Η απότομη κλιμάκωση των Ηνωμένων Πολιτειών με το Ιράν κατέδειξε για ακόμα μια φορά τα αργά αντανακλαστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της νέας ηγεσίας τόσο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όσο και της Κομισιόν.
Η εσωστρέφεια του Λευκού Οίκου, η προτίμηση Τραμπ για την Τουρκία, το κάλεσμά του στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ να λάβει μέρος στην κρίση με το Ιράν (κάτι που περιορίστηκε σε δηλώσεις και ανακοινώσεις) φέρουν τις λεγόμενες μεγάλες χώρες της ΕΕ στο προσκήνιο, με πρώτη και καλύτερη τη Γερμανία.
Η συνάντηση της Γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε ως αποτέλεσμα μια συνάντηση για τη Λιβύη «με προσκλήσεις», κάτι που ελλοχεύει κινδύνους.
Ήδη τα τουρκικά μέσα ανέφεραν ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα παρευρεθεί, κάνοντας την παρουσία της Ελλάδας στη συνάντηση όλο και πιο επιτακτική.
Διπλωματικές πληροφορίες από την Αθήνα αναφέρουν ότι δεν έχει γίνει ακόμα κρούση για συμμετοχή του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη στη συνάντηση αυτή. Μήπως όμως δεν πρέπει να περιμένουμε αλλά να ζητήσουμε και να επιβάλουμε την παρουσία καθώς έχουμε άμεσο ενδιαφέρον σε όλα τα θέματα της ατζέντας;
Ήδη, με τη στήριξη του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο Τούρκος πρόεδρος έχει πλέον κεντρικό ρόλο στα δρώμενα, τα οποία η χώρα μας έχει καταγγείλει επανειλημμένως, όμως η συμπαράσταση των εταίρων στην ΕΕ περιορίστηκε σε ανακοινώσεις.
Η κ. Μέρκελ το δήλωσε ευθαρσώς μετά τη συνάντησή της με τον Ρώσο πρόεδρο. Είπε: «Ελπίζουμε ότι οι κοινές προσπάθειες της Ρωσίας και της Τουρκίας θα οδηγήσουν σε επιτυχία».
Ο κύριος λόγος της συνάντησης είναι να τερματιστεί η σύγκρουση στη Λιβύη. Υπάρχουν όμως και άλλοι λόγοι για τους οποίους «καίγεται» η Γερμανία.
1. Το προσφυγικό. Η συνεχιζόμενη αναταραχή στην περιοχή φέρνει όλο και περισσότερους πρόσφυγες προς την ΕΕ. Όπως είχαμε γράψει στο παρελθόν, μπορεί σε πρώτη ανάγνωση οι χώρες που επηρεάζονται από τη Λιβύη να είναι κυρίως η Ιταλία και η Μάλτα, όμως, όπως μας μετέφεραν διπλωματικές πηγές από τις Βρυξέλλες, το «σύστημα» των δουλεμπόρων έχει οργανωθεί παντού, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, με αποτέλεσμα η διακίνηση να αφορά και τη χώρα μας.
2. Η Γερμανία αναμένει το δεύτερο εξάμηνο του 2020, όταν θα αναλάβει την 6μηνη προεδρία της ΕΕ. Οι πηγές μας αναφέρουν ότι μεθοδεύεται η «λύση» ή καλύτερα η παγίωση των όρων του προσφυγικού. Σε αυτή τη λογική φέρεται να συγκλίνει και η νέα πρόεδρος της Κομισιόν, Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λέιεν.
Δεν είναι λίγοι οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες που θεωρούν ότι επί της ουσίας το relocation για πρόσφυγες και μετανάστες προς τον Βορρά θα πεταχτεί από το παράθυρο, κάτι που θα ασκήσει έντονες πιέσεις στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες της ΝΑ Μεσογείου. Βεβαίως, υπενθυμίζουμε ότι οι υπόλοιπες χώρες, σε μίνι σύνοδο στη Μάλτα τον Σεπτέμβριο, είχαν προχωρήσει σε χρονοδιάγραμμα συμφωνίας επαναπροώθησης προσφύγων. Η Αθήνα επέλεξε να μην παρευρεθεί, θεωρώντας ότι η συνάντηση δεν την αφορούσε.
3. Η Ανγκελα Μέρκελ αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει ως μεσάζοντα τον Βλαντιμίρ Πούτιν για να καταφέρει ένα τετ-α-τετ με τον Ερντογάν στο Βερολίνο και όχι στην Τουρκία, όπως ήταν ο αρχικός σχεδιασμός. Σκοπός και πάλι κυρίως το προσφυγικό.
4. Οι πληροφορίες μας από τη Γερμανία αναφέρουν ότι ναι μεν τα ενεργειακά γύρω από την Κύπρο (κυρίως) και την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο θα είναι στην ατζέντα των συζητήσεων, όμως εάν αναμένουμε την κ. Μέρκελ να πιέσει τον Ερντογάν για τις ελληνικές (και τουλάχιστον στα χαρτιά ευρωπαϊκές) θέσεις, είτε στα ελληνοτουρκικά, είτε στα ενεργειακά, είτε στη συμφωνία με τη Λιβύη, θα διαψευσθούμε. Η εσωτερική πολιτική κατάσταση στη Γερμανία έχει μετατρέψει την κ. Μέρκελ σε μια πολιτικό που την ενδιαφέρει πλέον μόνο η υστεροφημία της, που χτυπήθηκε κυρίως από τις αποφάσεις της για το μεταναστευτικό. Και ο χρόνος που έχει στη διάθεσή της είναι λίγος.
Τι θα γίνει με την Ελλάδα;
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η Ντόρα Μπακογιάννη, στα εθνικά θέματα αποφασίζουμε εμείς. Και γι’ αυτό τον λόγο δεν πρέπει να αφήσουμε να παγιωθεί μια κατάσταση και ένα πλαίσιο συζητήσεων από το μεταναστευτικό μέχρι και τον TurkStream, αναμένοντας απλά συμπαράσταση και κοινά ανακοινωθέντα από την ΕΕ.
Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι στην ΕΕ η εξωτερική πολιτική έχει εθνικοποιηθεί και διασπαστεί σε μικρότερα γκρουπ χωρών, ανάλογα με τα συμφέροντά τους. Δεν φαίνεται, προς το παρόν τουλάχιστον, να υπάρχει συνοχή. Βεβαίως, εάν κάποιος παρατηρούσε τις Συνόδους Κορυφής των ηγετών τα τελευταία δύο χρόνια, συμφωνία και συνοχή δεν υπήρχε σε σχεδόν κανένα μεγάλο θέμα.
Όπως είχαμε αποκαλύψει, ο Λευκός Οίκος έχει ζητήσει από τον Έλληνα πρωθυπουργό να μην υπάρχει αυτό τον καιρό ένταση με την Τουρκία. Δεν φέρεται όμως να ζήτησε το ίδιο από την Άγκυρα.
Μάλιστα γράφτηκε ότι ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μ. Πομπέο θα αναλάβει πρωτοβουλία για την εξομάλυνση των σχέσεων Ελλάδας - Τουρκίας.
Για τους καλά γνωρίζοντες όμως, η πρωτοβουλία αυτή μάλλον κινείται στη σφαίρα της επικοινωνιακής διαχείρισης. Είναι γνωστό ότι ο κ. Πομπέο έχει έρθει σε ρήξη με τον κ. Τραμπ για φιλική προσέγγιση του τελευταίου, όμως νικητής βγήκε ο Αμερικανός πρόεδρος, με τον κ. Πομπέο να καλοβλέπει πλέον μια θέση στη Γερουσία. Και εφόσον αυτό δεν είναι μυστικό, γιατί ο κ. Ερντογάν να έρθει στο τραπέζι των συζητήσεων ξέροντας ότι έχει την πλήρη στήριξη Τράμπ, ότι ο κ. Πομπέο βλέπει την πόρτα της εξόδου και ότι η θέση της Τουρκίας έχει ισχυροποιηθεί ακόμα περισσότερο λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων;
Κρατώντας λοιπόν μικρό καλάθι για τέτοιες πρωτοβουλίες, η Ελλάδα έχει την ανάγκη συσπείρωσης των πολιτικών αρχηγών γύρω από τον πρωθυπουργό, ώστε να αποφύγει την απομόνωση στα εθνικά θέματα, να μπορεί να θέσει επισήμως πλέον σε όλα τα αρμόδια όργανα τις κόκκινες γραμμές της, να λάβει σαφώς μέρος σε όποια συνάντηση την αφορά και να θέσει από τώρα ξεκάθαρα όρια στη μετάλλαξη του προσφυγικού, που αναμένεται τους επόμενους μήνες.
Άλλωστε, χώρες με πολύ μικρότερο πρόβλημα το έχουν ήδη κάνει και παρά τις επίσημες αντιδράσεις της ΕΕ, οι θέσεις τους τώρα θεωρούνται δεδομένες πριν από κάθε συζήτηση.
Αγγελική Παπαμιλτιάδου
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια