Ποιος κερδίζει και ποιος χάνει από τους Ταλιμπάν; Οι ΗΠΑ, η Ρωσία ή η Κίνα;

Είναι ήττα των ΗΠΑ η ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν;

Του Σάββα Καλεντερίδη

Η πρώτη εντύπωση που δημιουργείται από την κατάσταση που έχει προκύψει στο Αφγανιστάν, μετά την απόφαση Μπάιντεν για αποχώρηση του αμερικανικού στρατού από τη χώρα αυτή, είναι ότι οι ΗΠΑ υπέστησαν μια δεινή ήττα, ίσως την πιο ταπεινωτική μετά την ήττα στο Βιετνάμ και την εσπευσμένη εκκένωση της πρεσβείας τους, στη Σαϊγκόν, το 1975.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ προσπάθησε να μας πει ότι δεν είναι το ίδιο, όμως η κρισιμότητα της κατάστασης που δημιουργείται με την ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν και το χάος που επικράτησε την πρώτη ημέρα στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, δεν μας επέτρεψε να «αναγνώσουμε» σωστά τη δήλωση του κ. Μπλίνκεν.

Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας στις 15 Αυγούστου με δήλωσή του απέρριψε κάθε σύγκριση μεταξύ της κατάστασης στην Καμπούλ και της πτώσης της Σαϊγκόν στο Βιετνάμ το 1975, τονίζοντας μάλιστα ότι οι ΗΠΑ «επέτυχαν τους στόχους» του πολέμου στο Αφγανιστάν.

Ο κ. Μπλίνκεν δήλωσε στο CNN:

«Αποδώσαμε δικαιοσύνη σε σχέση με τον Μπιν Λάντεν πριν από 10 χρόνια.

Αυτό δεν είναι Σαϊγκόν…

…Πήγαμε στο Αφγανιστάν πριν από 20 χρόνια με μια αποστολή και αυτή η αποστολή ήταν να τακτοποιήσουμε τον λογαριασμό με εκείνους που μας επιτέθηκαν την 11η Σεπτεμβρίου. Ολοκληρώσαμε αυτήν την αποστολή. Όμως, το να παραμείνουμε στο Αφγανιστάν επ’ αόριστον δεν αποτελεί εθνικό συμφέρον μας.

Δεν υπάρχει τίποτα που θα άρεσε περισσότερο στους στρατηγικούς ανταγωνιστές μας από το να μας δουν να εμπλακούμε στο Αφγανιστάν για 5, 10 ή 20 χρόνια επιπλέον».

Αυτή είναι η δήλωση του κ. Μπλίνκεν και θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το θέμα του Αφγανιστάν από μια άλλη οπτική γωνία, μέσα από τη μετάφραση ενός άρθρου του Mustafa K. Erdemol, που δημοσιεύθηκε τις 19 Αυγούστου 2021 στην εφημερίδα Cumhuriyet.

Οι Ταλιμπάν είναι μια βόμβα ρίχτηκε στην αγκαλιά της Ρωσίας και της Κίνας

Παρά την απώλεια χρημάτων και φήμης με την απόσυρση από το Αφγανιστάν, οι ΗΠΑ είναι η πιο κερδισμένη χώρα από τις εξελίξεις. Κι αυτό γιατί το Αφγανιστάν, το οποίο οι ΗΠΑ έχουν αφήσει σε χάος, θα προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα ασφάλειας στη Ρωσία, που είναι ανταγωνιστική δύναμη των ΗΠΑ, και στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, οι οποίες βρίσκονται υπό την επιρροή της Μόσχας.

 

Είναι αναπόφευκτο ότι η Ρωσία είναι πλέον υποχρεωμένη να κατευθύνει τώρα όλη τη δύναμή της για να αντιμετωπίσει απειλές ασφαλείας που προέρχονται από το Αφγανιστάν. Αυτή είναι μια τόσο μεγάλη υπόθεση για τη Ρωσία, η οποία θα αναγκαστεί να εμπλακεί στην περιοχή, πράγμα που θα έχει ως αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να μην χρειάζεται να καταπολεμήσουν την γεωπολιτική επιρροή που προσπαθεί να ασκήσει ανταγωνιστικά η Ρωσία σε πολλούς τομείς. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είχαν ποτέ μεγάλες προσδοκίες από το Αφγανιστάν. Επομένως, δεν υπάρχει άλλη απώλεια εκτός από την απώλεια φήμης και χρημάτων με την απόσυρση από τη χώρα αυτή.

Ωστόσο, το Αφγανιστάν θα συνεχίσει να είναι το επίκεντρο της προσοχής, για έναν επιπλέον λόγο, εκτός από μερικές εμπορικές προσδοκίες για τις χώρες της Κεντρικής Ασίας. Διότι το καθεστώς των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, θα προκαλέσει προβλήματα και θα αποδυναμώσει τα σύνορα αυτών των χωρών.

Ειδικά για το Τατζικιστάν, αυτό σημαίνει την εμφάνιση όλων των ειδών των λαθρεμπόρων, ιδίως εκείνων που διακινούν ναρκωτικά.

Όσον αφορά το Τουρκμενιστάν, το οποίο, λόγω των τεράστιων ενεργειακών του αποθεμάτων είναι μια χώρα με στρατηγική σημασία όχι μόνο για την περιοχή, αλλά και για σημαντικούς ξένους εταίρους, ιδιαίτερα την Κίνα, τη Ρωσία και τις χώρες της Νότιας Ασίας, είναι πολύ πιθανόν να χρειαστεί να παράσχει πρόσθετη προστασία για τα στρατηγικά κοιτάσματα φυσικού αερίου και τις σημαντικές εγκαταστάσεις υποδομής, όπως οι διεθνείς αγωγοί φυσικού αερίου.

 

Παρατηρούμε ότι τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα είναι υποστηρικτές των Ταλιμπάν, άρα του εθνικισμού των Παστούν, εξ αιτίας των ανησυχιών που έχουν για θέματα που σχετίζονται με τη δική τους εθνική ασφάλεια.

Η κατάσταση στο Πακιστάν

Είναι σαφές ότι ένα Αφγανιστάν με επικεφαλής τους Ταλιμπάν θα μπορούσε επίσης να αποσταθεροποιήσει το Πακιστάν. Το Πακιστάν, που ίδρυσε την ομάδα των Ταλιμπάν και τους χρησιμοποίησε για τα δικά του συμφέροντα επί σειράν ετών, κινδυνεύει να πέσει θύμα του τέρατος που το ίδιο έχει δημιουργήσει. Το Πακιστάν πίστευε ότι μπορεί να ελέγξει την ομάδα των Ταλιμπάν, που κατέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν. Μόλις όμως δημιουργήθηκε το χάος στη γειτονική χώρα και ξεκίνησαν οι ροές μεταναστών προς το Πακιστάν, η πακιστανική κυβέρνηση αναγκάστηκε να δημιουργήσει στρατόπεδα προσφύγων στα σύνορα, ειδικά στην περιοχή Τζαλοζάι, όπου φιλοξενεί δεκάδες χιλιάδες Αφγανούς πρόσφυγες. Αυτό έχει επιφέρει σημαντική οικονομική επιβάρυνση στο Πακιστάν.

Επιπλέον, η ισχύς που κατέκτησαν οι Ταλιμπάν ενθάρρυνε επίσης τους ριζοσπάστες στο Πακιστάν. Η Τεχρίκ-ι-Ταλιμπάν, ισλαμιστική οργάνωση γνωστή ως Πακιστανική Ταλιμπάν, ενοχλεί την πακιστανική διοίκηση εδώ και χρόνια. Αυτή η οργάνωση, μετά την ανάληψη της εξουσίας από τους «αδελφούς» τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, θα ενισχυθεί και θα αποκτήσει περισσότερη επιρροή στην πακιστανική κοινωνία.

 

Οι προσπάθειες του Πακιστάν να διατηρήσει καλές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες και να υποστηρίζει εδώ και πολλά χρόνια τους Ταλιμπάν, έπαψε πλέον να είναι ένα ακίνδυνο και βιώσιμο παιχνίδι.

Συμπέρασμα

Συμπερασματικά, το καθεστώς των Νεο-Ταλιμπάν θα οδηγήσει σε νέες εξελίξεις, θα δώσει στους παίκτες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή την ευκαιρία να δημιουργήσουν νέες μεθόδους σχέσεων, οι συμμαχίες θα αλλάξουν και τα συμφέροντα θα φέρουν μερικές χώρες πιο κοντά μεταξύ τους και θα απομακρύνουν άλλες. Το πιο σημαντικό είναι ότι η «εθνική ενότητα» στο Αφγανιστάν θα επιτευχθεί από τους Ταλιμπάν μέσω του εθνικισμού των Παστούν.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όλοι παρατάχθηκαν για να αναγνωρίσουν το παστουνικό εθνικιστικό καθεστώς των Ταλιμπάν. Αυτό σημαίνει ότι αγνοούμε τις άλλες εθνικές ομάδες που κατοικούν στη χώρα, όπως οι Χαζάρα, οι Ουζμπέκοι, οι Τουρκμένοι, οι Τατζίκοι κ.ά.

Φυσικά, μετά την ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, είναι αυτονόητο πόσο άσχημη μπορεί να είναι η κατάσταση για τους ανθρώπους του Αφγανιστάν, ειδικά για τις γυναίκες.»

Ο Τούρκος αρθρογράφος, παρότι στον τίτλο του άρθρου του κάνει αναφορά στην Κίνα, παραλείπει να αναφέρει ότι το Αφγανιστάν διατηρεί έναν εδαφικό διάδρομο μεταξύ Τατζικιστάν και Πακιστάν, ο οποίος αυτός διάδρομος ακουμπάει στην περιοχή Σινκιάνγκ της Κίνας, που κατοικείται από 13 εκατομμύρια μουσουλμάνους Ουιγούρους.

Σημειώνεται ότι το θέμα των Ουιγούρων είναι το βολικότερο εργαλείο για να ασκεί πιέσεις η Δύση στην Κίνα. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι ένας σοβαρός «πονοκέφαλος» για το Πεκίνο.

Ακριβώς επειδή το καθεστώς των Νέο-Ταλιμπάν μπορεί να εξάγει «ταλιμπανισμό» και αστάθεια στο Τουρκμενιστάν και το Τατζικιστάν, όπου η Ρωσία διατηρεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση εκτός των συνόρων της Ρωσικής Ομοσπονδίας, μια αστάθεια που είναι υποχρεωμένη να ελέγξει η Μόσχα, καταβάλοντας σημαντικές πολιτικές, διπλωματικές, οικονομικές και στρατιωτικές προσπάθειες, η ρωσική διπλωματία έσπευσε να φιλοξενήσει την ηγεσία των Ταλιμπάν στη Μόσχα, λειτουργώντας προληπτικά.

 

Για τον ίδιο λόγο, επειδή το Αφγανιστάν έχει φιλοξενήσει στο παρελθόν ριζοσπαστικά στελέχη της κοινότητας των Ουιγούρων στο έδαφός του, η Κίνα έσπευσε κι αυτή να φιλοξενήσει την ηγεσία των Ταλιμπάν στο Πεκίνο, λειτουργώντας επίσης προληπτικά.

Ασφαλώς το θέμα είναι τόσο μεγάλο και τόσο σοβαρό, που δεν προσφέρεται για εύκολα συμπεράσματα.

Και θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι η Ρωσία και η Κίνα, πέρα από τα προβλήματα ασφάλειας που προαναφέραμε, θα προσπαθήσουν να επωφεληθούν από την αποχώρηση των ΗΠΑ και να επιχειρήσουν να ασκήσουν επιρροή, κυρίως μέσω επενδύσεων, που έχει τόσο ανάγκη το καθεστώς των Ταλιμπάν.

Όμως, παρουσιάσαμε κι αυτήν την οπτική του θέματος, δηλαδή το ενδεχόμενα να επιχειρηθεί η εξάπλωση της αστάθειας και η εξαγωγή του “ταλιμπανισμού” στις γειτονικές χώρες και κοινότητες, για να έχουμε σφαιρική εικόνα και γνώση του θέματος.

Όντως, εκείνοι που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν και να λύσουν προβλήματα ασφάλειας, είναι η Ρωσία, η Κίνα, το Πακιστάν, ενώ στο κάδρο μπαίνει και η Ε.Ε., που θα δεχτεί τη μεγαλύτερη πίεση από τα κύματα των μεταναστών.

Οι ΗΠΑ, επειδή παρεμβάλλεται ο Ατλαντικός ωκεανός,  είναι προστατευμένες από όλα αυτά και από προβλήματα ασφάλειας, διαχείρισης αστάθειας, μετανάστευσης κλπ.

Όμως, θα κληθούν να αντιμετωπίσουν και να διαχειριστούν ένα τεράστιο ζήτημα, αυτό της αξιοπιστίας της ως συμμάχου χώρας.

Ασφαλώς όλος ο κόσμος θα θυμάται ότι οι ΗΠΑ (συγκεκριμένα ο Τραμπ), μόλις πριν λίγα χρόνια «πούλησαν» τους Κούρδους, φέτος του Αφγανούς, αύριο ποιος θα έχει σειρά;

Άραγε στην Αθήνα και τη Λευκωσία απασχολεί κανέναν αυτό το ακανθώδες και καυτό ζήτημα;

Υπολογίζει κανείς τι θα γίνει, αν τα εθνικά συμφέροντα των ΗΠΑ επιβάλλουν για άλλη μια φορά τη στήριξη της Τουρκίας και το «άδειασμα» της Κύπρου και της Ελλάδας, όπως έγινε το 1974 στην Κύπρο;

Τροφή για σκέψη.

Πηγή infognomonpolitics.gr

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.