Τα πρώτα 200 χρόνια ήταν, πράγματι, πολύ δύσκολα για τον ελληνισμό. Το 1922 έφτασε στο όραμά του αλλά δεν το εκπλήρωσε. Έφθασε σε στιγμές δόξας αλλά και ήττας και παρακμής. Άφησε εκτός ελληνικής πολιτείας τμήματα του ελληνισμού με χαρακτηριστικότερο τον κυπριακό ελληνισμό.
Γράφει ο Παντελής Σαββίδης
Η νέα στρατηγική απαιτεί τομή στη μέχρι σήμερα πορεία. Όχι συνέχεια. Απαιτεί
ριζική αλλαγή πορείας. Νέα στρατηγική ως συνέχεια της προηγούμενης δεν
είναι, απλώς, νέα.
Είναι ανάγκη να αρχίσει ένας δημόσιος διάλογος. Κανείς δεν διαθέτει το
μονοπώλιο της αλήθειας.
Η σημερινή εικόνα δεν δημιουργεί αισιοδοξία. Εδώ και πολλά χρόνια υπάρχει
μια συρρίκνωση, εδαφική, πολιτική, πολιτισμική, χωρίς να απασχολεί σοβαρά
κανέναν. Η τελευταία έκρηξη του ελληνισμού συνέβη το 1940. Από τότε, αν
εξαιρέσει κανείς την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων το 1948, λόγω της συμμετοχής
στον πόλεμο με τις νικήτριες δυνάμεις, υπάρχει μια προϊούσα παρακμή.
Αποκορύφωμα της οποίας είναι η αντίληψη ότι είμαστε, απλώς, πολίτες του
κόσμου. Και ως τέτοιοι πρέπει να συμπεριφερόμαστε. Βεβαίως και είμαστε
πολίτες του κόσμου. Αλλά ο κόσμος συντίθεται από υποσύνολα με ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά. Ο τονισμός της ιδιαιτερότητας δεν είναι επιθετικός. Είναι
δυνατή και ευκταία η συνύπαρξη. Όσοι αμφισβητούν τις ιδιαιτερότητες ομάδων
ανθρώπων που διαμορφώνονται από ιστορικούς, γλωσσικούς και
περιβαλλοντικούς λόγους ας διαβάσουν το εξαιρετικό βιβλίο του Φράνσις
Φουκουγιάμα «Ταυτότητα».
Η χαρακτηριστικότερη αδυναμία του σύγχρονου ελληνισμού είναι ότι δεν ξέρει
τι θέλει. Και ότι οι ελίτ που διαμορφώνουν τις επιλογές του δεν
ενδιαφέρονται να αναζητήσουν ένα νέο όραμα. Χωρίς οράματα δεν μπορεί να
ζήσουν κοινωνίες.
Αυτήν την έλλειψη οράματος και ηγεσίας την αισθάνεται περισσότερο η κοινωνία
από τις ηγετικές ομάδες. Γι αυτό και υπάρχει μια διάσταση, ένας διχασμός
μεταξύ ηγεσίας και πολιτών. Ένας διχασμός που πολλές φορές αγγίζει και
ανορθολογικά όρια.
1.-Παράλληλα με την οικονομική και πολιτισμική της ανάπτυξη η χώρα πρέπει να
φροντίσει και την ασφάλειά της. Δεν είναι δεδομένη αυτή η ασφάλεια.
Απειλείται από την Τουρκία. Όποιος πιστεύει πως με την Τουρκία μπορεί να
συνδιαλλαγεί με ειρηνικούς όρους δεν έχει καταλάβει τίποτε από τη φύση του
τουρκικού καθεστώτος.. Η Τουρκία δεν είναι μια σύγχρονη δημοκρατία όπως θα
ήθελαν οι ελληνικές ηγεσίες. Η Τουρκία είναι ένα καθεστώς. Και ανεξαρτήτως
ηγεσίας, εκείνο που προτάσσει είναι η δύναμη. Υπάρχουν ενδείξεις ότι
τα δυτικά της παράλια μπορεί στην επόμενη εκατονταετία να εκδημοκρατιστούν
αλλά για τον ορατό πολιτικό ορίζοντα η Τουρκία θα αποτελεί ένα μονολιθικό
μόρφωμα με την ίδια βίαιη συμπεριφορά ανεξαρτήτως κυβερνήσεως.
Η Τουρκία, μάλιστα, ετεροπροσδιορίζεται σε σχέση με τον ελληνισμό όσο και αν
θέλει να το κρύψει. Η Τουρκία υπάρχει ως το «άλλο», το αντίθετο του
ελληνισμού. Αυτό πρέπει να γίνει συνείδηση στις ελληνικές ελίτ. Μπορεί να
υπάρξει σύγκλιση σε πολλά ζητήματα με την Τουρκία, μπορεί οι δύο χώρες να
συνεργαστούν στο μέλλον και να μειωθούν οι εντάσεις αλλά φιλικές σχέσεις
Ελλάδα και Τουρκία δεν πρόκειται να αναπτύξουν ποτέ. Συνειδητά ή
υποσυνείδητα διεκδικούν δυναμικά τον ίδιο χώρο και την ίδια παράδοση. Η
Ελλάδα ένα μίγμα κλασικής εποχής και Βυζαντίου και η Τουρκία την Οθωμανική
Αυτοκρατορία ως διάδοχο του Βυζαντίου. Η αντίθεση αυτή δεν βρίσκεται στην
καθημερινή ατζέντα αλλά διατρέχει υποσυνείδητες συμπεριφορές.
Αυτή η απειλή από την Τουρκία δεν αντιμετωπίζεται, μόνο, με διπλωματία. Η
Τουρκία σέβεται, μόνο, τη δύναμη της ισχύος. Η δημιουργία ισχυρών ενόπλων
δυνάμεων, επιθετικά διατεταγμένων απέναντι στην Τουρκία και μιας πολιτικής
ηγεσίας αποφασισμένης να τις χρησιμοποιήσει αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα
του νέου ελληνισμού. Τα περί δύναμης αποτροπής είναι φληναφήματα φοβισμένων
πολιτικών. Η καλύτερη αποτροπή είναι η αίσθηση του αντιπάλου πως θα ηττηθεί
κατά κράτος αν επιδιώξει το απονενοημένο. Η ελληνική κοινωνία δεν αντέχει
άλλο τους εξευτελισμούς των πολιτικών ικετών στις αυλές της δύσης να
ζητιανεύουν προστασία. Θα προστατευθούμε μόνοι μας. Για να μας σέβονται.
Οι ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις είναι το πιο ισχυρό χαρτί στα χέρια μιας ικανής
διπλωματίας. Η διπλωματική υπηρεσία δεν μπορεί να αποτελείται από
φοβισμένους υπαλλήλους του κράτους. Πρέπει να αναβιώσουμε τις καλύτερες
ιστορικές στιγμές της διπλωματικής ιστορίας. Και αυτό προϋποθέτει τη
δημιουργία μιας ικανότατης υπηρεσίας από πρόσωπα που θα είναι ικανά και
σεβαστά στην κρατική ιεραρχία.
2.-Μέσα στο πλαίσιο αυτής της αυτοδύναμης προστασίας, η Κύπρος κατέχει
εξέχουσα θέση. Είναι το μόνο μέρος ενός πολυάριθμου και συνεκτικού
ελληνισμού που βρίσκεται εκτός ελληνικής πολιτείας. Υπάρχει και η Βόρεια
Ήπειρος αλλά είναι μια άλλη υπόθεση.
Ο βορειοηπειρωτικός ελληνισμός πρέπει να τύχει της προστασίας και των
δικαιωμάτων που του αναγνωρίζονται διεθνώς. Και τα δικαιώματα αυτά να τα
διεκδικεί η ελληνική πολιτεία.
Το σχέδιο που προωθείται με την πενταμερή για το κυπριακό είναι
καταστρεπτικό. Παραδίδει την Κύπρο στην Τουρκία. Ολόκληρη την Κύπρο. Οι
επιλογές είναι δύο.
Κατ αρχάς, ακύρωση όλων όσων οδήγησαν στην σημερινή αιχμαλωσία με τις
σταδιακές υποχωρήσεις με υπαναχώρηση που μπορεί να δικαιολογηθεί διπλωματικά
και με βάση το διεθνές δίκαιο. Και στη συνέχεια, ή δημιουργία μιας
ομοσπονδίας με ισχυρή κεντρική κυβέρνηση και τις αρχές των δυτικών
δημοκρατιών όπου όλοι οι πολίτες έχουν τα ίδια δικαιώματα, ή ενσωμάτωση του
ελεύθερου τμήματος της Κύπρου στην Ελλάδα και δημιουργία μιας Ομόσπονδης
Ελληνικής Δημοκρατίας, με δύο συνιστώντα μέρη. Την Ελλάδα όπως την
γνωρίζουμε σήμερα και την Κύπρο. Η Ομόσπονδη αυτή δημοκρατία δεν
εγκαταλείπει τον αγώνα για απελευθέρωση από τις τουρκικές δυνάμεις κατοχής
των κατεχομένων εδαφών. Καμιά σπιθαμή κυπριακής γης δεν χαρίζεται
στους τούρκους.
Τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας επιλογής είναι προφανή. Η Ελλάδα εγκαθίσταται
ως κρατική οντότητα σε ένα από τα ομόσπονδα μέρη της και αναπτύσσει πολιτική
στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Η απελευθέρωση των κατεχομένων
θα αποτελεί πρώτη προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής της. Η απειλή
Ερντογάν για δύο κράτη είναι προσχηματική. Την Τουρκία δεν την συμφέρει η de
jure διαίρεση της Κύπρου. Την θέλει de facto ελεγχόμενη ολόκληρη.
3.-Ο τρίτος οραματικός άξονας είναι η ανάπτυξη. Η χώρα πρέπει να μπει στην
επιστημονική και εκπαιδευτική πρωτοπορία. Μικρές κοινωνίες όπως η ελληνική
δεν έχουν επιλογές μετριοκρατίας. Είναι κοινωνίες ανοικτές, ειρηνικές αλλά
αγωνιζόμενες. Αν σταματήσουν τον αγώνα θα έχουν εκλείψει. Φαινόμενα διάλυσης
των πανεπιστημίων, τα οποία πρέπει να βρεθούν στην παγκόσμια πρωτοπορία,
είναι ανάγκη να περάσουν στην πρόσφατη ιστορία της χώρας. Όποιος θέλει να
υλοποιήσει το αναρχικό ή αριστερό του όραμα υπάρχουν δημοκρατικοί τρόποι να
το κάνει. Αλλά αλλού. Όχι σε βάρος της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Το σημαντικότερο όμως, είναι το αθηναϊκό κράτος που δημιουργήθηκε τα 200
αυτά χρόνια από την ηρωϊκή εξέγερση του 1821 να γίνει ελληνικό.
Η πολιτεία πρέπει να φροντίσει για την ισομερή ανάπτυξη όλων των γεωγραφικών
διαμερισμάτων της χώρας. Η επαρχιακή αντίληψη του πολιτικού κατεστημένου ότι
αναπτύσσεται μόνο η πρωτεύουσα και τα αποφάγια διαμοιράζονται στην λοιπή
επικράτεια, η οποία χρησιμοποιείται και ως εσωτερική αποικία πρέπει να
αναθεωρηθεί.
Προσωπικότητες που έλαμψαν διεθνώς πρέπει να ενθαρρυνθούν να προσφέρουν και
στη χώρα και στις πόλεις που αποτελούν τη βάση τους. Ο ομογενειακός
ελληνισμός έχει πολλές προσωπικότητες που μπορεί να βοηθήσουν. Και θέλουν να
το κάνουν. Φτάνει οι ελίτ της χώρας να απαλλαγούν από τον επαρχιωτισμό τους.
Οι πόλεις της χώρας να αναπτύξουν τη δική τους εξωστρέφεια και να
ενθαρρυνθούν από την Πολιτεία. Όχι να υπονομεύονται.
4.- Ο εκδημοκρατισμός της Τουρκίας πρέπει να αποτελέσει ελληνικό στόχο. Οι
Τούρκοι και η Τουρκία είναι ψευδεπίγραφες οντότητες. Οι Τούρκοι όταν
δημιούργησαν την αυτοκρατορία τους ήταν μικρή μειονότητα. Οι βίαιοι
εξισλαμισμοί και εκτουρκισμοί δημιούργησαν το σημερινό αυταρχικό μόρφωμα.
Πρέπει να βοηθηθούν οι λαοί που συγκροτούν τη σημερινή Τουρκία να
ενεργοποιήσουν την εθνική και πολιτισμική αίσθηση που έχουν κρυμμένη στο
υποσυνείδητό τους. Τα ελληνικά, δημόσια μέσα ενημέρωσης μπορούν να βοηθήσουν
στην κατεύθυνση αυτή ανοίγοντας δημοκρατικό διάλογο με την κοινωνία των
πολιτών στις δύο χώρες. Η εικόνα της Ελλάδας ως μιας δημοκρατικής, ειρηνικής
δύναμης στην περιοχή επιβάλλει την βοήθεια προς τους καταδιωκόμενους για τα
φρονήματα και τις πεποιθήσεις τους τούρκους πολίτες.
5.-Στα Βαλκάνια η Ελλάδα πρέπει να περάσει την ηλικία της παιδικής της
συμπεριφοράς. Είναι δύσκολο διότι διακυβεύονται συμφέροντα αλλά αναγκαίο. Η
Ελλάδα για τις βαλκανικές χώρες μπορεί να αναδειχθεί σε ένα δημοκρατικό,
ειρηνικό και αντιαυταρχικό πρότυπο, εναλλακτική επιλογή της πρότασης που
προσφέρει στις χώρες η Τουρκία. Θέλουμε δεν θέλουμε αυτές είναι οι δύο
αντιλήψεις στη βαλκανική χερσόνησο. Θέλει δουλειά, όμως, και να συγκροτηθεί
συγκεκριμένα, και όχι ως αίσθηση, η ελληνική πρόταση και να διαδοθεί με
ήπιο, ειρηνικό και αποδεκτό τρόπο.
6.-Σε συνεργασία με άλλες δυνάμεις της περιοχής ( Κύπρος, Ισραήλ και
αραβικές χώρες) θα μπορούσε η Ελλάδα να συμμετάσχει σε μια υπόσταση με τα
χαρακτηριστικά ήπιας περιφερειακής δύναμης. Αλλά για να μπορείς να
αναπτύξεις ήπια πολιτική πρέπει να μπορείς να την υποστηρίξεις από ισχυρές
ένοπλες δυνάμεις.
7.-Η Ελλάδα δαπανά μεγάλα ποσά για την άμυνά της και πρέπει να συνεχίσει να
το κάνει. Στις επιλογές ανάπτυξης οικονομικών τομέων η αμυντική βιομηχανία
αναγκαστικά πρέπει να κατέχει υψηλή θέση ώστε μεγάλο μέρος των πόρων να
ανακυκλώνεται εσωτερικά και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας.
8.-Θα μπορούσε να προσθέσει κανείς και άλλα πολλά. Αλλά όσα επισημάνθηκαν
παραπάνω είναι μερικές επιλογές που δείχνουν ότι δεν μπορεί να σκεπτόμαστε
με τον γραμμικό τρόπο που το κάναμε ως σήμερα.
Μπορεί όλα όσα αναφέρθηκαν να είναι ανεδαφικά. Αλλά, σίγουρα, δεν μπορούμε
να συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο που το κάναμε τα 200 χρόνια από την
Ελληνική Επανάσταση. Ας αρχίσει ένας δημόσιος διάλογος. Τι θέλουμε, τέλος
πάντων;
Ας διατυπωθούν προτάσεις. Ως τομές, όμως. Γιατί τα πρώτα 200 χρόνια ήταν μεν
δύσκολα, διαμόρφωσαν το σημερινό κράτος αλλά γα πολλούς, η ανολοκλήρωτη
επανάσταση συνεχίζεται. Το γιατί επισημάνθηκε στο κείμενο.
0 Σχόλια