Γράφει ο Παντελής Σαββίδης
Με την κίνησή του ο Ερντογάν να μεταφέρει τους δυστυχισμένους πρόσφυγες-μετανάστες στα ελληνοτουρκικά σύνορα αποκάλυψε το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει –αδιέξοδο που δεν αίρεται πια–, αλλά πυροδότησε και έναν υβριδικό εμφύλιο στην Ελλάδα, αν και προς το παρόν βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση. Πιστεύω πως ο υβριδικός αυτός εμφύλιος θα μεταφερθεί και στην Ευρώπη η οποία θα αναζητήσει έναν νέο επαναπροσδιορισμό. Βρισκόμαστε σε περίοδο τομής στην ιστορική συνέχεια.
«Γιατί;», είναι το εύλογο ερώτημα.
Διότι οι Δυτικές κοινωνίες διαμορφώνουν εδώ και πενήντα χρόνια τους όρους και βιώνουν (σε υπολανθάνουσα κατάσταση) έναν διχασμό που ήρθε η ώρα να εκδηλωθεί.
Η φιλελεύθερη κυριαρχία τον τελευταίο μισό αιώνα οδήγησε στην παγκοσμιοποίηση όπως την βιώνουμε. Οι δυσκολίες προσαρμογής σ’ αυτόν τον νέο, παγκοσμιοποιημένο κόσμο, συσπείρωσαν τους ανθρώπους αναδεικνύοντας κυρίαρχες τις ιδιαίτερες ταυτότητές τους. Ορισμένες από αυτές τις ταυτότητες, όπως η σαρία στον μουσουλμανικό κόσμο, είναι καταπιεστικές, τουλάχιστον για τις γυναίκες.
Έτσι εξελίσσεται ένας φαύλος κύκλος της ιδεολογικής κυριαρχίας του φιλελευθερισμού. Από την ελευθερία στην καταπίεση. Δεν ήταν όμως μόνο αυτό το στοιχείο που αναδείχθηκε. Το σημαντικότερο που υπονόμευσε την κυριαρχία του ήταν οι μεγάλες ανισότητες που δημιούργησε, και οι κρίσεις το 2008 στις ΗΠΑ και το 2010 στην Ελλάδα.
Ο κόσμος συσσωρεύεται στις μεγάλες πόλεις σε αναζήτηση εργασίας, ακόμη και εκτός συνόρων. Το φαινόμενο της οικονομικής μετανάστευσης γίνεται κυρίαρχο.
Σε ιδεολογικό επίπεδο, τώρα, ο κόσμος διαιρείται σε όσους πιστεύουν πως οι άνθρωποι έχουν ατομικά δικαιώματα και μια κοινωνική, κυρίως, ταυτότητα, και σε όσους θεωρούν πως τα έθνη και τα κράτη υπάρχουν για να συγκροτούν κοινωνίες με συνείδηση κοινής καταγωγής και να βιώνουν έναν δικό τους ιδιαίτερο τρόπο. Βεβαίως μέσα σ’ αυτές τις κοινωνίες συνυπάρχουν και άλλες ομάδες ανθρώπων με τις δικές τους ιδιαιτερότητες, αλλά υπάρχει ένας κυρίαρχος τρόπος ο οποίος δεν αμφισβητεί τα ανθρώπινα και ατομικά δικαιώματα αλλά δεν εξαλείφει και την εθνική ταυτότητα. Μέσα σ’ αυτά τα κυρίαρχα κράτη οι ασθενείς κατηγορίες και οι αδύναμοι άνθρωποι προφυλάσσονται από την πολιτεία που συγκροτούν.
Ο πρόσφυγας ή ο μετανάστης βιώνει μια ταυτοτική κατάσταση. Όπως η γυναίκα, ο ομοφυλόφιλος, ο μαύρος, ο λευκός και πάει λέγοντας. Δεν έχει σημασία από πού προέρχεται αλλά το ότι είναι άνθρωπος και έχει το δικαίωμα να διακινείται όπου και όπως θέλει. Πολύ περισσότερο έχει το δικαίωμα αυτό από τη στιγμή που άλλοι είναι η αιτία της δικής του ανάγκης για μετακίνηση. Από την άλλη, οι κοινωνίες στις οποίες οι πρόσφυγες-μετανάστες αναζητούν καταφύγιο βιώνουν τα δικά τους προβλήματα και αναζητούν την προστασία του εθνικού κράτους για να διασφαλίσει το δικαίωμά τους στη ζωή και την εργασία.
Αυτή η σύγκρουση στο εσωτερικό των Δυτικών κοινωνιών έχει μια ισχυρή δυναμική και τις οδηγεί ήδη σε έναν υβριδικό εμφύλιο. Ο πρόσφυγας και ο μετανάστης για τους δικαιωματιστές έχει μεγαλύτερη σημασία από τους μέχρι τώρα συμπολίτες τους που αντιδρούν στην έλευσή τους. Η αντίθεση αυτή εξελίσσεται με σφοδρότητα. Όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις τις τελευταίες μέρες στην Ελλάδα το έχουν ήδη διαπιστώσει. Η σύγκρουση αυτή είναι η διαχωριστική γραμμή, πλέον, μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς. Όταν λαμβάνει ακραίες εκφράσεις, οι ενδιάμεσοι χώροι εκλείπουν. Διότι μιλάμε πράγματι για έναν υβριδικό εμφύλιο.
Και στους εμφύλιους οι παρατάξεις είναι δύο.
Επί πολλά χρόνια η Αριστερά προσδιοριζόταν από τις μαρξιστικές της αναφορές οι οποίες έβλεπαν τους πολιτικούς αγώνες ως αντανάκλαση των ταξικών. Ο εργάτης, ακόμη και ο εργαζόμενος, γενικώς, και ο αγρότης, αποτελούσαν τα υποκείμενα της Αριστεράς που έπρεπε να τύχουν προστασίας από το κράτος. Αντιθέτως, η Δεξιά υποστήριζε τάξεις και κατηγορίες που αναζητούσαν ελευθερία – όχι μόνο στην οικονομική σφαίρα. Η φιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, όπως προαναφέρθηκε, με τις οικονομικές κρίσεις που προκάλεσε, οδήγησε τον κόσμο στις μεγάλες πόλεις ή ακόμη και εκτός εθνικών συνόρων, ενώ οι θέσεις των ανειδίκευτων καταλήφθηκαν από ευφυείς μηχανές.
Τα μεταναστευτικά ρεύματα απείλησαν ακόμη περισσότερο την εργασία των εργατών. Η Αριστερά, με τη νέα της ιδεολογία των δικαιωμάτων και της κοινωνικής ταυτότητας, εγκαταλείπει τους εργάτες και τους εργαζόμενους και επιχειρεί να προσεταιριστεί τους μετανάστες.
Είναι η Αριστερά των σαλονιών που δεν διαχωρίζει τον εργάτη από τον εργοδότη λόγω της σχέσης τους στην παραγωγή, αλλά από την κοινωνική τους ταυτότητα εκτός εργασίας.
Οι εργάτες –ακόμη και στη μορφή του προλετάριου– αναζητούν καταφύγιο σε πρόσωπα και πολιτικούς φορείς που υπόσχονται την ενδυνάμωση της εθνικής συλλογικότητας και του κράτους. Και αυτά τα πρόσωπα ανήκουν σε χώρους που η Αριστερά αντιμάχεται. Στις ΗΠΑ ήταν ο Τραμπ και στην Ευρώπη πολιτικές υποστάσεις που η Αριστερά χαρακτηρίζει ακροδεξιές.
Αλλά με την ευκολία των ακροδεξιών και φασιστικών χαρακτηρισμών που αποδίδει η Αριστερά σε όσους δεν συμφωνούν μαζί της, έχει αποδυναμώσει τη βαρύτητα του λόγου της.
Έτσι, ο ΣΥΡΙΖΑ και η νεολαία του θεωρούν φασίστα οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως ταξικής κατηγορίας, έχει επιφυλάξεις ή αντιρρήσεις ως προς την ελεύθερη είσοδο και εγκατάσταση μεταναστών στο ελληνικό έδαφος.
Αν αυτό συνέβαινε σε μικρούς αριθμούς μπορεί κάποιος να πρόσεχε τις κατηγορίες τους. Αλλά η συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας αισθάνεται πως η μαζική είσοδος εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών δεν θα δημιουργήσει μόνο προβλήματα επιβίωσης των ίδιων και της κοινωνίας στην οποία έρχονται, αλλά και θα αλλοιώσει τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά της καθώς όλοι, σχεδόν, είναι μουσουλμάνοι.
Οι δικαιωματιστές της Αριστεράς δεν έχουν πρόβλημα με τη θρησκευτική ταυτότητα των μεταναστών. Έχουν όμως πρόβλημα με τη θρησκευτική ταυτότητα και τα σύμβολα των μέχρι τώρα συμπολιτών τους.
Δεν έχουν επίσης πρόβλημα με την ισοπέδωση της γυναίκας κάτω από την μπούρκα, το νικάμπ και το μπουρκίνι αφού τα επιβάλλει η μουσουλμανική θρησκεία. Η ιδεολογία τους κάπου εμφανίζει κενά.
Αυτήν την πολιτική πόλωση θα την βίωνε η ελληνική κοινωνία αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση αν δεν δημιουργούνταν το Κίνημα του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο Παπανδρέου κατάφερε να δώσει στο κίνημά του αριστερή ταυτότητα και πατριωτικά χαρακτηριστικά. Υποτίθεται αυτό, το λεγόμενο πατριωτικό ΠΑΣΟΚ, είναι που μετακόμισε στον ΣΥΡΙΖΑ και του παρέχει υψηλά ποσοστά. Στην κρίση που βιώνει η Ελλάδα τις τελευταίες μέρες δεν υπήρξε καμιά διαφοροποίηση αυτής της καλούμενης «πατριωτικής» τάσης. Επέβαλε το 3% την ιδεολογία του στη συντριπτική πλειοψηφία των μελών και ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ; Ή πρόκειται για καιροσκοπικά στοιχεία ευπροσάρμοστα στο περιβάλλον όπου μπορούν και νέμονται την εξουσία;
Ο κίνδυνος να αρθεί αυτός ο υβριδικός εμφύλιος πρέπει να περιοριστεί. Και υπάρχει ένας μόνο τρόπος. Τον άλλο πόλο από τον κυρίαρχο σήμερα που εκφράζει η Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη, να τον εκφράσει μια νέα Κεντροαριστερά που θα σέβεται τα ατομικά και ανθρώπινα δικαιώματα, θα αναγνωρίζει και θα σέβεται κάθε είδους ταυτότητα των ανθρώπων αλλά θα διακρίνεται και από πατριωτισμό. Και με βάση το συνθετικό της Αριστεράς δεν θα εγκαταλείπει στη μοίρα τους τις ασθενέστερες κοινωνικές κατηγορίες.
Διαφορετικά τον κίνδυνο του υβριδικού εμφυλίου θα τον βιώσουμε ως το μεδούλι.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια