Αρκούν τα 6,7 Ρίχτερ για να θάψει ο Ερντογάν το «τσεκούρι του πολέμου»;

Γράφει ο Νίκος Μελέτης

Δεν πρόλαβε το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Αθηνών να ανακοινώσει το μέγεθος του σεισμού που συντάραξε την Σάμο και την Σμύρνη και αμέσως εμφανίσθηκαν οι πρώτες δηλώσεις όσων εθελοτυφλώντας χρόνια τώρα στα ελληνοτουρκικά, υποκύπτοντας στον γνωστό βολονταρισμό τους, έσπευσαν να ανακαλύψουν… «ευκαιρία» για επανάληψη της «Διπλωματίας των Σεισμών».

Αγνοώντας ηθελημένα του τι ήταν και πως εξελίχθηκε η προσπάθεια προσέγγισης Ελλάδας-Τουρκίας το φθινόπωρο του 1999, μετά τους δυο μεγάλους σεισμούς που είχαν συγκλονίσει τις δυο χώρες  και ονομάσθηκε «Διπλωματία των Σεισμών».

Η πρωτοβουλία του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον τούρκο πρόεδρο Τ. Ερντογάν ήταν σωστή κίνηση και λόγω της συγκυρίας κίνηση που βοηθούσε να σπάσει ο πάγος των τελευταίων μηνών, αλλά παρά την… «φιλοσοφημένη» απάντηση του τούρκου ηγέτη δεν θα πρέπει να δημιουργηθούν  υπερβολικές προσδοκίες για το τι μπορεί να σηματοδοτήσει αυτή η επικοινωνία και η ανταλλαγή μηνυμάτων συμπαράστασης.

«…Όποιες κι αν είναι οι διαφορές μας  αυτές είναι  στιγμές  που οι λαοί μας στέκονται  δίπλα δίπλα...» ήταν  η αναφορά του Κ. Μητσοτάκη στο twitter για να έρθει λίγη ώρα αργότερα  η απάντηση και πάλι μέσω twitter από τον κ. Ερντογάν που επiσήμανε «το ότι οι δυο γείτονες  δείχνουν αλληλεγγύη  σε δύσκολους καιρούς  είναι  πολυτιμότερο από πολλά πράγματα στην ζωή…».

Θα είχε ενδιαφέρον να δείξει ο κ. Ερντογάν ότι πράγματι έγινε σοφότερος από την φυσική αυτή καταστροφή, και θεωρεί ότι η αλληλεγγύη είναι  πολυτιμότερη των προκλήσεων και να προχωρήσει στην απόσυρση σήμερα του Oruc Reis…

Το 1996 μετά τα Ίμια και την προβολή της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών» είχε αρχίσει το έντονο διπλωματικό παρασκήνιο με πρωτοβουλία των ΗΠΑ ώστε να αποφευχθεί  η σύγκρουση  μεταξύ των δυο κρατών μελών του ΝΑΤΟ, πρωτοβουλία που οδήγησε στην Συμφωνία των Πρεσπών. Το 1999 ξεκίνησε με την σοβαρή επιδείνωση των Ελληνοτουρκικών σχέσεων λόγω της σύλληψης  του ηγέτη του ΠΚΚ  Α. Οτσαλάν στην ελληνική πρεσβεία στο Ναϊρόμπι…

Στις 17 Αυγούστου  ένας σεισμός 7,5 Ρίχτερ σκορπίζει τον θάνατο στην Κωσταντινούπολη, με 17.480 νεκρούς, ισοπεδώνοντας πολλά κτίρια δημιουργώντας μια προγνώστη κατάσταση και για τις  τουρκικές Αρχές… Η Ελλάδα προσφέρεται αμέσως και αποστέλλει σωστικά συνεργεία και ανθρωπιστική βοήθεια σκορπίζοντας συγκίνηση στην τουρκική κοινή γνώμη…

Στις 7 Σεπτεμβρίου  και ενώ ακόμη η Κωνσταντινούπολη είχε ανοικτές τις πληγές της, σεισμός 5,9 Ρίχτερ  κτυπάει την Αθήνα  αφήνοντας πίσω 143 νεκρούς. Η Άγκυρα σπεύδει αμέσως να ανταποκριθεί στέλνοντας σωστικά συνεργεία στην Αθήνα...

Η συγκυρία της ύπαρξης δυο υπουργών εξωτερικών υπέρμαχων της προσέγγισης, του Γ. Παπανδρέου και του Ι. Τζεμ έδωσε ώθηση σε αυτό το κλίμα αλληλεγγύης το οποίο σύντομα  απέκτησε και πολίτικό περιεχόμενο.

Τον Δεκέμβριο πραγματοποιήθηκε η κομβική για τα ελληνοτουρκικά  Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στο Ελσίνκι, που η Τουρκία απέσπασε το πολυπόθητο καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας, κάτι που διευκολύνθηκε ιδιαίτερα από την «Διπλωματία των Σεισμών». Τον επόμενο Ιανουάριο ο Γ. Παπανδρέου επισκέπτεται την Άγκυρα (όπου σε μια τουλάχιστον τολμηρή πολιτικά κίνηση κατέθεσε στεφάνι στο Μαυσωλείο του Κεμάλ Ατατουρκ) και ξεκινά μια περίοδος επαφών που καταλήγει στην απόφαση για έναρξη διερευνητικών επαφών.

Σήμερα οι συνθήκες είναι  εντελώς διαφορετικές. Η συγκίνηση που προκαλεί η απώλεια ανθρώπινων ζωών και περιουσιών, η αλληλεγγύη που σε ανώτατο επίπεδο εκφράζεται είναι αμφίβολο εάν ακουμπά πραγματικά την κοινή γνώμη των δυο χωρών μετά τα όσα έχουν συμβεί τους τελευταίους μήνες. Και πάντως δεν είναι ο καταλύτης που μπορεί να δρομολογήσει εξελίξεις όπως το 1999.

Σήμερα η Τουρκία δεν έχει απλώς διατυπώσει κάποιες διεκδικήσεις εναντίον της Ελλάδας ούτε έχει ιδιαίτερες προσδοκίες από την ΕΕ, όπου η Ελλάδα έχει αποφασιστικό ρόλο.

Αντιθέτως έχει θέσει σε εφαρμογή την υλοποίηση μια αναθεωρητικής πολιτικής στο στόχαστρο της οποίας έχει βρεθεί τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα ενώ για τον ίδιο τον κ. Ερντογάν διακυβεύονται πολύ περισσότερα από την αποκατάσταση των σχέσεων του με την ηγεσία μιας γειτονικής χώρας.

Εξάλλου η αναφορά του στο twitter ότι η Τουρκία «είναι  επίσης έτοιμη να βοηθήσει την Ελλάδα να επουλώσει τις πληγές της», την ώρα που ο Εγκέλαδος είχε πλήξει κυρίως την Τουρκία και όχι την Ελλάδα, ήταν ένα ακόμη δείγμα αλαζονείας, καθώς μια τόσο... μεγάλη Τουρκία όχι μόνο δεν έχει ανάγκη από την βοήθεια της  Ελλάδας αλλά  αντιθέτως  παρά το ότι έχει πληγεί περισσότερο, είναι  η ίδια σε θέση να βοηθήσει την Ελλάδα….

Ίσως η χθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία βοηθήσει ώστε να αλλάξει η χολερική ρητορική της τουρκικής  ηγεσίας εναντίον της Ελλάδας, ίσως βοηθήσει στην διατήρηση των δίαυλων  επικοινωνίας των επικεφαλής των  διπλωματικών συμβούλων των δυο ηγετών. Όμως δεν φαίνεται να αρκούν πέντε έξι  γκρεμισμένα κτίρια  και 14 νεκροί στην Σμύρνη και δυο τραγικά παιδιά θύματα του σεισμού στην Σάμο, για να θάψει ο κ. Ερντογάν το «τσεκούρι του Πολέμου»…