Γράφει ο Μοχάμεντ Ελ Σάερ *
Πιθανώς πολλοί να αναρωτιέστε μέχρι που θα φτάσει η ‘’επιθετικότητα’’ της Τουρκίας. Όμως, ακόμα περισσότεροι αναρωτιέστε μέχρι που θα φτάσει η ανεκτικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής έναντι στην Τουρκία.
Η τουρκική συμπεριφορά στο Αιγαίο, οι γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ, η παρέμβαση στην Συρία και ηάκουσον-άκουσον διακήρυξη του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν περί επιδίωξης πυρηνικών όπλων κάνουν πολλούς να ελπίζουν σε ενδεχόμενη αποκήρυξη/τιμωρία από τις ΗΠΑ/ΝΑΤΟ. Όμως, είναι ξεκάθαρο ότι αποκήρυξη της Τουρκίας ως Συμμάχου όχι μόνο δεν θα υπάρξει αλλά δεν μπορεί και να υπάρξει. Ο λόγος έγκειται στον ομολογουμένως σπουδαίο γεωπολιτικό ρόλο της Τουρκίας που πηγάζει από την γεωγραφική της θέση. Μία θέση που προσφέρει άμεση πρόσβαση τόσο στην Βαλτική και την Ρωσία όσο και στην Ανατολή και την Ασία. Και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει ή τουλάχιστον δεν θα αλλάξει σύντομα.
Εν ολίγοις, ήρθε η ώρα να αφήσουμε το τι κάνουν οι γείτονες και να αφιερώσουμε όλους τους εσωτερικούς και εξωτερικούς πόρους στην ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση – ενίσχυση της άμυνας μας. Αυτό όχι μόνο λόγω Τουρκίας αλλά κυρίως λόγω συνολικότερης στρατηγικής αναβάθμισης της εικόνας μας τόσο στην γειτονιά μας όσο και στο εξωτερικό και το ΝΑΤΟ.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα μας αρκεί να ‘’αναλύουμε’’ τα προβλήματα παρά να προσφέρουμε λύσεις.
Όπως κάνω πάντα, θα αναφέρω τρία σημεία που θεωρώ ότι χρήζουν άμεσης βελτίωσης και θα προσφέρουν σπουδαία ποιητικά πλεονεκτήματα στην συνολικότερη απόδοση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. Συγκεκριμένα προτείνω: α) την κωδικοποίηση της νομοθεσίας των ενόπλων δυνάμεων, β) επανίδρυση της αμυντικής βιομηχανίας και γ) επανεκκίνηση των εξοπλισμών.
Κωδικοποίηση νομοθεσίας
Πολλοί μπορεί να θεωρείτε ότι η κωδικοποίηση της νομοθεσίας του Υπουργείου Άμυνας και συνεπώς των ενόπλων δυνάμεων αποτελεί μείζον ζήτημα, εάν όχι απολύτως τυπικό. Μία ματιά στο γύρω κόσμο θα αλλάξει την εντύπωση αυτή. ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο και όχι μόνο, έχουν Κώδικες Άμυνας εδώ και μία δεκαπενταετία τουλάχιστον.
Τα περισσότερα προβλήματα στην λειτουργία του στρατεύματος προκύπτουν συνήθως από την νομοθεσία, η οποία είτε είναι ασαφής (μερικές φορές εσκεμμένα) είτε εξαιρετικά απαρχαιωμένη. Διπλο-νομοθεσία, ελλειμματικές και αντικρουόμενες διατάξεις αποτελούν μία συνήθεια στην νομοθεσία του Υπουργείου Άμυνας. Πριν περίπου έναν χρόνο ολοκλήρωσα έρευνα που έκανα χρόνια πάνω στην νομοθεσία του Υπουργείου Άμυνας. Έπειτα από περίπου 1,5 χρόνο και με τεράστιες δυσκολίες κατάφερα να συγκεντρώσω ολόκληρη την νομοθεσία (νόμο, ΠΔ + αιτιολογικές εκθέσεις Βουλής) από το 1975 και να δημιουργήσω έναν Κώδικα Άμυνας, προτείνοντας παράλληλα βελτιωτικές μεταρρυθμίσεις. Το έργο αυτό της συγκέντρωσης πήρε στην Ιταλία και Γαλλία τουλάχιστον 7 χρόνια να ολοκληρωθεί (προφανώς το ΥΠΕΘΑ δεν δείχνει κανένα ενδιαφέρον). Στο εξωτερικό τέτοια έργα όχι μόνο είναι καλοδεχούμενα αλλά και χρηματοδοτούνται.
Το συμπέρασμα της ογκώδης έρευνας μου είναι ότι η νομοθεσία του Υπουργείου Άμυνας εξακολουθεί να έχει άπλετα κενά, νόμους από το 1920 που στην πλειονότητα τους είναι αντισυνταγματικοί, διφορούμενα άρθρα και αλληλο-συγκρουόμενες διατάξεις ενώ περιέργως υπάρχουν άρθρα που τροποποιούνται σχεδόν κάθε χρόνο (π.χ. μετάλλια). Εν ολίγοις, από το 1988-2018 έχουν περάσει 38 νόμοι και 37 Π.Δ. Το δεύτερο συμπέρασμα ήταν ότι το ΥΠΕΘΑ περισσότερο νομοθετεί παρά εφαρμόζει (έκδοση Π.Δ.) και όταν εφαρμόζει αργεί απίστευτα με αποτέλεσμα οι διατάξεις να καθίστανται απαρχαιωμένες.
Η ανάλυση των προβλημάτων δεν αρκούν όχι μόνο στο πλαίσιο του άρθρου αλλά ούτε και σε ολόκληρα άρθρα.
Για να μην χαθεί η ουσία…
Πρώτη πρόταση: Άμεση εκκίνηση διαδικασίας κωδικοποίησης της νομοθεσίας του ΥΠΕΘΑ.
Αμυντική Βιομηχανία
Είναι ξεκάθαρο ότι η όχι απλώς ‘’αναζωογόνηση΄΄ αλλά -ριζοσπαστική- επανίδρυση της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας αποτελεί μία άμεση ανάγκη.
Οι λόγοι έχουν αναλυθεί άπλετες φορές. Εξαιρετικό παράδειγμα αποτελεί η αντίστοιχη τουρκική βιομηχανία που όχι μόνο παράγει εγχώρια προϊόντα αλλά και εξάγει.
Η δική μου πρόταση είναι να υπάρξει οριστική διαγραφή των υφιστάμενων ‘’φαντασμάτων’’ εταιρειών και η ίδρυση τεσσάρων βασικών βιομηχανιών: Αεροπορίας, Ναυτικού, Ξηράς και Καινοτομίας & Διαστήματος. Το τελευταίο σχήμα είναι απολύτως αναγκαίο. Η δημιουργία εγχώριων πυραύλων και αμυντικών πυραυλικών συστημάτων θα πρέπει να υιοθετηθεί από την χώρα μας – έστω σε επίπεδο παθητικών ή ενεργητικών αντι-πυραυλικών συστημάτων (active and passive defence systems). Το σύγχρονο περιβάλλον ασφαλείας απαιτεί καινοτόμες ένοπλες δυνάμεις που όχι μόνο επιχειρούν αλλά και καινοτομούν – άρα διαφέρουν και παρουσιάζουν εναλλακτικές λύσεις.
Και οι τέσσερεις βιομηχανίες θα πρέπει να επιχειρούν υπό την πολύ αυστηρή (;) επίβλεψη ειδικής επιτροπής της βουλής. Τα μέλη θα πρέπει να διορίζονται από την βουλή μετά από δημόσιο διαγωνισμό. Οι επιστήμονες στο εξωτερικό στον τομέα της καινοτομίας και των νέων αμυντικών τεχνολογιών, υπάρχουν και μάλιστα είμαστε αρκετοί. Θα πρέπει επιτέλους αυτή η χώρα να αξιοποιεί επιστήμονες στον χώρο της αποτροπής των πυρηνικών, βιολογικών, χημικών (NCRBW) αλλά και υπερηχητικών όπλων (hypersonics).
Αλήθεια, ποιά είναι η απάντηση της Ελλάδας σε ενδεχόμενη ανάπτυξη υπερηχητικών πυραύλων από την Τουρκία ή άλλες γειτονικές δυνάμεις;
Υπάρχει προετοιμασία για το μελλοντικό πεδίο μάχης;
Δεύτερη πρόταση: Επανίδρυση αμυντικής βιομηχανίας, προετοιμασία για το μελλοντικό πεδίο μάχης και αξιοποίηση Ελλήνων ειδικών του εξωτερικού και εσωτερικού.
Επανεκκίνηση Εξοπλισμών
Οι αμυντικοί εξοπλισμοί είναι παντελώς απαραίτητοι. Αποτελούν μία άμεση ανάγκη αλλιώς κινδυνεύει με κατάρρευση ολόκληρη η αμυντική λειτουργία τω ΕΔ. Έπειτα από μία 15ετία εξοπλιστικής παύσης (για λόγους κρίσης;;), η χώρα μας όχι μόνο θα πρέπει να εκσυγχρονίσει (modernization) όλα τα στρατηγικά συστήματα αλλά είναι υποχρεωμένη να προβεί σε αγορές νέων αμυντικών και οπλικών συστημάτων.
Μπορεί να μην αρέσει σε πολλούς, αλλά η πικρή αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να προσαρμοστεί στις αμυντικές απαιτήσεις της εποχής. Η ‘’περίφημη’’ αναβάθμιση των F-16 σε Viper+ όχι απλώς δεν αρκεί αλλά εάν δεν συμβαδίζει με μία συνολικότερη αναβάθμιση των υποστηρικτικών συστημάτων θα είναι μοιραία δυσλειτουργική.
Η Ελλάδα χρειάζεται F-35 αλλά και νέες φρεγάτες και αντιαεροπορικά συστήματα. Η εντύπωση ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα με ξεπερασμένες τεχνολογίες είναι άκυρη. Για τα συστήματα αυτά (π.χ. F-35) έχουν σπαταληθεί τρις εκατομμύρια και μετά βεβαιότητος δηλώνω ότι δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με συμβατικά μέσα. Τουλάχιστον στο εξωτερικό επικρατεί μία βεβαιότητα για την αξιοπιστία των νέων καινοτόμων συστημάτων. Επιπλέον, δεν είναι τυχαίο που ο επιστημονικός διάλογος είναι επικεντρωμένος στους κινδύνους και στις επιπτώσεις των νέων τεχνολογιών στην στρατηγική σταθερότητα (strategic stability) αλλά και γενικό σύστημα σταθερότητας (general stability).
Και για όσους αναρωτιούνται, λύσεις για κονδύλια υπάρχουν. Προτάσεις έχουν υπάρξει πολλές, εκ των οποίων μερικές δεν κοστίζουν τίποτα στον προϋπολογισμό. Παλαιότερα, είχα προτείνει με άρθρο μου στο militaire.gr την δημιουργία Ταμείου Εθνικής Άμυνας που θα χρηματοδοτείται απευθείας από τους πολίτες. Το σχήμα αυτό μπορεί να λειτουργήσει και με λαχνό και με την μορφή φορολογικών ελαφρύνσεων.
Αυτά όμως θα πρέπει να γίνουν σε συνδυασμό με μία λειτουργική αρτιότητα σε επίπεδο πολιτικής διαχείρισης – μία διαχείριση που θα πρέπει να αποτυπώνεται ξεκάθαρα σε επίπεδο στρατηγικής και δόγματος.
Κλείνοντας, θέτω δύο ερωτήματα προς προβληματισμό.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που εκδόθηκε μελέτη δόγματος ή στρατηγικής (posture report or review);
Για ποιόν λόγο δεν εκδίδονται ετησίως τέτοιες μελέτες που να διατυπώνουν την τωρινή κατάσταση στις ΕΔ και τους στόχους για τα επόμενα χρόνια;
* [Ο Μοχάμεντ είναι πολιτικός επιστήμονας, εξειδικεύεται στην επιστήμη και τεχνολογία των πυρηνικών, χημικών και βιολογικών όπλων στο (War Studies Department) King’s College London και είναι Έλληνας Chevening Υπότροφος του Υπουργείου Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου.]
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια