Οι καταστάσεις αυτού του είδους (συγκρούσεις συμμαχιών) δύσκολα δίνουν αποτελέσματα του τύπου win-win.
Γράφει ο Αλέξανδρος Θ. Δρίβας *
Οι ΗΠΑ επέβαλαν ξανά κυρώσεις στο Ιράν καθώς επίσης, αποφάσισαν να στείλουν συγκεκριμένες μονάδες στρατευμάτων στη Σαουδική Αραβία. Είναι αυτονόητες οι συνέπειες στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου η οποία συνδέεται άμεσα με το αν θα έχουμε πιο έντονη παγκόσμια οικονομική ύφεση από ό,τι υπολογίζεται. Συχνά, τα οικονομικά συμφέροντα δεν ταυτίζονται με τα πολιτικά και η κατάσταση στον Περσικό Κόλπο είναι μια τέτοια περίπτωση. Η Ρωσία για παράδειγμα, έχει κάθε λόγο να χαίρεται καθώς η ένταση αυξάνει την τιμή των υδρογονανθράκων και έτσι θα μπορεί να πουλά ακριβότερα. Το ρευστό για τη Ρωσία, είναι πιο απαραίτητο από ποτέ καθώς βρίσκεται σε καθεστώς κυρώσεων λόγω της προσάρτησης της Κριμαίας. Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία είναι επικεφαλής μιας στρατηγικής συνεννόησης με το Ιράν και την Τουρκία. Επιπρόσθετα, δεν γνωρίζουμε κατά πόσον είναι προς το συμφέρον της Ρωσίας να μπούν και οι αμερικανικοί υδρογονάνθρακες στην αγορά, μέσω μιας πιθανής κλιμάκωσης της έντασης στον Περσικό Κόλπο. Η Μόσχα έχει επίσης αναβαθμίσει τις σχέσεις της με τη Σαουδική Αραβία. Όμως όπως βλέπουμε, σε τέτοια ζητήματα δεν μπορείς να πατάς σε δύο βάρκες.
Το Ιράν έχει με το μέρος του το Κατάρ και την Υεμένη που είναι αντίπαλοι της Σαουδικής Αραβίας. Σε κάθε περίπτωση, τα γεγονότα του Περσικού Κόλπου δείχνουν πως κάθε μήνα, η ένταση κλιμακώνεται και ότι υπάρχουν δύο συμμαχίες κρατών. Οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία (μαζί με κάποια ευρωπαϊκά κράτη) από τη μία, και από την άλλη, Ρωσία,Ιράν (και σύμμαχοι Ιράν) και Τουρκία. Να είμαστε βέβαιοι πως το αίτημα της Τουρκίας για δημιουργία ζώνης στη Συρία με σκοπό την αντιμετώπιση των Κούρδων που διατυπώθηκε με απειλή προς τις ΗΠΑ λίγες μέρες πριν, φαίνεται να δυσκολεύει όλο και περισσότερο καθώς έχοντας ως δεδομένο πως η Τουρκία ″εργάζεται″ για τη Μόσχα και δευτερευόντως για την Τεχεράνη, θα δώσει δρόμο στο Ιράν εντός της Συρίας, κάτι που αντίκειται στα αμερικανικά και ισραηλινά συμφέροντα. Οι παράνομες γεωτρήσεις της Τουρκίας, δε φαίνεται να έχουν αποτελέσματα και έτσι μια σταθεροποίηση της ανοδικής πορείας των τιμών πετρελαίου θα δημιουργήσει μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα στην Τουρκία η οποία με προβληματική τουρκική λίρα, θα αγοράζει όλο και πιο ακριβά υδρογονάνθρακες.
Που οδεύουμε λοιπόν; Οι καταστάσεις αυτού του είδους (συγκρούσεις συμμαχιών) δύσκολα δίνουν αποτελέσματα του τύπου win-win. Η οικονομική ύφεση είναι προ των πυλών και τα κράτη θα κάνουν ό,τι μπορούν προκειμένου να εξασφαλίσουν ηπιότερες συνέπειες από την ύφεση. Επίσης, θα κοιτάξουν να εκμεταλλευτούν τις τιμές υδρογονανθράκων. Το Ιράν το οποίο αντιμετωπίζει κυρώσεις, θα απολέσει και άλλες διεξόδους (πχ σχέσεις με Ιαπωνία). Το Ιράν έχει από τη μία πλευρά στραμμένο το ενδιαφέρον του στην Εγγύς Ανατολή (Συρία, Ισραήλ, Χιζμπολά, Λίβανο) και από την άλλη στον Περσικό Κόλπο. Πιθανός ″στραγγαλισμός″ του Ιράν, θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε επιθετικές ενέργειες την Τεχεράνη. Οι επικίνδυνες εξελίξεις θα είναι προ των πυλών σε μια τέτοια περίπτωση. Πολύ σημαντικό είναι να δούμε το ρόλο της Τουρκίας σε πιθανή κλιμάκωση καθώς έχουμε πάντα στο νου πως οι αποτυχίες της Τουρκίας στην ανατολική της πολιτική, την οδηγούν αναπόφευκτα στην αναζήτηση επιτυχιών στη Δύση, δηλαδή σε Κύπρο και Αιγαίο. Το πολιτικό σύστημα της Τουρκίας δεν αντέχει ″ήττες″ και οφείλουμε να είμαστε περισσότερο προσεκτικοί καθώς η Τουρκία έχει προσώρας και τη στήριξη της Μόσχας.
* Ο Αλέξανδρος Θ. Δρίβας Διεθνολόγος -Συντονιστής του Τομέα Ευρασίας & Νοτιοανατολικής Ευρώπης – Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια