώργου ως στοίχιση του ΚΙΝ.ΑΛ. με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Παπανδρέου
θεωρεί ότι η προοδευτική διακυβέρνηση μπορεί να πραγματωθεί μέσα από την
ενίσχυση της Κεντροαριστεράς, κατά συνέπεια η άνοδος του ΚΙΝ.ΑΛ. είναι το
πρώτο του μέλημα και η διεκδίκηση κυβερνητικού ρόλου σε περίπτωση αδυναμίας
σχηματισμού κυβέρνησης. Επίσης, όταν στη δήλωσή του αναφέρεται σε «παράταξη
ικανή να απαντήσει αποτελεσματικά στη συντήρηση» κακώς στον ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν
ότι είναι μόνο ενάντια στην κυβέρνηση. Ο Γιώργος και κατά το παρελθόν όταν
ομιλούσε για συντήρηση περιελάμβανε και τον ΣΥΡΙΖΑ, λόγω λαϊκισμού,
αφοριστικού λόγου, σύμπραξης με τους ΑΝ.ΕΛ. και αναχρονισμού σε θέματα όπως
τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, οι σχέσεις Εκκλησίας - Κράτους κ.ά.
Αντιδεξιά φυσιογνωμία
Σίγουρα, η αντιδεξιά φυσιογνωμία του ΠΑΣΟΚ και του Παπανδρέου δεν
αμφισβητείται. Το ίδιο και η προτίμησή του σε ριζοσπαστικές και προοδευτικές
πολιτικές - όμως, εκλογικό μέτωπο ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝ.ΑΛ. δεν πρόκειται να υπάρξει.
Το τι θα συμβεί την επομένη των εκλογών δεν μπορεί κάποιος να το προβλέψει.
Ο βαθμός της απροσδιοριστίας είναι μεγάλος και αυτό στην Κουμουνδούρου το
ξέρουν και προσπαθούν, όσο μπορούν, να το διερευνήσουν. Το εκλογικό
αποτέλεσμα, η δύναμη των κομμάτων και οι διαθέσεις της κοινωνίας (όπως
εκφράζεται μέσω των θεσμισμένων διαδικασιών, αλλά και των ομάδων πίεσης και
συμφερόντων που επηρεάζουν σημαντικά τον δημόσιο βίο) είναι αυτά που θα
καθορίσουν και τις τελικές αποφάσεις των τριών πρώτων κομμάτων, τα οποία και
συνταγματικά έχουν τον πρώτο λόγο στον σχηματισμό κυβέρνησης σε περίπτωση
που δεν υπάρχει αυτοδυναμία. Υπάρχει όμως και μια άλλη προσέγγιση: Μία
εκλογή Παπανδρέου που ενδεχομένως θα φέρει ενίσχυση του ΚΙΝ.ΑΛ. σε βάρος
κυρίως της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά σε κάποιο ποσοστό και από τη
συμπολίτευση εάν κάποιοι δυσαρεστημένοι από την κυβερνητική πολιτική
θελήσουν να στείλουν «μήνυμα» στον Κυριάκο Μητσοτάκη, μπορεί να επιταχύνει
και να σχηματοποιήσει τις διεργασίες που συντελούνται στα δεξιά της Ν.Δ.
Προφανώς στο Μαξίμου το γνωρίζουν και γι’ αυτό προβληματίζονται για το
εφεξής καταλληλότερο μείγμα της κυβερνητικής, αλλά και κομματικής
πολιτικής.Η μάχη στο Κέντρο με την έλευση Παπανδρέου γίνεται πλέον δύσκολη
και το ερώτημα είναι μήπως η σπατάλη περισσότερων δυνάμεων για να μη χαθούν
όσα έχουν κερδηθεί μεγαλώσει το κενό από τα δεξιά.
Εξυπακούεται πως ο αστάθμητος παράγων Παπανδρέου αλλάζει άρδην τα δεδομένα.
Ενα ενισχυμένο και με διψήφιο ποσοστό ΚΙΝ.ΑΛ., με τη σταθερότητα του ΣΥΡΙΖΑ
να βρίσκεται στο 25%, με ενίσχυση του χώρου της Ακραίας Δεξιάς, με τον
χειμώνα να έρχεται βαρύς λόγω της ακρίβειας και τη Ν.Δ. σε πτώση λόγω
κυβερνητικής φθοράς από την τριπλή κρίση (οικονομική, υγειονομική,
ενεργειακή), είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τις επιπτώσεις που θα έχει η
απλή αναλογική στην εκλογική γεωγραφία και ποια στρατηγική θα επικρατήσει.
Το σίγουρο είναι ότι αυτό θα αργήσουμε να το μάθουμε καθώς η απόφαση του
Κυριάκου Μητσοτάκη είναι να μη στήσει κάλπες τον Οκτώβριο του 2022, όπως
αρχικά σκεφτόταν, αλλά να εξαντλήσει την τετραετία. Επειδή τα χρήματα του
Ταμείου Ανάκαμψης χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν, η πανδημία επιμένει
και η ενεργειακή κρίση μέχρι το καλοκαίρι θα έχει εξαντλήσει νοικοκυριά και
επιχειρήσεις. Τα κόμματα μέχρι τον Μάρτιο του 2023 έχουν λοιπόν 17 μήνες για
να αναθεωρήσουν στόχους και πολιτικές. Και ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝ.ΑΛ. θα κάνουν
με άνεση τα συνέδριά τους τον προσεχή Φεβρουάριο και Μάρτιο.
Και αν η Χαριλάου Τρικούπη πρέπει να περιμένει την εκλογή του νέου αρχηγού
και ανάλογα να πράξει για το συνέδριό της, η Κουμουνδούρου ήδη μπήκε σε
προσυνεδριακούς ρυθμούς. Και είναι λογικό να μπει με γκρίνια. Η εσωκομματική
αντιπολίτευση δεν θέλει να ισχύσει παλαιότερη απόφαση, που προέβλεπε ότι οι
βουλευτές και τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής, που υπερβαίνουν τα 700, είναι
αυτοδίκαια και σύνεδροι. Θέλουν και οι 5.000 σύνεδροι να εκλεγούν από τη
βάση. Προφανώς επειδή ελπίζει ότι έτσι θα έχει μεγαλύτερο έλεγχο στο
συνέδριο και κυρίως στη νέα Κεντρική Επιτροπή. Επίσης αρνείται να υπάρχει
μεγάλος αριθμός (100 πρότεινε ο Τσίπρας) αριστίνδην συνέδρων και σε κάθε
περίπτωση, εάν συμφωνηθεί ο αριθμός, αυτοί να έχουν δικαίωμα μόνο παρέμβασης
στο συνέδριο. Θυμίζουμε ότι στα συνέδρια του ΠΑΣΟΚ οι «αριστίδηδες» (όπως
αποκαλούσαν, στην πράσινη κομματική αργκό, τους αριστίνδην συνέδρους)
έφταναν ή και ξεπερνούσαν τους χίλιους. Επιπροσθέτως, αρνούνται το ποσοστό
της Προοδευτικής Συμμαχίας (πασοκογενείς, Γέφυρα, ΔΗΜ.ΑΡ.) στο συνέδριο και
τη νέα Κεντρική Επιτροπή να είναι μίνιμουμ 20%. Αντιπροτείνουν 10%. Θέλουν
μόνο 500 στο συνέδριο και 25 από τα 250 μέλη της Κ.Ε. να είναι από την
Προοδευτική Συμμαχία. Το πιθανότερο είναι πάντως να συμφωνήσουν στην πρόταση
Τσίπρα: στο 20% να περιλαμβάνονται και όλοι όσοι ενεγράφησαν στον ΣΥΡΙΖΑ από
το 2019 και μετά, στους οποίους δεν περιλαμβάνονται μόνο οι κεντροαριστεροί
της διεύρυνσης, αλλά και όσοι αριστεροί επανήλθαν στις κομματικές
οργανώσεις. Δυστυχώς, για τον Αλέξη Τσίπρα η πλειοψηφία των συντρόφων του
περισσότερο ενδιαφέρεται αν η ομάδα τους θα έχει 5-6 περισσότερα μέλη στην
Κ.Ε. και λιγότερο αν θα φύγει ο Μητσοτάκης από την κυβέρνηση, όπως διακαώς
επιθυμεί ο ίδιος.
Οι προτάσεις Ευκλείδη
Πάντως, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος προχθές έδωσε στον Αλέξη Τσίπρα και κείμενο
με 21 συγκεκριμένες προτάσεις της Ομπρέλας, που χωρίζονται σε τρεις
κατηγορίες: 1) Νόμοι και διατάξεις νόμων που δεσμεύεται να καταργήσει μια
προοδευτική κυβέρνηση. 2) Αμεσες νομοθετικές πρωτοβουλίες μιας τέτοιας
κυβέρνησης στον κοινωνικό-οικονομικό τομέα. 3) Αλλες παρεμβάσεις στον χώρο
της δημοκρατίας, των δικαιωμάτων. Κάθε κατηγορία περιλαμβάνει επτά προτάσεις
και στόχος του κειμένου, όπως αναφέρεται, είναι «Πρώτον, να συσπειρώσει το
ίδιο μας το κόμμα για να μπορούμε όλοι και όλες να έχουμε ένα ενιαίο
πολιτικό αφήγημα που θα αναδεικνύει προτεραιότητες, δεσμεύσεις και
κατευθύνσεις. Δεύτερον, να γίνει πεδίο συζήτησης με τις άλλες πολιτικές
δυνάμεις με άμεσες προτεραιότητες για μια προοδευτική κυβέρνηση. Και τρίτον,
να αποτελέσει το πλαίσιο συζητήσεων με την κοινωνία, φορείς, συνδικάτα,
κινήματα κ.λπ.». Η εντύπωση που αποκομίζει κανείς διαβάζοντας το κείμενο
είναι ότι θα μπορούσε να αφορά τις κυβερνητικές δεσμεύσεις μιας προοδευτικής
κυβέρνησης συνεργασίας, ενώ στο μεγαλύτερο μέρος τους αποτελούν κωδικοποίηση
θέσεων που περιλαμβάνονται στις αποφάσεις της Προγραμματικής Συνδιάσκεψης
του Ιουλίου και έχουν δημοσιοποιηθεί διά στόματος Αλέξη Τσίπρα.
Σε κάθε περίπτωση, η υποψηφιότητα Παπανδρέου βάζει δύσκολα στον Τσίπρα και
τον ΣΥΡΙΖΑ. Εκτός από την εκλογική αριθμητική για το ποσοστό που τους κόβει,
θέτει την Κουμουνδούρου και ενώπιον διλημμάτων, που αφορούν τη φυσιογνωμία,
τη στρατηγική, τις προτεραιότητες, τις πολιτικές και τις συμμαχίες. Εξάλλου,
τα κόμματα γίνονται καλύτερα όταν έχουν ανταγωνισμό και όχι όταν, όπως στον
ΣΥΡΙΖΑ, εφησυχάζουν επειδή «καθάρισαν» με τη δεύτερη θέση και αρκεί να
περιμένουν να πέσει ο Μητσοτάκης για να επανέλθουν αυτοί στο γκουβέρνο. Η
απειλή Παπανδρέου θα τους κάνει να ξανασκεφτούν όχι μόνο αν θα στρίψουν το
τιμόνι αριστερά ή δεξιά, αλλά και πώς μπορούν να συνεργαστούν με τους
σοσιαλδημοκράτες και ποια είναι η ριζοσπαστική άμα και σοβαρή πρόταση
διακυβέρνησης που μπορεί να καταστήσει πλειοψηφικές τις δυνάμεις της
Αριστεράς και του Κέντρου. Αυτά είναι τα μεγάλα διακυβεύματα μαζί φυσικά με
τις (κατά βάση σωστές) προτάσεις του Τσίπρα για τη νέα γενιά, το μέλλον της
οποίας εν πολλοίς θα καθορίσει και το μέλλον της χώρας. Η χώρα και όχι η
Κεντρική Επιτροπή είναι το ζητούμενο. Οι πολίτες και όχι οι σύνεδροι. Η
εθνική επιβίωση και όχι η κομματική διεύρυνση...
Νίκος Φελέκης
0 Σχόλια