Οι «παγίδες» που στήνονται από τα Τίρανα στον διάλογο για την Χάγη

Γράφει ο Νίκος Μελέτης

Τα σοβαρά προβλήματα που θα αντιμετωπίσει η διαπραγμάτευση με την Αλβανία, εάν και όποτε ξεκινήσει, για την διερεύνηση των δυνατοτήτων σύνταξης συνυποσχετικού για παραπομπή της διαφοράς για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στην Χάγη, επιβάλουν στην Αθήνα να είναι έτοιμη και να εξετάσει και άλλες εναλλακτικές, ώστε να μην επιτραπεί στην αλβανική πλευρά να ξεφύγει από την δέσμευση την οποία ανέλαβε.

Ο Ε. Ράμα ο πολιτικός που ξεκίνησε την διαδικασία καθ' υπόδειξη της Άγκυρας, ώστε να οδηγηθεί στο Συνταγματικό Δικαστήριο και να ακυρωθεί η Συμφωνία που είχαν υπογράψει οι δυο χώρες το 2009, έχει κάθε λόγο να εμφανίζεται διαλλακτικός και συνεννοήσιμος με την Αθήνα καθώς η ανέφελη απόφαση για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της χώρας του με την Ε.Ε. θα είναι ένα ισχυρό πολιτικό χαρτί στα χέρια του ενόψει των εκλογών της Άνοιξης. Και γνωρίζει ότι εάν δεν υπάρξει ένα θετικό μήνυμα στις ελληνοαλβανικές σχέσεις, όπως είναι το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών, θα καταστεί δύσκολη για την κυβέρνηση Μητσοτάκη η συναίνεση σε αυτή την ευρωπαϊκή απόφαση.

Βεβαίως η παραπομπή στην Χάγη της διαφοράς για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας προσφέρει ένα πλεονέκτημα στον κ. Ράμα καθώς ο οποιοσδήποτε συμβιβασμός θα εμφανισθεί ως απόφαση Δικαστηρίου και έτσι θα περιορισθεί το πολιτικό κόστος για τον ίδιο .

Όμως ορισμένες αναφορές ενός από τους πιο έμπειρους στο ζήτημα της διαπραγμάτευσης με την Ελλάδα, Αλβανούς τεχνοκράτες δημιουργεί προβληματισμό για το εάν πράγματι μπορεί και έχει διάθεση η αλβανική πλευρά να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις για συνυποσχετικό .

Ο Αρτουρ Μετσολάρι πρώην υπαρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού της Αλβανίας και μέλος της αλβανικής ομάδας διαπραγμάτευσης το 2018, σε συνέντευξη του (στον τηλεοπτικό σταθμό Αbc news) αποκαλύπτει κρίσιμα στοιχεία της αλβανικής τακτικής.

Ο Αλβανός αξιωματούχος παραδέχεται ότι το Δ.Δ . της Χάγης δεν έχει υποχρέωση να λάβει υπόψη του τις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Αλβανίας, όπως όμως επισημαίνει η διαπραγματευτική ομάδα της Αλβανίας που θα συμμετάσχει στις συνομιλίες με την Ελλάδα για την σύνταξη συνυποσχετικού είναι υποχρεωμένη να προσέλθει με το πλαίσιο θέσεων που είχε θέσει το Συνταγματικό Δικαστήριο.

Αν πράγματι επιδιωχθεί κάτι τέτοιο τότε θα είναι αδύνατον να υπάρξει συμφωνία για συνυποσχετικό, καθώς το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας είχε ουσιαστικά υιοθετήσει την αυθαίρετη ερμηνεία του Δικαίου της Θάλασσας από την Τουρκία.

Ένα ακόμη κρίσιμο στοιχείο είναι εάν η διαπραγμάτευση του συνυποσχετικού χρειάζεται την έγκριση του προέδρου της Δημοκρατίας, καθώς η προσφυγή του 2009 στηρίχθηκε κυρίως στο επιχείρημα της έλλειψης αυθεντικής και έγκυρης εξουσιοδότησης των μελών της διαπραγματευτικής ομάδας από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Και ο κ. Μετσολάρι δηλώνει ότι «Πρόκειται για μια κρατική Συμφωνία και ως τέτοια, οφείλει να ακολουθήσει τις διαδικασίες που προβλέπει ο Νόμος για τις Συνθήκες και τα Σύμφωνα, που περνούν και από τον Πρόεδρο…».

Ο Αλβανός πρόεδρος Ι. Μέτα ο οποίος είναι σε ανοικτό πόλεμο με τον πρωθυπουργό Ε. Ράμα και προσβλέπει σε εκλογικά κέρδη για το κόμμα που έχει ιδρύσει(Σοσιαλιστικό Κίνημα για την Ενσωμάτωση) και του οποίου τώρα προΐσταται η σύζυγος του Μ. Κριεμάδι, θεωρείται απίθανο να θελήσει να διευκολύνει μια διαδικασία από την οποία θεωρεί ότι θα ωφεληθεί ο θανάσιμος εχθρός του Ε. Ράμα...

Ενδιαφέρον όμως έχει η αποκάλυψη που κάνει ίσως άθελα του ο κ. Μετσολάρι απαντώντας σε ερώτηση για την περίφημη βραχονησίδα Μπαρκέτα  (Ψύλος) η οποία έχει σημαντικό ρόλο στην οριοθέτηση των ελληνικών χωρικών υδάτων, καθώς χρησιμοποιείται ως γραμμή βάσης.

Ο κ. Μετσολάρι δηλώνει ουσιαστικά ότι αφού η Αλβανία δεν μπορεί να αποδείξει ότι η βραχονησίδα είτε δεν ανήκει στην Ελλάδα είτε ανήκει στην Αλβανία, θα πρέπει η αλβανική πλευρά να μην δεχθεί να χρησιμοποιηθεί ως γραμμή βάσης για την οριοθέτηση των ελληνικών χωρικών υδάτων, καθώς αποδίδει πρόσθετη θαλάσσια ζώνη στην κυριαρχία της Ελλάδας. Αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Μετσολάρι: 

«Το Αλβανικό Κράτος δεν διαθέτει κανένα ντοκουμέντο που να αποδεικνύει ότι η Μπαρκέτα ανήκει στην Αλβανία, μέχρι σήμερα δεν μπορέσαμε να βρούμε κάτι τέτοιο. Η Απόφαση της Κυβέρνησης του 1946 για τα θαλάσσια σύνορα στα στενά της Κέρκυρας, την αφήνει εκτός της αλβανικής χωρικής θάλασσας. Αφήνουν τη Μπαρκέτα  εκτός αλβανικής χωρικής θάλασσας και το Πρωτόκολλο του 1958 για τις νάρκες, αλλά και η Συμφωνία του 2009. 

Η βραχονησίδα Μπαρκέτα δεν μπορεί να θεωρηθεί ως σημείο βάσης με πλήρη επήρεια για την οριοθέτηση της χωρικής θάλασσας, έτσι όπως αναφέρει και η Απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου».

Είναι προφανές ότι η Αθήνα δεν μπορεί και δεν πρέπει να υποχωρήσει από ενδεχομένη απαίτηση της αλβανικής πλευράς να εξαιρεθεί η Μπαρκέτα (Ψυλος) από την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών .

Ο Αλβανός αξιωματούχος αποκαλύπτει ότι η Αλβανία θα επικαλεσθεί την ελληνοϊταλική συμφωνία του 1977 για να ζητήσει μειωμένη επήρεια των Οθωνών, και παραδέχεται ότι η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων δεν επηρεάζει την οριοθέτηση.

Ο Αλβανός αξιωματούχος ο οποίος συμμετείχε και στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των δυο χωρών τα προηγούμενα χρόνια σε ερώτηση για το εάν η «Συμφωνία Μπουσάτι - Κοτζιά ήταν υπέρ των αλβανικών συμφερόντων», έδωσε την εξής απάντηση:  

«Ναι, αλλά δεν πρόλαβε να γίνει Συμφωνία. Οι δύο πλευρές ανέπτυξαν  τις θέσεις τους για τη γραμμή οριοθέτησης. Τις αρχές προσδιόριζε η απόφαση του Συνταγματικού. Άλλαξε ο τίτλος της Συμφωνίας, άλλαξε και η διατύπωση του  άρθρου 2, βάσει της απόφασης του Συνταγματικού. Στις διαπραγματεύσεις συμπεριλήφθηκε η ευθεία γραμμή βάσης του 2011 που έχει μεγάλη επίδραση στην γραμμή οριοθέτησης. Αυτό έγινε επί της αρχής αποδεκτό από την ελληνική πλευρά. Συνεπώς, η δεύτερη Συμφωνία θα ήταν  πολύ καλύτερη της Συμφωνίας του 2009, θα ήταν μάλιστα σε όφελος της Αλβανίας». 

Με την κατ' αρχήν Συμφωνία Δένδια -Ράμα για παραπομπή στην Χάγη της διαφοράς για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών έχει γίνει ένα βήμα, το οποίο όμως δεν θα έχει καμία αξία εάν δεν υπάρξει σύντομα συνέχεια. Και δεν θα πρέπει να δοθεί η ευκαιρία στον Ε. Ράμα για μια ακόμη φορά να εμπαίξει την Ελλάδα.