Του Παντελή Σαββίδη
Ο Ερντογάν υπήρξε, αναμφίβολα, ένα αστέρι της τουρκικής πολιτικής ζωής από το 1994 ως σήμερα.
Όχι μόνος, αλλά μαζί με άλλους δημιούργησαν ένα ισλαμικό κόμμα που διεμβόλισε τους κεμαλιστές οι οποίοι έδειχναν αήττητοι. Ο Ερντογάν έκαυσε την πολιτική ύλη του. Τη μετέτρεψε σε ενέργεια που ωφέλησε την Τουρκία, αλλά η εξουσία φθείρει και κάποια στιγμή έρχεται το τέλος. Ο Ερντογάν πρέπει να βιώνει αυτό το τέλος. Ίσως η διαδικασία πάρει μερικά χρόνια, αλλά η φορά των πραγμάτων δεν είναι αναστρέψιμη. Για πρώτη φορά σε δημοσκόπηση το κόμμα του Ερντογάν έρχεται δεύτερο στις προτιμήσεις των Τούρκων (https://www.turkishminute.com/2019/09/10/opinion-poll-shows-turkeys-chp-as-leading-party-for-first-time-in-years/).
Η οικονομία δεν πάει καλά, και πληροφορίες φέρουν τον Τούρκο πρόεδρο να προβαίνει σε ανασχηματισμό της κυβέρνησής του με πρώτο θύμα τον γαμπρό του, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών. Είναι μόνο η ανικανότητα του Αλμπαϊράκ να διαχειριστεί την οικονομία εκείνο που οδηγεί τον Ερντογάν στην αντικατάστασή του ή και τα νυχτοπερπατήματά του με τη Μις Τουρκία Οζγκιέ Ουλουσόι; Ο γαμπρός, πάντως, εμφανίστηκε πριν από λίγες εβδομάδες με πρησμένο και μελανιασμένο το μάτι.
Η τουρκική οικονομία είναι δύσκολο να συνέλθει όσο ο Τούρκος πρόεδρος επιμένει στην υπερεπεκτατική στρατιωτική πολιτική του.
Σοβαρό, επίσης, πολιτικό χτύπημα για τον Ερντογάν είναι και η απόφαση τριών πρώην σημαντικών στελεχών του να δημιουργήσουν κόμμα: του πρώην υπουργού Οικονομίας Αλί Μπαμπατσάν, που θεωρείται ότι διαχειρίστηκε την οικονομική ακμή της Τουρκίας, του πρώην προέδρου Αμπντουλάχ Γκιούλ και του πρώην πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου, αρχιτέκτονα του στρατηγικού ανοίγματος της γειτονικής χώρας. Ο Ερντογάν τους φοβήθηκε και τους περιθωριοποίησε αλλά, τώρα, καθώς αρχίζει η πτώση του μετά από τόσα χρόνια στην εξουσία, επανεμφανίζονται στο πολιτικό σκηνικό της χώρας με αξιώσεις.
Ένας ακόμη παράγων που απειλεί τον Ερντογάν είναι ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, στέλεχος των κεμαλιστών με ευρεία αποδοχή, τον οποίο ο Ερντογάν ίσως αντιμετωπίσει ως αντίπαλο στη θέση του διαρκώς αποτυχημένου Κεμάλ Κιλιντσάρογλου. Ο Ερντογάν ψάχνει τρόπο να ξεφύγει από το αδιέξοδο στο οποίο περιήλθε με την πολιτική του. Αν στα παραπάνω προστεθεί το τεράστιο για την Τουρκία κουρδικό πρόβλημα και η αυτοαπομόνωση του Ερντογάν στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου, διαμορφώνεται ένα πολιτικό πεδίο δύσκολα διαχειρίσιμο.
Είναι τα προβλήματα και η άρνηση της Δύσης να ικανοποιήσει όλες τις απαιτήσεις της Τουρκίας που οδήγησαν τον Ερντογάν στην αγκαλιά της Ρωσίας ή η κυριαρχία της ευρασιατικής τάσης στο βαθύ τουρκικό κράτος; Ό,τι και να' ναι, ο Ερντογάν παίζει μια από τις τελευταίες του παρτίδες. Επιμένει στην καλλιέργεια του εθνικισμού στις τουρκικές μάζες και ακολουθεί μια παράλογη επεκτατική και επιθετική πολιτική όχι μόνο προς την Ελλάδα, αλλά προς όλες τις κατευθύνσεις.
Ελπίζοντας σε μια κυβερνητική αλλαγή στο Ισραήλ, κάτι που θα φαντάζεται ότι μπορεί να τον βοηθήσει, επιτίθεται αυτός ή στελέχη του στον Μπένζαμιν Νετανιάχου λίγες ημέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές στο Ισραήλ. Η εκ νέου ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Νετανιάχου είναι το επικρατέστερο σενάριο στις επικείμενες εκλογές (σε συνεργασία με άλλα ακροδεξιά κόμματα), αλλά δεν αποκλείεται και η ανάληψη της εξουσίας από τη σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση και τους συμμάχους της, της οποίας ηγείται ο πρώην αρχηγός του ισραηλινού στρατού Μπένι Γκατς. Κανένα κόμμα στο Ισραήλ δεν έχει εκφραστεί κατά της προσέγγισης με Ελλάδα και Κύπρο μέσω της τριμερούς, αλλά προφανώς ο Τούρκος πρόεδρος θα εύχεται μια αλλαγή που μπορεί να πιστεύει ότι δυνάμει μπορεί να είναι καλύτερη γι' αυτόν.
Πάντως, το θέμα της τριμερούς ξεφεύγει στη διαχείρισή του από Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ, αφού έχουν εμπλακεί ήδη και οι Αμερικανοί.
Ο Νετανιάχου έχασε έναν απόλυτα αφοσιωμένο σύμμαχό του στο Λευκό Οίκο, τον σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας Τζον Μπόλτον, γνωστό γεράκι της Ουάσινγκτον, αλλά κάποιου είδους επιρροή διαθέτει και ο ίδιος στον Αμερικανό πρόεδρο. Δεν είναι σίγουρο κατά πόσο ο εξαναγκασμός σε παραίτηση του Μπόλτον οφείλεται μόνο στις διαφορές του με τον Τραμπ στο θέμα του Αφγανιστάν, του Ιράν, της Βόρειας Κορέας και της Ρωσίας, ή έχει να κάνει και με την αμερικανική πρόταση για λύση του Παλαιστινιακού, η οποία θα ανακοινωθεί μετά τις ισραηλινές εκλογές. Κάτι που ίσως ανάγκασε τον Νετανιάχου να δεσμευθεί προεκλογικά στο τι θα κάνει με τη Δυτική Όχθη, δηλώνοντας ότι θα την προσαρτήσει. Το Ισραήλ κατέχει τη Δυτική Όχθη από το 1967, αλλά δεν την έχει προσαρτήσει ακόμη.
Η απομάκρυνση του Μπόλτον θα χαροποίησε και τον Ερντογάν, οι σχέσεις του οποίου με τον πρώην Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας ήταν πολύ προβληματικές. Πάντως, αίσθηση προκάλεσε και η δήλωση του εκπροσώπου του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Πεσκόφ, ότι η Ρωσία δεν επηρέασε την απόφαση του Αμερικανού προέδρου, που δείχνει την εξάρτηση που μπορεί να έχει ο Τραμπ από τον Πούτιν αλλά και τον Ερντογάν. Οι εξελίξεις έχουν έναν δυναμισμό και χρειάζεται διπλωματική κινητικότητα εκ μέρους της Ελλάδας για τη διατήρηση ή τη διαμόρφωση συνθηκών που θα βοηθούν την εξωτερική πολιτική και τα συμφέροντα της χώρας.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια