Η ακτινογραφία των σχέσεων Γερμανίας-Τουρκίας
 |
| EPA, ARMANDO BABANI |
Τι πρέπει να γνωρίζει η Ελλάδα για τις σχέσεις της Τουρκίας με τη Γερμανία με τα πολλά και σύνθετα παρεπόμενα;
Η Τουρκία, έως την ώρα που γράφεται το κείμενο, φαίνεται ότι έχει περιέλθει στην ίδια αμηχανία στην οποία ήλθε και στον Έβρο. Δεν περίμενε η αντίδραση της Ελλάδας να είναι τόσο αποφασιστική και σχεδιασμένη.
Ο Ερντογάν δεν είναι μόνο ένας απολυταρχικός ηγέτης. Ηγείται μιας χώρας της οποίας παραδοσιακά, η εσωτερική πολιτική της εξαρτάται από την αντίστοιχη εξωτερική. Το πολιτικό σύστημα της Τουρκίας δεν αντέχει ήττες εθνικές. Ο Ερντογάν βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση, κάτι που μαρτυρά και το ότι έπαιξε το χαρτί της βεβήλωσης της Αγίας Σοφίας παρόλο που 15 μήνες πριν είχε δηλώσει ότι δεν είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας.
Η Τουρκία έχει μπει στην ώρα της μεγάλης απόφασης. Θα ρισκάρει στην κατάσταση που είναι η οικονομία της και η πολιτική κατρακύλα του Ερντογάν; Θα επισημοποιήσει το άνοιγμα του πιο δύσκολου μετώπου από όσα έως τώρα έχει ανοίξει;
Μάλλον την Τουρκία τη βολεύει ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων και μέχρι τότε, η διατήρηση μιας παγωμένης σύγκρουσης στο Αιγαίο. Ένα τραπέζι που αν δεν είναι διμερές, ας είναι ένα τραπέζι πολυμερές που όμως θα είναι ευμενώς ουδέτερο για εκείνη. Αυτό επιδιώκει η Τουρκία και το αντίθετο πρέπει να επιδιώκουμε εμείς.
Η Γερμανία φαίνεται μέσα από τη Bild ότι διαφημίζει τις ”καλές υπηρεσίες” που παρέχει. Παρόλα αυτά, οφείλουμε τις κρίσιμες ώρες αυτές να είμαστε δύο και τρεις φορές σκεπτικοί για τη γερμανική διαμεσολάβηση. Τι πρέπει να γνωρίζει η Ελλάδα για τις σχέσεις Τουρκίας – Γερμανίας οι οποίες έχουν πολλά και σύνθετα παρεπόμενα;
Άρτια γνώση των προθέσεων της Γερμανίας – Γιατί θεωρεί την Τουρκία σημαντική
Η Γερμανία είναι ο πιο σημαντικός εμπορικός εταίρος της Τουρκίας και η πρώτη χώρα σε Ξένες Άμεσες Επενδύσεις στην Άγκυρα. Πολλοί βέβαια Γερμανοί πολίτες, από το πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016 και μετά, εγκατέλειψαν την Τουρκία ή ακόμη και διώχθηκαν. Από 20 δισεκατομμύρια ευρώ που ήταν οι εξαγωγές της Γερμανίας κατά το περασμένο έτος, έχουν πλέον πέσει κατά 10%, σύμφωνα με γερμανικά στοιχεία.
Η Τουρκία είναι η χώρα που εκμεταλλεύεται την κακή συμφωνία που εκπονήθηκε κατά το έτος 2015-2016 με τη Γερμανία να πρωτοστατεί σε αυτήν. Ήταν η Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό. Έκτοτε η Τουρκία λαμβάνει χρήματα από την ΕΕ τα οποία ξόδεψε υποτίθεται για να φυλάει τους πρόσφυγες τους οποίους οι Τούρκοι λαθρέμποροι διακινούσαν.
Η Τουρκία έπαιρνε από τη μια χρήματα και από την άλλη δημιουργούσε την 5η φάλαγγα. Η Γερμανία φιλοξενεί περίπου 3 εκατομμύρια τουρκικής καταγωγής Γερμανούς υπηκόους.
Το Βερολίνο ως γνωστόν, δεν έχει κάποιον στρατό ο οποίος να είναι αξιόλογος. Η άμυνα της Γερμανίας είναι ό,τι της προσφέρει το ΝΑΤΟ το οποίο μάλιστα δεν τιμά το Βερολίνο με τη συνδρομή του, σύμφωνα με όσα λένε οι Αμερικανοί. Το Brexit έκανε στα μάτια της Γερμανίας πιο σημαντική την Τουρκία καθώς υποτίθεται πως η Άγκυρα ”κρατάει” την υπό κατάρρευση Μέση Ανατολή.
Το Γερμανο-Τουρκικό Forum για την ενέργεια είναι ενδεικτικό για το πώς σκέφτεται η Γερμανία τον ενεργειακό χάρτη, αν συνυπολογίσουμε και τις ειδικές σχέσεις που έχουν το Βερολίνο με τη Ρωσία και η Ρωσία με την Τουρκία.
Η Γερμανία δεν επιθυμεί τη γαλλική ηγεμονία στη Μεσόγειο που είναι όμως αναπόφευκτη
Η γεωστρατηγική αξία της Ελλάδας είναι τόσο σημαντική που δυστυχώς φαίνεται σε κρίσεις όπως η τρέχουσα, αυτή του Καστελόριζου. Πολλοί ισχυροί δρώντες έκλεισαν το μάτι στην Ελλάδα για ”διαμεσολάβηση” και για καλές υπηρεσίες. Έντονη δραστηριότητα έχει αρχίσει να λαμβάνει χώρα και στις ΗΠΑ καθώς μάλλον στους Αμερικανούς δεν αρέσει η διαφήμιση της όχι και τόσο καθοριστικής συνομιλίας Μέρκελ-Ερντογάν.
Οι υπερβολές του γερμανικού Τύπου, ότι τάχα μου η Μέρκελ αποσόβησε πόλεμο, δεν ευσταθούν. Η Τουρκία ”τέσταρε” και ”τεστάρει” την Ελλάδα και έως τώρα βλέπει ότι η Ελλάδα έχει όπως και στα γεγονότα του Έβρου την αποφασιστικότητα που χρειάζεται να δει ένα κράτος-ταραξίας και βέβηλος (μετά τα όσα έλαβαν χώρα στην Αγία Σοφία) ώστε να ζυγίσει το κόστος-όφελος της όποιας τρέλας και ανοησίας θέλει να κάνει.
Η Ρωσία είναι επίσης μια δύναμη που για δικούς της λόγους (μάλλον για να ανακατέψει περαιτέρω την ήδη σύνθετη κατάσταση) αποφάσισε να καταδικάσει την τουρκική επιθετικότητα. Βέβαια, αρκεί να πούμε πως το Κρεμλίνο είναι κερδισμένο από την τουρκική επιθετικότητα καθώς δεν επιθυμεί την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην Κρήτη.
Για 40 χρόνια η ΕΕ θα έχει ενεργειακή επάρκεια από τους υδρογονάθρακες της Ελλάδας, σύμφωνα με τους έως τώρα υπολογισμούς. Ούτε βέβαια ο αγωγός East Med είναι φιλικός προς τα ρωσικά συμφέροντα. Σκοπός της Ρωσίας είναι να διατηρηθεί και σταδιακά να αυξηθεί η ευρωπαϊκή εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια. Η πιο σημαντική όμως και συμφέρουσα φωνή για την Ελλάδα, είναι η γαλλική.
Η Γερμανία γνωρίζει ότι φθίνει η ισχύς της εντός της ΕΕ. Οι προβλέψεις για τη Γερμανία δεν είναι καλές, όχι μόνο μεσοπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα. Η προβολή ισχύος της Γαλλίας στη Μεσόγειο τρομάζει τη Γερμανία και εδώ δεν μπορεί να κάνει πολλά. Ο Μακρόν φαίνεται να έχει εγκαταλείψει τη soft agenda που είχε στην αρχή της θητείας του. Μοιάζει σωστός ηγέτης ο οποίος μάλιστα, έχοντας δίπλα του τον Κύπριο πρόεδρο, εξήγγειλε Σύνοδο των Εφτά Μεσογειακών Δυνάμεων για τον Αύγουστο.
Στη Λιβύη η Γαλλία δρα ακόμη και μονομερώς και δε φαίνεται να υπολογίζει στη Διαδικασία του Βερολίνου την οποία την έχουν κουρελιάσει η Τουρκία, η Ρωσία αλλά και το Κατάρ. Η Γαλλία έχει τη δύναμη που δεν έχει η Γερμανία και αυτή η μορφή ισχύος είναι η σκληρή ισχύς.
Ελλάδα και Κύπρος είναι πολύ σημαντικές χώρες για τα γαλλικά σχέδια σε Μεσόγειο και Αφρική. Αν χάσει η Γαλλία τη Μεσόγειο, χάνει και την Αφρική που είναι ζωτική ήπειρος για τα γαλλικά συμφέροντα. Δεδομένης της αμερικανικής ανησυχίας για την κινεζική διείσδυση στη Μαύρη Ήπειρο, η οποία στο τέλος αυτού του αιώνα θα έχει 3,5 δισ πληθυσμό, η γαλλική πολιτική συμπλέει με την αμερικανική.
Πολύ σύντομα θα δούμε πως οι ΗΠΑ θα εμπιστευτούν ως τοποτηρητή των αμερικανικών συμφερόντων στη Μεσόγειο, τη Γαλλία. Στα Δυτικά Βαλκάνια, η Γαλλία έδειξε στη Γερμανία σχετικά με το θέμα της ένταξης των κρατών των Βαλκανίων ότι αν δεν ικανοποιηθούν τα γαλλικά συμφέροντα, (τόσο στη δημοσιονομική πολιτική της ΕΕ όσο και στη Μεσόγειο) οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων δεν θα εισέλθουν στην ΕΕ, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την αξιοπιστία της Γερμανίας σε αυτές τις χώρες αλλά και για τα γερμανικά συμφέροντα στη Χερσόνησο του Αίμου.
Μην ξεχνάμε ότι ο ρόλος της Ελλάδας στα Βαλκάνια είναι πολύ σημαντικός και η Γαλλία για τα δικά της συμφέροντα προσώρας τον θωρακίζει.
Τα ελληνοτουρκικά δεν είναι πλέον ένα αυστηρά διεθνές ζήτημα. Η αποφασιστικότητά μας προστατεύει και άλλων χωρών συμφέροντα όπως της Αιγύπτου. Πιθανή έξοδος του στόλου της Τουρκίας στο Αιγαίο ή στο Κρητικό θέτει τετελεσμένα για την Αίγυπτο, τη Γαλλία, την Αμερική αλλά και για την Total και την Exxon.
Πριν αφήσουμε διαμεσολαβήσεις να λάβουν χώρα, είναι πολύ καλό να ξέρουμε ότι μπορούμε να πουλήσουμε πολλά και πολύ ακριβά και να μην νομίζουμε ότι η Τουρκία έχει κάποιο ”πάνω χέρι”. Οι εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας άλλωστε, έχουν ήδη φανεί ότι διαβρώνουν το καθεστώς Ερντογάν.
* Ο Αλέξανδρος Θ. Δρίβας είναι Research Fellow in Hellenic American Leadership Council (HALC), Ph.D. Cand. Greek-American relations
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια