Οι εκλογές στις ΗΠΑ έφεραν στο προσκήνιο ορισμένα στοιχεία που αντανακλούν τις μεγάλες αλλαγές οι οποίες επέρχονται αναπόδραστα στην παγκόσμια τάξη.
Φάνηκε ήδη από την προεκλογική περίοδο ότι η ισχυρότερη χώρα του κόσμου βρίσκεται σε πολλαπλή κρίση και αναδιπλώνεται στον εαυτό της, γεγονός που έχει αλυσιδωτές συνέπειες σε πολλούς τομείς της διεθνούς πολιτικής.
Αποδόθηκε στον Ντόναλντ Τραμπ η ευθύνη για την απόσυρση των ΗΠΑ από τον παραδοσιακό τους διεθνή ρόλο και την αναβίωση του οικονομικού προστατευτισμού που οδήγησε στον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα. Ωστόσο ο Τραμπ έφερε στην επιφάνεια τάσεις που ήδη κυοφορούνταν, ακόμα κι αν ο ίδιος, λόγω του ιδιαίτερου χαρακτήρα του, όξυνε τις καταστάσεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Τζο Μπάιντεν -που πλασαρίστηκε ως «το αντίθετο» του Τραμπ- στήριξε κι αυτός το δικό του οικονομικό πρόγραμμα στην ενίσχυση της αμερικανικής οικονομίας και στην επιστροφή των επιχειρήσεων στην Αμερική. Εκεί που ο Τραμπ έλεγε «Πρώτα η Αμερική», ο Μπάιντεν είπε «Πίσω στην Αμερική», υποσχόμενος να επαναπατρίσει τις θέσεις εργασίας και την παραγωγή που τις τελευταίες δεκαετίες είχε μετακομίσει στις χώρες με φθηνότερο εργατικό κόστος. Δεσμεύτηκε, μάλιστα, να στηρίξει την εγχώρια παραγωγή με κάθε τρόπο, επιδοτώντας τις αμερικανικές εταιρείες και εξασφαλίζοντάς τους προνομιακή πρόσβαση στις κρατικές προμήθειες. Πέραν αυτού, και ο Μπάιντεν έχει στοχοποιήσει την Κίνα, γεγονός που δείχνει ότι ο ασιατικός γίγαντας είναι στρατηγικός αντίπαλος για τις ΗΠΑ και όχι ένας ευκαιριακός στόχος ενός λαϊκιστή προέδρου.
Με άλλα λόγια, είναι σαφές ότι ύστερα από περίπου 40 χρόνια παγκοσμιοποίησης οι ΗΠΑ, η χώρα που ήταν η κινητήριος δύναμη του φαινομένου, κοιτάζει πια στο εσωτερικό της και ενδιαφέρεται για τα δικά της, και αυτό ανεξαρτήτως κυβερνήσεων και προέδρων.
Το γεγονός είναι ότι οι εμπορικές ροές έδειχναν ότι η παγκοσμιοποίηση είχε «λαχανιάσει» πριν από τον Τραμπ, από τη στιγμή που εκδηλώθηκε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.
Τώρα, όμως, το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού επιταχύνει δραματικά τις εξελίξεις, καθώς όλος ο πλανήτης βυθίζεται σε μια καταστροφική δίνη από την οποία είναι άγνωστο πότε θα καταφέρει να βγει. Η έκταση των υγειονομικών και οικονομικών επιπτώσεων είναι τεράστια αλλά και απρόβλεπτη.
Ολες οι χώρες στρέφονται στο εσωτερικό τους, οι ανταγωνισμοί αυξάνονται και οι συγκρούσεις πολλαπλασιάζονται, ενώ η ένταση αυξάνεται και με την εξάπλωση του θρησκευτικού φονταμενταλισμού στον μουσουλμανικό κόσμο.
Ο κόσμος άλλαζε ήδη και πριν τον κορωνοϊό, αλλά τώρα γίνεται αγνώριστος.
Οι περισσότερες οικονομίες θα βγουν βαθιά λαβωμένες και καταχρεωμένες, ενώ οι πιο ευάλωτες, όπως η ελληνική, κατεστραμμένες. Τα κράτη θα επιδιώξουν να προστατεύσουν τον δικό τους ζωτικό χώρο, με αποτέλεσμα να κυριαρχήσει η εσωστρέφεια σε μια περίοδο όπου, αντιθέτως, τα μεγάλα προβλήματα απαιτούν διεθνή συνεργασία.
Οσοι πιστεύουν ότι σε λίγο θα βγει ένα εμβόλιο και θα επανέλθει η κανονικότητα, με τις δουλειές να γίνονται όπως παλιά και με τα πρόσωπα, τα εμπορεύματα και τα επενδυτικά κεφάλαια να κινούνται ελεύθερα μάλλον θα πρέπει να το ξανασκεφτούν.
Ειδικά στην Ελλάδα, όπου όλα δείχνουν ότι βρίσκεται μπροστά σε μια νέα πολλαπλή κρίση, υγειονομική, οικονομική, δημοσιονομική και ίσως εθνική, θα πρέπει να στηριχθούν πρωτίστως οι άνθρωποι, ήτοι οι εργαζόμενοι και οι μικρομεσαίοι, για να μην καταρρεύσει ο κοινωνικός ιστός. Και από εκεί και πέρα χρειάζεται ένα εθνικό σχέδιο ανασύνταξης, αντίστοιχο με εκείνο που είναι απαραίτητο ύστερα από έναν πόλεμο, στο οποίο θα πρέπει να συμβάλουν όλοι, όχι μόνο η κυβέρνηση και κάποιοι τεχνοκράτες.
Διότι εάν πιστεύει κάποιος ότι το κακό θα περάσει και το καλοκαίρι θα έρθουν οι τουρίστες για να σωθούμε πλανάται πλάνην οικτράν.
Γ. Χ. Παπαγεωργίου
0 Σχόλια