Του Κώστα Ράπτη
Με ευχαριστίες στο "αδελφικό” Πακιστάν και με ζητωκραυγές για την τουρκο-πακιστανική φιλία υποδέχθηκε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στον λογαριασμό του στο Twitter την στήριξη που πρόσφερε το Ισλαμαμπάντ στην Άγκυρα σε ό,τι αφορά το ζήτημα της Αρμενικής Γενοκτονίας.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου την Κυριακή, μία ημέρα μετά την ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν περί Αρμενικής Γενοκτονίας, ο Πακιστανός υπουργός Εξωτερικών, Σαχ Μαχμούντ Κουρέσι έσπευσε να εκφράσει τη συμπαράστασή του προς την τουρκική πλευρά.
"Πιστεύουμε ότι οι μονόπλευρες προσεγγίσεις και η πολιτική κατηγοριοποίηση των ιστορικών γεγονότων θα μπορούσε να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη και να οδηγήσει σε πόλωση μεταξύ των εθνών” ανέφερε σε σχετική ανακοίνωσή του ο εκπρόσωπος του πακιστανικού υπουργείου Εξωτερικών, Ζαχίντ Χαφίζ Τσόντρι, επαινώντας την "εποικοδομητική” πρόταση της Τουρκίας για τη συγκρότηση μιας διεθνούς επιτροπής ιστορικών η οποία θα εξετάσει τα τραγικά γεγονότα του 1915.
Η τοποθέτηση αυτή, μοναδική μέχρι στιγμής στη διεθνή σκηνή, έχει να κάνει ασφαλώς με τις στενές σχέσεις που έχει παραδοσιακά το Πακιστάν με την Τουρκία αλλά και το Αζερμπαϊτζάν, σε σημείο ώστε το Ισλαμαμπάντ να μην αναγνωρίζει καν τη Δημοκρατία της Αρμενίας. Όμως η πλήρης ερμηνεία της πακιστανικής στάσης στο ζήτημα της Αρμενικής Γενοκτονίας προϋποθέτει τον συνυπολογισμό και άλλων στοιχείων της συγκυρίας.
Μόλις δύο ημέρες πριν από την τηλεφωνική επικοινωνία τους, οι Τσαβούσογλου και Κουρέσι είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν δια ζώσης, σε τριμερή σύνοδο με τον Αφγανό ομόλογό τους, ενόψει της διεθνούς διάσκεψης για το ζήτημα του Αφγανιστάν που πρόκειται να διοργανωθεί (και με αμερικανική ενθάρρυνση) στην γείτονα και ενώ η τουρκική και η πακιστανική διπλωματία συντονίζονται ολοένα και περισσότερο προκειμένου να ρυμουλκήσουν τους Ταλιμπάν σε μία περισσότερο εποικοδομητική στάση. Βασίμως εικάζει κανείς ότι και οι μυστικές υπηρεσίες των δύο χωρών συνεργάζονται σε ό,τι αφορά τις ισλαμιστικές ένοπλες οργανώσεις που ελέγχει η κάθε μία στην ευρύτερη περιοχή.
Παράλληλα, η συνεργασία των γενικών επιτελείων ενόπλων δυνάμεων των δύο πλευρών είναι στενή, με πυκνή ανταλλαγή επισκέψεων σε ανώτατο επίπεδο, καθώς το Πακιστάν ενδιαφέρεται ιδιαιτέρως για την τουρκική εξοπλιστική βιομηχανία και ναυπηγική, ιδίως δε για την προμήθεια drones. Στην τελευταία του επίσκεψη στην Άγκυρα στις αρχές Απριλίου ο αρχηγός των πακιστανικών ενόπλων δυνάμεων, στρατηγός Ναντίμ Ραζά τιμήθηκε μάλιστα με το παράσημο της Λεγεώνας της Αξίας, την υψηλότερη τουρκική στρατιωτική διάκριση.
Δεν λείπουν πάντως στους διεθνείς αναλυτές οι υποψίες ότι η Τουρκία επενδύει στη σχέση με το Πακιστάν για την απόκτηση στρατιωτικής πυρηνικής τεχνογνωσίας.
Αλλά η συνεργασία είναι πολύπλευρη και δη "στρατηγική”, όπως τόνισαν σε τηλεφωνική τους επικοινωνία με αφορμή την έναρξη του Ραμαζανιού οι ηγέτες των δύο χωρών Ταγίπ Ερντογάν και Ιμράν Χαν. Υπενθυμίζεται ότι Τουρκία και Πακιστάν έχουν συγκροτήσει μαζί με τη Μαλαισία και το Ιράν διεθνή πρωτοβουλία για την καταπολέμηση της ισλαμοφοβίας, ενώ συμμετέχουν με αυτές τις χώρες και την Αίγυπτο, την Ινδονησία, το Μπαγκλαντές και την Νιγηρία στην αναπτυξιακή ομάδα D-8.
Επιπλέον, η Τουρκία αναδεικνύεται σταδιακά για τους Πακιστανούς ως ταυτοτικό πρότυπο, μεσοαστικός τουριστικός προορισμός και βέβαια εξαγωγέας των περιώνυμων τουρκικών σίριαλ, όπως ο "Ερτογρούλ”.
Όμως ο καταλυτικός παράγοντας εν προκειμένω είναι η "ελκτική δύναμη” της Κίνας και η επιχειρούμενη "χειραφέτηση” του Πακιστάν από την σαουδαραβική επιρροή. Η Τουρκία βλέπει στην πιθανή διασύνδεσή της με τον "Οικονομικό Διάδρομο” Κίνας-Πακιστάν τη δυνατότητα να ενισχύσει τα ερείσματά της προς Ανατολάς, εξ ού και το τουρκικό ενδιαφέρον για το Port Qasim, όπου η Sanmar Shipyards ανέλαβε την κατασκευή ρυμουλκών.
Την ίδια στιγμή, το Ριάντ, άλλοτε μεγάλος πάτρωνας του Πακιστάν με δυσφορία παρακολουθεί την ανάπτυξη αυτών των σχέσεων. Το γεγονός ότι η πακιστανική πλευρά αρνήθηκε την τελευταία πενταετία να ενισχύσει τη Σαουδική Αραβία στον πόλεμο της Υεμένης ήταν ήδη ενδεικτικό της απόστασης που είχε αρχίσει να δημιουργείται. Όμως τα πράγματα οδηγήθηκαν πέρσι στη ρήξη, όταν το Πακιστάν κατηγόρησε τη Σαουδική Αραβία για ανεπαρκή (σε αντίθεση με την Τουρκία και τη Μαλαισία) στήριξη στους κόλπους του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας ως προς την αντιπαράθεσή του με την Ινδία για το Κασμίρ, ενώ ο Σαουδάραβας διάδοχος απαίτησε την άμεση αποπληρωμή δανείου τριών δισ. δολαρίων που είχε λάβει το Ισλαμαμπάντ για τη στήριξη των συναλλαγματικών του διαθεσίμων.
0 Σχόλια