Ήταν νομοτελειακό το τέλος της γερμανικής ηγεμονίας στην Ευρώπη. Η γερμανική αλλαγή στάσης φέρνει όμως ένα άλλο ευρωπαϊκό μέλλον, όχι λιγότερο επικίνδυνο.
 |
| (Kay Nietfeld/dpa via AP) |
Τις προηγούμενες μέρες έγινε αυτό που οι περισσότεροι περιμέναμε για αρκετό καιρό. Είναι δεδομένο πως η πανδημία έχει επιταχύνει όλες εκείνες τις εξελίξεις που θεωρούνταν νομοτελειακές. Ήταν νομοτελειακό το τέλος της γερμανικής ηγεμονίας στην Ευρώπη. Ήταν πάντα δεδομένο ότι μπορείς να κοροϊδέψεις πολλούς για λίγο. Η πανδημία ήταν τελικά ο καταλύτης για αλλαγές που θα έρχονταν με το μαρτύριο της σταγόνας. Όσα δεν κατάφεραν τα κράτη εντός της ΕΕ τόσα χρόνια, τα κατάφερε μια πανδημία. Ωστόσο, αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι το γιατί η Γερμανία συνθηκολόγησε σε κάτι που μέχρι και πέντε μέρες πριν, φαινόταν αδιανόητο. Η γερμανική αλλαγή στάσης φέρνει ένα άλλο ευρωπαϊκό μέλλον, όχι λιγότερο επικίνδυνο.
Ο πρώτος λόγος για τον οποίον η Γερμανία αποφάσισε να κάνει το πρώτο βήμα για την έκδοση ευρωομολόγου είναι γιατί η καγκελάριος Μέρκελ δεν πρόκειται να ξαναγίνει καγκελάριος μόλις τελειώσει η θητεία της. Το πολιτικό κόστος για αυτήν είναι πολύ μικρό έως ανύπαρκτο. Επιπρόσθετα, η Γερμανία είδε πως ήταν αναπόφευκτη αυτή η απόφαση και η μόνη δυσκολία η οποία υπήρχε στο να υλοποιηθεί, είναι πως η Γερμανία έχει ''φανατίσει'' τον γερμανικό λαό με έναν ''φορολογικό εθνικισμό''. Σε αυτό το ''δόγμα'' του κυνηγιού της δίωξης του πληθωρισμού η Γερμανία οδήγησε και άλλες χώρες όχι μόνο από το 2010 αλλά και μέχρι και έναν μήνα πριν. Σήμερα, αυτές οι χώρες νιώθουν ότι οι Γερμανοί ''πρόδωσαν'' την ορθοδοξία που οι ίδιοι είχαν διακηρύξει. Λίγες μέρες πριν, άλλα έλεγε η γερμανική κυβέρνηση, άλλα ο κύριος Σόϊμπλε ο οποίος ακόμη έχει πολιτικές φιλοδοξίες και άλλα η Ούρσουλα Ντερ Λαϊεν. Ένας σπουδαίος λόγος για τον οποίον οι Γερμανοί πήραν αυτήν την απόφαση, έχει να κάνει με το momentum.
Οι Γερμανοί πείστηκαν τελικά από την πραγματικότητα και αυτό είναι από μόνο του μια υπέρβαση την οποία όλη η Ευρώπη θα έπρεπε να καλωσορίσει. Η πραγματικότητα είναι πως καλύτερα να δοθούν τώρα χρήματα παρά να δοθούν περισσότερα του χρόνου. Η αισιοδοξία που έχει δημιουργηθεί ότι θα υπάρχει φάρμακο για την πανδημία μέχρι το τέλος του έτους δημιουργεί ένα δίλημμα: Αν το επόμενο εξάμηνο είναι οικονομικά χαμένο, τότε οι ζημιές θα είναι πολλαπλάσιες από αυτές που υπάρχουν ήδη. Οι Γερμανοί θα χρειαζόταν να κάνουν πολύ μεγαλύτερες θυσίες από αυτές που θα κάνουν καθώς ό,τι συμφώνησε η Μέρκελ με τον Μακρόν θα είναι η αρχή. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας, έκρινε αντισυνταγματικό το τύπωμα χρήματος από την ΕΚΤ για να διατηρηθεί το αξιόχρεο κρατών-μελών που δοκιμάζονται περισσότερο από την κρίση. Αυτή ήταν η αφορμή που έκανε τους Γερμανούς να καταλάβουν ότι η λύση δεν πρόκειται να είναι χωρίς κόστος για τους ίδιους αλλά και για όλους τους πλεονασματικούς όταν υπάρχει μεταξύ τους δεσμός που λέγεται ΕΕ.
Εκτός από αυτούς τους λόγους, υπάρχουν ακόμη δύο που είναι εξίσου σημαντικοί. Τόσο γερμανικοί όσο και γαλλικοί κολοσσοί είναι στα πρόθυρα κατάρρευσης και ήδη η Γαλλία έχει επιλέξει την οδό των επιχορηγήσεων. Οι κρατικές ενισχύσεις είναι τόσο παλιές όσο και ο προστατευτισμός. Το Κοινοτικό Δίκαιο θεωρεί ότι οι κρατικές ενισχύσεις νοθεύουν τον ανταγωνισμό και έτσι δεν λειτουργεί ομαλά το εμπόριο. Στην πραγματικότητα, οι λύσεις δεν έχουν και δεν είχαν ποτέ ιδεολογία ή κάποιο άκαμπτο δόγμα. Όλα εξαρτώνται από τη χρονική περίσταση. Τέλος, το Βερολίνο θέλει να αποτινάξει την εικόνα που έχει δημιουργήσει σε όλον τον ευρωπαϊκό Νότο. Αυτή η εικόνα είναι ταυτισμένη με την αδιαλλαξία και με την μη αντίληψη της οικονομικής πραγματικότητας. Η Γερμανία γνωρίζει ότι αν σε αυτήν την κρίση δεν πράξει το ορθό, τότε οι επιπτώσεις θα είναι μεγάλες και για την ίδια αλλά και για την ΕΕ από την οποία κερδίζει πολλά. Αυτή η αδιαλλαξία τώρα μεταφέρεται σε κράτη όπως η Ολλανδία, η Αυστρία και η Σουηδία. Εδώ βρίσκεται και ο κίνδυνος για την επόμενη ημέρα, όσο αισιόδοξη και αν είναι η συμφωνία Μέρκελ και Μακρόν για το Ταμείο Ανάκαμψης. Η Ευρώπη κινδυνεύει να διχαστεί αν δεν αντιληφθούν όλα τα κράτη-μέλη ότι Βορράς και Νότος της ΕΕ είναι εντός μιας Ένωσης κρατών. Η ΕΕ οικοδομήθηκε για να μειωθεί η μελέτη κόστους-οφέλους σε εθνικό επίπεδο η οποία στη Γηραιά Ήπειρο έχει φέρει δεινά.
* Ο Αλέξανδρος Θ. Δρίβας είναι Διεθνολόγος -Συντονιστής του Τομέα Ευρασίας & Νοτιοανατολικής Ευρώπης – Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια