Οι δηλώσεις του προέδρου της Τουρκίας Ρ. Τ. Ερντογάν περί ενδεχομένου κοινών γεωτρήσεων με την Ιταλία στη Μεσόγειο, μη δικαιώματος της Κρήτης σε υφαλοκρηπίδα και προϋποθέσεων συνάντησής του με τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη επιβεβαιώνουν την επιδίωξη της Αγκυρας να παγιδεύσει την Αθήνα σε πολλά μέτωπα ταυτόχρονα.
Από τον Αλέξανδρο Τάρκα *
Ως προς την Ιταλία, ο Τούρκος πρόεδρος, αφενός, ποντάρει στην αγωνία του πρωθυπουργού Τζ. Κόντε να ανακτήσει την πολιτική και οικονομική επιρροή της χώρας του στη Λιβύη και, αφετέρου, εκμεταλλεύεται τις πολυετείς καθυστερήσεις στις συζητήσεις Αθήνας – Ρώμης για τις θαλάσσιες ζώνες. Τον Αύγουστο του 2013 ο τότε πρωθυπουργός Ενρ. Λέτα είχε διαβεβαιώσει τον ομόλογό του Αντ. Σαμαρά για το (δήθεν) ταχύ έργο τεχνικής επιτροπής που θα μελετούσε τη διεύρυνση της ελληνοϊταλικής συμφωνίας του 1977 για την υφαλοκρηπίδα, ώστε να καλύψει και την ΑΟΖ.
Τελικά, παρουσιάστηκαν μόνον κάποια επουσιώδη νομικά προσχέδια. Παρόμοια τακτική υιοθέτησε ο διάδοχός του Μ. Ρέντσι (2014-2016), ενώ ακολούθησε ο Π. Τζεντιλόνι με παρόμοιες υποσχέσεις προς τον Αλ. Τσίπρα τον Σεπτέμβριο του 2017. Ο ίδιος ο κ. Κόντε φέρεται ότι δήλωσε άγνοια στον κ. Μητσοτάκη, κατά τη συνάντησή τους στη Ρώμη τον Νοέμβριο, ως προς τις πληροφορίες περί (τότε επικείμενου) μνημονίου Τουρκίας – Λιβύης.
Υποσχέθηκε να μελετήσει σοβαρά το θέμα, κάτι που δεν έκανε ποτέ, και, παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις της ελληνικής κυβέρνησης ότι η Ρώμη παραμένει δεσμευμένη στον αγωγό EastMed, η αλήθεια είναι ότι ο κ. Κόντε δεν βιάζεται να αποδεχθεί τη Διακυβερνητική Συμφωνία που ήταν έτοιμη από τον Δεκέμβριο του 2018 και υπεγράφη (από Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ) στις 2 Ιανουαρίου φέτος.
Οι δηλώσεις του κ. Ερντογάν, από την άλλη, περί ανύπαρκτης υφαλοκρηπίδας της Κρήτης δεν πρέπει να αντιμετωπιστούν ως απλή επανάληψη ή διασταλτική ερμηνεία της γνωστής τουρκικής θέσης για τα μικρά νησιά, ώστε να περιλαμβάνει και τα μεγαλύτερα. Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι στις συζητήσεις εμπειρογνωμόνων για την οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας – Λιβύης (σε ανύποπτο χρόνο και πολύ πριν από το μνημόνιο Αγκυρας – Τρίπολης) η λιβυκή πλευρά είχε αναγνωρίσει πλήρη επήρεια στην Κρήτη, όπως άλλωστε είναι αυτονόητο από πλευράς Διεθνούς Δικαίου.
Μια ματιά στον χάρτη αρκεί για να διαπιστωθεί ότι η πλήρης επήρεια της Κρήτης ισοδυναμεί με απόλυτα ελληνικά δικαιώματα σε μια πολύ μεγάλη θαλάσσια περιοχή, ανατολικά από την Αίγυπτο μέχρι δυτικά στην Ιταλία. Οι συζητήσεις των εμπειρογνωμόνων διακόπηκαν λόγω του εσωτερικού πολιτικού χάους στη Λιβύη, αλλά για μια μακρά περίοδο περίπου επτά ετών δεν είχε υπάρξει μεταβολή της άποψης για πλήρη επήρεια.
Ο κ. Ερντογάν κατηγορεί, εξάλλου, τον κ. Μητσοτάκη για την πρόσκληση του στρατάρχη Χαφτάρ στην Αθήνα, υποστηρίζοντας ότι δεν συνάδει με τις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού για γεφύρωμα του χάσματος ανάμεσα στις δύο χώρες, συμπληρώνοντας ότι η αλλαγή πολιτικής θα επέτρεπε μια συνάντηση κορυφής.
Ωστόσο, ο Τούρκος πρόεδρος δεν έχει δικαίωμα λόγου ή κρίσης για τους προσκεκλημένους της ελληνικής κυβέρνησης, από τη στιγμή, μάλιστα, που ο στρατάρχης Χαφτάρ -αν και μη αναγνωρισμένος επίσημα- είναι συνομιλητής σχεδόν ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας και ήταν παρών στη σύνοδο του Βερολίνου ως μέρος της μελετώμενης λύσης.
Επιπλέον, ο κ. Ερντογάν δεν είναι δυνατόν να θέτει ζήτημα αξιοπιστίας του κ. Μητσοτάκη στις μεταξύ τους συζητήσεις και στις εκατέρωθεν δεσμεύσεις. Προφανέστατα, συμβαίνει το αντίθετο. Στην πρόσφατη διπλωματική ιστορία δεν υπάρχει μεγαλύτερο παράδειγμα προσβολής από τις παραπλανητικές διαβεβαιώσεις Ερντογάν προς Μητσοτάκη, στη συνάντηση του Λονδίνου της 4ης Δεκεμβρίου 2019, τις οποίες ακολούθησε η κατάθεση του μνημονίου με τη Λιβύη στην τουρκική Εθνοσυνέλευση μόλις μία δύο ώρες αργότερα!
Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, ούτε η αναφορά του κ. Ερντογάν σε μελλοντική συνάντησή του με τον κ. Μητσοτάκη είναι «αθώα». Η τουρκική πλευρά, αξιοποιώντας δυστυχώς και το μέγα λάθος σχετικών ελληνικών υποσχέσεων στη συνάντηση της Νέας Υόρκης στις 25 Σεπτεμβρίου 2019, επιδιώκει εκ νέου τη σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας ως προάγγελο συναντήσεων των υπουργών Εξωτερικών Ν. Δένδια και Μ. Τσαβούσογλου και αργότερα των κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν.
Αντίθετα, η Αθήνα έχει διορθώσει το αρχικό λάθος, καθώς ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στ. Πέτσας υπογράμμισε προ μηνός την ανάγκη έμπρακτης αποκλιμάκωσης και ενεργειών -αντί απλών δηλώσεων- από την πλευρά της Άγκυρας, τονίζοντας ότι αποτελούν προϋπόθεση για ενδεχόμενη συνάντηση κορυφής και για τη σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στη Θεσσαλονίκη. Παρόμοιο ήταν το ελληνικό μήνυμα και κατά τις πολιτικές διαβουλεύσεις, σε επίπεδο γενικών γραμματέων υπουργείων Εξωτερικών, προ δεκαημέρου στην Άγκυρα.
* Ο Αλέξανδρος Τάρκας είναι Εκδότης του περιοδικού «Άμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια