Του Liam Denning,
Bloomberg
Είμαστε έτοιμοι να μάθουμε πόσο "ψύχραιμη" είναι στην πραγματικότητα η αγορά πετρελαίου. Έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να αντιμετωπίσει χωρίς ιδιαίτερους κραδασμούς τις κυρώσεις κατά του Ιράν, τα ανατιναζόμενα δεξαμενόπλοια και τις καταρρίψεις drones πάνω από το Στενό του Ορμούζ. Το χτύπημα αυτού του σαββατοκύριακου, ωστόσο, κατά της μονάδας επεξεργασίας αργού της Abqaiq στη Σαουδική Αραβία - ίσως της σημαντικότερης πετρελαϊκής υποδομής στον πλανήτη - είναι άλλης τάξης μεγέθους.
Η Σαουδική Αραβία ανέφερε ότι η επίθεση επηρέασε παραγωγή 5,7 εκατομμυρίων βαρελιών σε ημερήσια βάση ή περίπου το ήμισυ της παραγωγής της χώρας καθημερινά. Το πιο σημαντικό είναι το πόσον καιρό θα διαρκέσει η διαταραχή της παραγωγής. Δεν είναι σαφές εάν το πλήγμα έγινε μέσω πυροβόλων όπλων που έφεραν τα drones, με πυραύλους ή με συνδυασμό των δύο. Το τεράστιο μέγεθος της εγκατάστασης της Abqaiq, που καλύπτει περισσότερο από 2,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα, καθιστά δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι κάτι άλλο από μια συντριπτική ή εξαιρετικά περίπλοκη επίθεση θα μπορούσε να την κρατήσει εκτός λειτουργίας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, απλώς δεν γνωρίζουμε τέτοιες λεπτομέρειες επί του παρόντος. Αυτό το στοιχείο από μόνο του θα πρέπει λογικά να προσθέσει κάποιο ασφάλιστρο κινδύνου στις τιμές του πετρελαίου.
Η επικρατούσα τάση στις αγορές πριν το Σάββατο ήταν εκείνη της αβεβαιότητας η οποία βάρυνε επί των τιμών, σχετιζόμενη σε μεγάλο βαθμό με τις διακυμάνσεις του εμπορικού πολέμου και - μετά την ξαφνική αποχώρηση του John Bolton από το πλευρό του προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump - με το εάν τα ιρανικά βαρέλια αργού θα ξαναέβρισκαν τον δρόμο προς τις διεθνείς αγορές. Πλέον έχουμε μια παλιά γεωπολιτική ίντριγκα η οποία πιέζει τις εξελίξεις στην αντίθετη κατεύθυνση.
Ακόμη και αυτή η αβεβαιότητα έχει ωστόσο λεπτή "χροιά". Από τη μία πλευρά, ήταν δύσκολο να φανταστεί κανείς μια μεγάλη θετική στροφή στις σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν ακόμη και πριν το σαββατοκύριακο, παρά την αποχώρηση του Bolton. Τώρα, με τους υποστηριζόμενους από τον Ιράν αντάρτες Houthi της Υεμένης να αναλαμβάνουν την ευθύνη για ένα πλήγμα στην καρδιά της οικονομίας της Σαουδικής Αραβίας - και τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Michael Pompeo να κατηγορεί ευθέως το Ιράν για την επίθεση - μια ουσιαστική αναθέρμανση στις διμερείς σχέσεις που θα επέτρεπε στα ιρανικά βαρέλια αργού να αντικαταστήσουν στην αγορά τη διαταραγμένη από το χτύπημα σαουδαραβική πετρελαϊκή παραγωγή μοιάζει αδιανόητη.
Από την άλλη πλευρά, αν η παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας διαταραχθεί για σημαντικό χρονικό διάστημα - τουλάχιστον κάποιων εβδομάδων - οι αγοραστές στην Ασία που αναζητούν βαρύτερης ποιότητας αργό για να τροφοδοτήσουν τα διυλιστήριά τους, θα έχουν λόγο να προσπαθήσουν να προμηθευτούν περισσότερα ιρανικά βαρέλια, ασχέτως των γεωπολιτικών εξελίξεων. Επίσης, δεν γνωρίζουμε ακόμη τι θα συμβεί όσον αφορά το ενδεχόμενο αποδέσμευσης στρατηγικών αποθεμάτων για να αντισταθμιστούν οι διαταραγμένες εξαγωγές της Σαουδικής Αραβίας. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας αναφέρει ότι παρακολουθεί την κατάσταση, ωστόσο σημειώνει επίσης ότι οι αγορές είναι "επαρκώς εφοδιασμένες", γεγονός που υποδηλώνει ότι αναμένει από τη Σαουδική Αραβία να αποκαταστήσει σύντομα την παραγωγή της.
Εκείνο που είναι σαφές, πάντως, είναι ότι η αγορά πετρελαίου έχει εισέλθει σε μια νέα και επικίνδυνη περίοδο. Ο πρίγκιπας - διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας Mohammed bin Salman, ο οποίος πρωτοστάτησε στην επέμβαση της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη, θα πρέπει σίγουρα να απαντήσει στο πλήγμα, ειδικά εάν η επίθεση έχει πραγματικά εξουδετερώσει σημαντικό τμήμα της παραγωγής πετρελαίου της χώρας του για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κι αυτό τη στιγμή που βλέπει τα σχέδια του για μια IPO της Saudi Aramco να γίνονται κυριολεκτικά καπνός. Κι όλα αυτά συμβαίνουν εν μέσω μιας αλλαγής στον τρόπο εμπλοκής των ΗΠΑ στην περιοχή: επιθετική σε ορισμένα μέτωπα, υποχωρητική σε σχέση με το παρελθόν σε άλλα. Πράγματι, αυτή η κλιμάκωση θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως απάντηση του Ιράν στην εκστρατεία "μέγιστης πίεσης" της Ουάσινγκτον - εάν η Τεχεράνη δεν μπορεί να εξάγει, τότε ούτε και η Σαουδική Αραβία θα μπορεί, σε μια λογική παιχνιδιού "μηδενικού αθροίσματος". Η πιθανότητα εσφαλμένου υπολογισμού και περαιτέρω κλιμάκωσης είναι εδώ πολύ υψηλή.
Όσο οι αγορές πετρελαίου δεν αρέσκονται σε καμία όξυνση που να ξεπερνά την μικρής έντασης σύγκρουση σε αυτή τη γωνιά του πλανήτη, τόσο τελικά ολέθρια μπορεί να καταστεί αυτή για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της πετρελαϊκής βιομηχανίας. Βραχυπρόθεσμα, ένα "ασφάλιστρο κινδύνου" σε συνδυασμό με τα απουσιάζοντα βαρέλια της Σαουδικής Αραβίας θα παρουσίαζε μια απροσδόκητη ευκαιρία για άλλους παραγωγούς (συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών παραγωγών σχιστολιθικού αργού). Ωστόσο, με την αύξηση της κατανάλωσης να εμφανίζει ήδη σημάδια χαλάρωσης, ένας γεωπολιτικός "φόρος" κινδυνεύει να αποτελέσει πηγή περαιτέρω πίεσης. Η εκτίναξη των τιμών που προκαλείται από πρόσκαιρα περιστατικά βίας δεν υποκαθιστά τη δυναμική που βασίζεται στη ζήτηση.
Επιπλέον, απέχουμε λιγότερο από πέντε μήνες από τα κομματικά συνέδρια στην Αϊόβα εν όψει των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ του 2020, η έκβαση των οποίων θα καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό από το κατά πόσον οι ΗΠΑ θα μπορέσουν να αποφύγουν μια πιθανή ύφεση. Η αγωνία του Trump να πιέσει να μην ξεφύγουν προς τα πάνω οι τιμές φάνηκε ιδιαίτερα στις ενδιάμεσες βουλευτικές εκλογές του 2018, οπότε μια εκτίναξη των τιμών τις ερχόμενες εβδομάδες και μήνες λόγω γεωπολιτικής κρίσης θα μπορούσε να αποτελέσει μια απροσδόκητη εξέλιξη για την αγορά πετρελαίου, η οποία θα οδηγούσε από την απελευθέρωση στρατηγικών αποθεμάτων μέχρι και σε άμεσες απαγορεύσεις εξαγωγών.
Υπάρχει ένα ακόμη πιο ζωτικής σημασίας ζήτημα που πρέπει να εξεταστεί. Ένα από τα μεγάλα ζητήματα στον εσωκομματικό διάλογο στους Δημοκρατικούς πριν από την Αϊόβα είναι η κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, ενώ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ζήτημα ευθυγραμμίζεται με τις ανησυχίες ενός αυξανόμενου ποσοστού Αμερικανών πολιτών, η ιστορία διδάσκει ότι είναι πολύ δύσκολο να δούμε τους ψηφοφόρους να επικεντρώνονται σε ζητήματα ενέργειας, εκτός εάν, όπως και το 2008, οι τιμές είναι υψηλές. Αυτό θα μπορούσε να αποτελεί μια πραγματικότητα το 2020, εάν τότε βρισκόμαστε εντός ενός πλαισίου σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, υψηλών τιμών του αργού και συνακόλουθα ζημιών στην οικονομική ανάπτυξη.
Επιπλέον, η μοναδική σημασία και συμβολισμός της Abqaiq έχει σημαντικές συνυποδηλώσεις. Για κάποιους, ενισχύει τη λογική "γεωτρήσεις μέχρι θανάτου" εντός των ίδιων των ΗΠΑ, ακόμη και αν αυτή η "γραμμή" δεν αναγνωρίζει την αλληλεξάρτηση της Αμερικής με την παγκόσμια αγορά ενέργειας. Από την άλλη πλευρά, μόλις υπενθυμίσαμε το στοιχείο του εύθραυστου που ενυπάρχει σε ένα ενεργειακό σύστημα που βασίζεται σε μια συγκεντροποιημένη προσφορά και σε εκτεταμένες αλυσίδες εφοδιασμού. Για τους υπερασπιστές της ενεργειακής (και κλιματικής) ασφάλειας μέσω του εξηλεκτρισμού και της ενεργειακής απόδοσης, λίγα πράγματα θα μπορούσαν να ενισχύσουν τα επιχειρήματά τους περισσότερο από το θέαμα μιας πετρελαϊκής αγοράς σε χάος λόγω κάποιων drones που πλήττουν πετρελαϊκές εγκαταστάσεις για τις οποίες οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ακούσει ποτέ στη ζωή τους.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια