Γράφει ο Παντελής Σαββίδης
Σήμερα το ερώτημα έχει απαντηθεί αλλά οι συνεργασίες δεν είναι δεδομένες. Ο
κόσμος έγινε πιο περίπλοκος. Το ίδιο και τα συμφέροντα.
Η Ρωσία μπορεί να θέλει να εμφανίζεται ως υπερδύναμη αλλά δεν εκλαμβάνεται
ως τέτοια. Αντιθέτως, η Κίνα έχει όλες τις προϋποθέσεις να αμφισβητήσει την
αμερικανική ηγεμονία.
Είναι διατεθειμένες, όμως, Ρωσία και Ευρώπη να συσπειρωθούν με τις ΗΠΑ για
την αντιμετώπιση της Κίνας; Γιατί να το κάνουν;
Η εμφάνιση Τραμπ και «τραμπισμού» ανέδειξε τις αδυναμίες της αμερικανικής
υπερδύναμης. Έθεσε ωμά στην ανθρωπότητα το ερώτημα αν αυτή η δύναμη που
έβλεπε μπορούσε να διατηρήσει τα παγκόσμια ηνία. Εγκαταλείποντας τους
Κούρδους στη Συρία αλλά και άλλους συμμάχους τους που του έκαναν την δουλειά
και τους χρησιμοποίησε σαν στημένες λεμονόκουπες, ο Θείος Σαμ έχασε την τιμή
του. Στις διεθνείς σχέσεις κυριαρχεί το συμφέρον αλλά η υπεράσπισή του
προϋποθέτει εμπιστοσύνη. Και η Ουάσιγκτον απώλεσε αυτήν την εμπιστοσύνη.
Το αποτέλεσμα είναι σήμερα η νέα αμερικανική διοίκηση υπό τον Μπάιντεν να
αναζητά επανασυσπείρωση των πάλαι ποτέ συμμάχων για έναν νέο ψυχρό πόλεμο,
μάλλον, κατά της Κίνας αυτήν την φορά αλλά η επανασυσπείρωση αυτή δεν είναι
δεδομένη. Τι εγγυάται ότι σε τέσσερα χρόνια δεν θα αλλάξει και πάλι η
πολιτική των ΗΠΑ και γιατί οι «δυτικές» δυνάμεις να εκτεθούν σε μια αμφίβολη
πολιτική που δεν δείχνει ότι μπορεί να επιβάλει αυτό που επιδιώκει; Και τι,
τέλος πάντων επιδιώκει; Επί πλέον, η Δύση, με ό,τι μπορεί να σημαίνει «δύση»
έχει διαμορφώσει συμφέρουσες σχέσεις με Κίνα και Ρωσία τις οποίες δεν είναι
σίγουρο ότι θέλει να ακυρώσει ή να περιορίσει.
Εν τέλει, ποιο είναι το διακύβευμα της αμερικανικής ηγεμονίας; Το δολάριο ως
παγκόσμιο νόμισμα αρχίζει να αμφισβητείται όπως και ο αμερικανικός τρόπος
ζωής. Κυρίως αμφισβητείται η πολιτική εντιμότητα των ηγετών. Στην περίπτωση
της Γιουγκοσλαβίας προσήγαγαν στο Διεθνές Δικαστήριο υπαίτιους
εθνοκαθάρσεων. Στην περίπτωση δικών τους συμμάχων ποιούν την νήσσαν. Η
περίπτωση των ηγετών της Τουρκίας η οποία έχει προβεί σε επανειλημμένες
εθνοκαθάρσεις, και το κάνει και σήμερα, είναι χαρακτηριστική. Είναι
αποκαλυπτικότατα όσα έρχονται στη δημοσιότητα για τον τρόπο που πολιτεύεται
στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της εθνοκάθαρσης των Κούρδων το
τουρκικό καθεστώς αλλά η αγωνία της δύσης δεν είναι η καταγγελία και το να
θέσει στο περιθώριο ένα κράτος με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας αλλά πως
θα το επαναφέρει στην επιρροή της για να κάνει μπίζνες μαζί του. Τίποτε
άλλο. Τα υπόλοιπα είναι λόγια για να λέγονται.
Αν ήθελαν ΗΠΑ και Ευρώπη θα είχαν συνετίσει τον Ερντογάν. Σε μια μέρα θα
συμμορφωνόταν.
Η αίγλη, αν υπήρχε κάποια αίγλη, του δυτικού προτύπου στα ανθρώπινα
δικαιώματα και τη δημοκρατία, έχει ξεθωριάσει.
Ο έρωτας με την Τουρκία είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η ανοχή
συμπεριφορών τύπου Ράμα στην Αλβανία που εξαγόρασε τις εκλογές ή αυταρχικών
καθεστώτων αμφίβολης δημοκρατικής νομιμοποίησης, ακόμη και η προσαρμογή της
Ευρώπης σε μια δορυφοροποίηση των κρατών της με επίκεντρο την Γερμανία, η
βούληση του Βερολίνου να υπερισχύσει το Συνταγματικό του Δικαστήριο των
Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων (για να επιβάλλεται η γερμανική πολιτική) ή η πρόταση
του Γερμανού υπουργού εξωτερικών για κατάργηση του βέτο (αν το επιδιώξει η
Γερμανία θα το επιβάλλει), η κυριαρχία των κατεστημένων δυνάμεων παντού με
τον έλεγχο των ισχυρών Μέσων Ενημέρωσης και ένα σωρό άλλα πράγματα, ακόμη
και η αμφισβήτηση των κλασικών σπουδών, είναι στοιχεία ισχυρής
αμφισβήτησης του κλασικού δυτικού προτύπου που βασίστηκε στον
ιουδαιοχριστινισμό και την ελληνορωμαϊκή παράδοση.
Τι είναι σήμερα δύση την οποία θέλει να εκφράσει ηγεμονικά η Ουάσιγκτον; Και
σε ποια βάση θέλει να την εκφράσει;
Ακόμη και στον τομέα της ασφάλειας η συμμετοχή στο δυτικό στρατόπεδο δεν
σημαίνει, αυτομάτως, τίποτε το ιδιαίτερο για χώρες που νοιώθουν απειλή, όπως
η Ελλάδα. Κινδυνεύει η Ελλάδα από άποψη ασφάλειας από την Ρωσία ή την Κίνα;
Δεν το πιστεύει κανείς. Αντιθέτως, κινδυνεύει από το μέλος της δυτικής
αμυντικής συμμαχίας, την Τουρκία, την οποία κανείς δεν θέλει να ελέγξει.
Αντιθέτως, παρόλα όσα έκανε και κάνει συναγωνίζονται ποιος θα έχει τις
καλύτερες σχέσεις μαζί της παρά τις ρητορείες τους, για λαϊκή κατανάλωση.
Η Ελλάδα ως μέλος του ΝΑΤΟ έχασε τη μισή σχεδόν Κύπρο με πρωτοβουλία και
σχεδιασμό ενός Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών (Κίσινγκερ) και με αμερικανική
παρέμβαση (και Ρωσική) δεν μπορεί να ασκήσει τα δικαιώματα που της δίνει το
διεθνές δίκαιο (12 μίλια). Ματώνει και εξοπλίζεται σε πανάκριβα όπλα χωρίς
να της προμηθεύουν τα πολεμοφόδια που τα όπλα αυτά απαιτούν.
Με πολιτικό προσωπικό, επί πολλά χρόνια, δουλικό και μικρού δέματος,
προσπαθεί να προσαρμοστεί στη βούληση των ηγεμονικών δυνάμεων χωρίς καμιά
απαίτηση.
Η ευθύνη των ΗΠΑ για την τουρκική κατοχή της Κύπρου είναι δεδομένη.
Γιατί δεν απαιτείται από την Ουάσιγκτον η επαναφορά στην προτεραία κατάσταση
πριν την συζήτηση οποιασδήποτε αμυντικής συνεργασίας; Γιατί δεν απαιτείται
συμφωνία για στρατιωτική συνδρομή σε περίπτωση επίθεσης, ειδικά από την
Τουρκία;
Κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι της ιστορίας από τότε που η Ουάσιγκτον μόνη της
υπονόμευσε την ηγεμονία της. Και είναι δύσκολη η συναίνεση για έναν νέο
ψυχρό πόλεμο στον οποίο η δύση, αλλά και η Ελλάδα, δεν έχουν κανέναν λόγο να
συμμετέχουν. Ποιο είναι το απτό αποτέλεσμα μιας νέας ψυχροπολεμικής
συμμαχίας; Στη βάση ποιων αρχών;
Υπενθυμίζω, ακόμη, πως η Κίνα συμπεριφέρεται στην θάλασσα της Νότιας Κίνας
όπως η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο. Και ενώ οι ΗΠΑ
βρίσκονται σε έντονη αντιπαράθεση και καταγγέλλουν το Πεκίνο για την
συμπεριφορά του, αποδέχονται την συμπεριφορά της Άγκυρας. Άλλο αν τελευταία
προβαίνουν σε λεκτικές ακροβασίες διότι θέλουν να απαλλαγούν από τον
Ερντογάν, όχι από την πολιτική της Τουρκίας.
Επί τέλους, στην Αθήνα ας διαμορφώσουν πολιτική για το τι θέλουν πριν
συναινέσουν σε έναν νέο ψυχρό πόλεμο. Και ας εξετάσουν τι συμφέρει στην
χώρα.
Ο ψυχρός πόλεμος που γνωρίσαμε βασίστηκε στην αντιπαράθεση δύο διακριτών
μορφών καθεστώτων: του φιλελεύθερου δυτικού και του κομμουνιστικού
ανατολικού. Κομμουνισμός σήμερα δεν υφίσταται. Εκτός και αν κάποιος θεωρεί
κομμουνιστική την Κίνα. Αλλά, αυτό μάλλον ως ανέκδοτο μπορεί να εκληφθεί.
Καπιταλιστικές δυνάμεις συναγωνίζονται μεταξύ τους. Το πολιτικό κατεστημένο
ας προτάξει το συμφέρον της χώρας.
0 Σχόλια