Του Κώστα Στούπα
Όσα ζήσαμε τους τελευταίους 12 μήνες οι περισσότεροι, ακόμη και των μεγαλύτερων ημών σε ηλικία, δεν τα έχουμε ζήσει συσσωρευμένα ούτε τα προηγούμενα 50 και πλέον χρόνια.
Το 2020 ζήσαμε:
- Τη μεγαλύτερη πανδημία τα τελευταία 100 χρόνια,
- Τη μεγαλύτερη ύφεση για πολλές δεκαετίες,
- Μια γενναία δόση ενός μεγάλου κραχ στις αγορές,
- Τις σημαντικότερες γεωπολιτικές εντάσεις εδώ και πολύ καιρό.
- Και την κατάληψη του Καπιτωλίου των ΗΠΑ, οι οποίες διανύουν τον μεγαλύτερο πολιτισμικό και πολιτικό διχασμό μετά τον εμφύλιο Βορείων και Νοτίων...
Η πανδημία...
Εκτός της "Ισπανικής γρίπης" το 1918 που είναι η τελευταία μεγάλη πανδημία που άφησε πίσω εκατομμύρια θύματα, μικρότερες επιδημίες είχαμε και το 1957 με την "Ασιατική γρίπη", το 1968 με τη "Γρίπη του Χονγκ Κόνγκ", το 2009 με τη "Γρίπη των χοίρων" κλπ.
Καμία από τις τελευταίες όμως δεν ανάγκασε τις κυβερνήσεις να "κλειδώσουν" μεγάλα τμήματα της οικονομίας και να επιβάλλουν για μήνες αυστηρά μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης...
Το κραχ...
Χρηματιστηριακά κραχ και υφέσεις είχαμε μετά το μεγάλο κραχ του 1929 κάθε περίπου 10-15 χρόνια.
Κατά τα τελευταία χρόνια μερικά από τα κραχ στις αγορές ήταν η "Χρηματοπιστωτική κρίση του 2008", το κραχ των "Dot-coms" το 2000, το κραχ της "Ρωσικής κρίσης-LTCM" το 1998, η "Κρίση της Τεκίλας" το ’94, το κραχ του ’87 κλπ...
Χρηματιστηριακά κραχ και υφέσεις είχαμε μετά το μεγάλο κραχ του 1929 κάθε περίπου 10-15 χρόνια.
Κατά τα τελευταία χρόνια μερικά από τα κραχ στις αγορές ήταν η "Χρηματοπιστωτική κρίση του 2008", το κραχ των "Dot-coms" το 2000, το κραχ της "Ρωσικής κρίσης-LTCM" το 1998, η "Κρίση της Τεκίλας" το ’94, το κραχ του ’87 κλπ...
Γεωπολιτικές αναταράξεις...
Γεωπολιτικές αναταράξεις και τριβές είχαμε με την πυραυλική κρίση της Κούβας το 1962 και με τον πόλεμο στο Βιετνάμ, τη σοβιετική εισβολή στη Αφγανιστάν κλπ.
Το 2020 είχαμε την επάνοδο της Ρωσίας στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική παράλληλα με την αυτομόληση της Τουρκίας από τη Δυτική Συμμαχία. Καμία χώρα στο παρελθόν δεν άλλαξε στρατόπεδο χωρίς πολιτικές και στρατιωτικές προστριβές. Οι περιπτώσεις του Βιετνάμ, του Ιράν και του Ιράκ είναι χαρακτηριστικές...
Το 2020 ήταν "Κρίσιμη Καμπή"
Αν θα κοιτάξει κάποιος ανάμεσα στα σημαντικά γεγονότα των τελευταίων δεκαετιών υπάρχουν "κρίσεις", "επιδημίες" και "κραχ" με πεζά και "Κρίσεις", "Επιδημίες" και "Κραχ" με κεφαλαία...
Η διαφορά μεταξύ τους έγκειται στο ότι τα πρώτα ήταν περιπέτειες με σύντομη διάρκεια μετά την οποία οι κοινωνίες και οι οικονομίες συνέχιζαν να κινούνται στην πορεία που κινούνταν και πριν, ενώ τα δεύτερα αποτελούσαν κρίσιμες καμπές που η πορεία άλλαζε δραστικά κατεύθυνση για δεκαετίες.
Το κραχ του ’87 π.χ. δεν αποδείχτηκε μια κρίσιμη καμπή που άλλαξε την κατεύθυνση των πραγμάτων. Ούτε η επιδημία της "Γρίπης των Χοίρων" επέβαλε στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης για χρόνια.
Τεράστια υποτίμηση...
Η πανδημία του "Covid-19" προκάλεσε μια πρωτοφανή ύφεση η οποία αντιμετωπίστηκε με μια μεγάλη υποτίμηση όλων των ισχυρών νομισμάτων, των αποθεματικών νομισμάτων όπως το δολάριο και το ευρώ μη εξαιρουμένων...
Πώς αλλιώς μπορεί να ερμηνευτεί η επιτάχυνση της μαζικής εκτύπωσης χρήματος που οδήγησε μετοχές, ακίνητα, χρυσό και κρυπτονομίσματα σε αλλεπάλληλα ιστορικά ρεκόρ, εν μέσω της μεγαλύτερης ύφεσης των τελευταίων δεκαετιών;
Το 1929 ήταν μια χρονιά που αποτέλεσε καμπή όχι γιατί το χρηματιστήριο έπεσε 17%. Αλλά γιατί συνέχισε να πέφτει και το ’30 κατά 33% και το ’31 κατά 52% και το ’32 κατά 22%. Το αμερικάνικο χρηματιστήριο χρειάστηκε 29 χρόνια μέχρι το 1958 για να ξαναπροσεγγίσει τα υψηλά του 1929.
Μεταξύ 1929 και 1958 είχαμε περί τις 5 υφέσεις και περισσότερα μίνι κραχ στις αγορές. Όταν μια υποχώρηση κρατάει 2-3 χρόνια μιλάμε για ύφεση (Recession) όταν κρατάει με διαλείμματα πάνω από 20 χρόνια μιλάμε για "κατάθλιψη"(Depression).
Με το φορτίο που έχει συσσωρευτεί υπάρχει το ενδεχόμενο η επόμενη υποχώρηση σε οικονομία και αγορές να είναι μεγαλύτερη από τα συνήθη μεγέθη των υποχωρήσεων που λαμβάνουν χώρα κάθε δεκαετία περίπου...
Η καμπή ξεκίνησε το 2000...
Το 1962 αποτέλεσε μια "κρίσιμη καμπή" γιατί η πυραυλική κρίση της Κούβας λίγο έλειψε να προκαλέσει έναν πυρηνικό πόλεμο και μετά από αυτή την κρίση ο "Ψυχρός Πόλεμος" κατέστη καθολικός.
Το 1973 αναδείχτηκε σε μια χρονιά κρίσιμης καμπής γιατί μετά το εμπάργκο όπου το πετρέλαιο χρησιμοποιήθηκε σαν γεωπολιτικό όπλο ο κόσμος δεν ήταν ποτέ ίδιος...
Το κραχ του 2000 αντιμετωπίστηκε με διατήρηση των επιτοκίων κοντά στο μηδέν για μεγάλο διάστημα, γεγονός που προκάλεσε τη "φούσκα" των ακινήτων κα το κραχ του 2008, το οποίο αντιμετωπίστηκε με αρνητικά επιτόκια, αύξηση της αίσθησης ανισότητας, κοινωνικό διχασμό, την ανάδειξη στην εξουσία "ψυχοπαθολογικών" περιπτώσεων όπως ο Τραμπ που προσπάθησε να ακυρώσει το εκλογικό αποτέλεσμα στις ΗΠΑ και προκάλεσε την εισβολή στο Καπιτώλιο...
Το 2020 λοιπόν είχαμε:
Τη μεγαλύτερη επιδημία των τελευταίων 100 χρόνων που οδήγησε σε πρωτοφανή μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης...
Τη μεγαλύτερη παγκόσμια οικονομική ύφεση εδώ και πολλές δεκαετίες... Η Κίνα μόνο έκλεισε το 2020 με θετικό ρυθμό ανάπτυξης και αυτό, στον βαθμό που η επιδημία ξεκίνησε από την Κίνα, αποκτά άλλου είδους σημασία σε σχέση με τους ανταγωνισμούς Δύσης και Ασίας...
Χώρες όπως η Ρωσία και η Τουρκία να εκμεταλλεύονται την αδυναμία της Δύσης και να αποκτούν στρατιωτική παρουσία σε χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής.
Το παγκόσμιο χρέος να εκτινάσσεται σε πρωτοφανή ύψη. Μόνο το χρέος των ΗΠΑ εκτινάχθηκε από το 80% πάνω από το 100% του ΑΕΠ. Σε μεγάλες πλέον περιφερειακές χώρες όπως η Ιταλία ο χρόνος έχει αρχίσει να μετράει αντίστροφα. Χώρες όπως Αργεντινή, Βραζιλία, Τουρκία βρίσκονται ήδη... κάτω από την επιφάνεια του νερού...
Το 2020 συνέπεσαν πολλές αρνητικές εξελίξεις οι συνέπειες των οποίων δεν έχουν αποτυπωθεί και προσμετρηθεί και ίσως χρειαστούν αρκετά χρόνια για να τις δούμε σε όλο τους το μέγεθος...
Το 2020 μοιάζει να έχει ανοίξει η "πόρτα του φρενοκομείου"...
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια