Η συνολική παρακμή της Δύσης, δεν προέρχεται μόνο από την άνοδο της Ανατολής. Η λάθος πολιτική απόφαση της Δύσης – εκ του αποτελέσματος - να μεταγγίσει το know-how του καπιταλισμού σε χώρες που είχαν καλύτερες υποδομές για να λειτουργήσει (φθηνό κόστος εργασίας, τεράστιο πληθυσμό κτλ) είναι μόνο η μία όψη του κόστους των συνεπειών που η Δύση σήμερα αντιμετωπίζει.
Η λάθος ανάγνωση νέων δυνάμεων και του ρόλου που επιθυμούν να διεκδικήσουν, καθώς και η «εμμονή» στη μελέτη ψυχροπολεμικών-διπολικών μεθόδων ανάγνωσης και ερμηνείας της διεθνούς πολιτικής, οδηγούν σε λάθη όπως αυτό της Τουρκίας. Ο Ταγίπ Ερντογάν αποδεικνύει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο πως ο κόσμος έχει αλλάξει μια και καλή και πως σε κάποια πράγματα...δεν μπλοφάρει.Είπε πως εκλογική του νίκη θα σημαίνει νίκη της Τουρκίας απέναντι στη Δύση και το κατάφερε.
Κι όμως δεν ήταν οι πιο κρίσιμες εκλογές
Τα συνθήματα δίνουν και παίρνουν από τους «ειδικούς της μιας βραδιάς» περί «κρισιμότητας» των «ιστορικών εκλογών». Κι όμως, αποδεδειγμένα, οι ιστορικές εκλογές για την Τουρκία έλαβαν χώρα όταν ο Ταγίπ Ερντογάν ...έπιασε κορόιδο την Καγκελάριο Μέρκελ και απέσπασε τη στήριξή της το 2015. Τότε ο Ερντογάν δεν είχε να παρουσιάσει καμία νίκη πουθενά. Και οι ΗΠΑ και η Ρωσία τον είχαν απομονώσει. Τους επόμενους μήνες, το «μυστήριο» από άποψη εκτέλεσης πραξικόπημα (Ιούλης 2016) έφερε την απαραίτητη ευκαιρία για επίσπευση του Δημοψηφίσματος του περυσινού Απριλίου. Η Τουρκία είχε αλλάξει μια για πάντα την ιστορία της.
Ο λόγος που ο Ερντογάν παραμένει «νέος» στην τουρκική κοινωνία, είναι γιατί έχει καταλάβει πως η «διαρκής επανάσταση», όταν γίνεται πράξη με συνεχείς εκλογικές διαδικασίες που συνοδεύονται από «έκτακτη ανάγκη» και «για το καλό της μητέρας Τουρκίας», τον γλιτώνουν από την πολιτική φθορά
Οι χθεσινές εκλογές ήταν απλώς η επικύρωση αυτής της αλλαγής πορείας της Τουρκίας, μιας πορείας που χαράσσεται τουλάχιστον από το 2003. Μια παράλογη «δυσπιστία» μπροστά στα όσα λαμβάνουν χώρα εδώ και 15 έτη στην Τουρκία, οδήγησε τη Δύση (και την Ελλάδα) σε μια ανάγνωση που στηριζόταν στην «μπλόφα» και στον τακτικισμό του ΑΚΡ. Το μέγα σύνθημα από το 2011 ήταν «Η Δύση δεν εμπιστεύεται τον Ερντογάν και αν αυτός φύγει από την εξουσία όλα θα είναι όπως πριν». Τόσο για τις σχέσεις Τουρκίας – ΗΠΑ και Τουρκίας – Ε.Ε, όσο και για τις σχέσεις Τουρκίας -Ισραήλ. Ο πολιτικός χάρτης της Τουρκίας άλλαξε μαζί με την ίδια την τουρκική κοινωνία. Γιατί λοιπόν δεν μπορούμε να «κατανοήσουμε» τις μεγάλες νίκες του Ερντογάν εντός της Τουρκίας;
Τρότσκι , Μακιαβέλι και ο δρόμος προς την Ασία
Η έλλειψη «φαντασίας στην εξουσία» στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής από πλευράς Δύσης, οδήγησε στο να μην μπορούμε να δεχτούμε τίποτε από όσα λαμβάνουν χώρα στη σφαίρα του «περιορισμένου ορθολογισμού». Ο περιορισμένος ορθολογισμός, χρησιμοποιείται ως όρος στη διεθνή βιβλιογραφία πάνω στη θεωρία λήψης αποφάσεων. Ο ευφημισμός του όρου, προέρχεται από την εμμονή πολλών δυτικών αναλυτών στο να ερμηνεύσουν τα πάντα ορθολογικά (σ.σ όπως η Δύση εννοεί τον ορθολογισμό) ακόμη και όταν ο «ορθολογικός δρων» είναι απών. Ο ανατολικός κόσμος πράττει πολύ διαφορετικά από τον δυτικό. Ο λόγος που ο Ερντογάν παραμένει «νέος» στην τουρκική κοινωνία, είναι γιατί έχει καταλάβει πως η «διαρκής επανάσταση», όταν γίνεται πράξη με συνεχείς εκλογικές διαδικασίες που συνοδεύονται από «έκτακτη ανάγκη» και «για το καλό της μητέρας Τουρκίας», τον γλιτώνουν από την πολιτική φθορά.
Ο Ταγίπ Ερντογάν κατάλαβε ότι η νίκη έρχεται από τον μανιχαϊσμό. «Μόνος μου εναντίον όλων των υπόλοιπων».
Ο Ερντογάν έχει επίσης υιοθετήσει τον Μακιαβέλι και τον έχει προσαρμόσει στον ανατολικό τρόπο σκέψης του. Ο Μακιαβέλι δε θα πρότεινε ποτέ κάποια προεκλογική καμπάνια με στόχευση στο «πολιτικό κέντρο».Στην Ευρώπη για παράδειγμα, η στόχευση όλων των πολιτικών δυνάμεων στο «κέντρο», έφερε αυτόν τον χώρο...κοντά σε ακραία κινήματα! Ο Ταγίπ Ερντογάν κατάλαβε ότι η νίκη έρχεται από τον μανιχαϊσμό. «Μόνος μου εναντίον όλων των υπόλοιπων». Με αυτόν τον τρόπο κατάφερε να αναδείξει η αντιπολίτευση «βασιλικότερους του βασιλέως» και ο Ερντογάν να φαντάζει η μετριοπαθής λύση. Χρειάστηκαν 3 εκλογικές αναμετρήσεις, 1 δημοψήφισμα, 1 αποτυχημένο πραξικόπημα (που συνοδεύτηκε από το ξεδόντιασμα όλου του κεμαλικού κατεστημένου) για να αποφασίσουμε να δούμε την αλήθεια: Ο Ερντογάν και ο ερντογανισμός άλλαξαν την πορεία της τουρκικής κοινωνίας μια και για πάντα.
Ο Τούρκος πολίτης έγινε ακόμη πιο «συναισθηματικός»
«Η οικονομία φθείρει τον Ερντογάν». Άλλο ένα σύνθημα-σλόγκαν, προβλέψιμου -δυτικού τρόπου ανάγνωσης του πολιτικού γίγνεσθαι.Ποιος είπε ότι ο ανατολικός κόσμος βλέπει με τη διόπτρα του οικονομισμού μια ψήφο προς τον έναν ή προς τον άλλον πολιτικό; Ας θυμηθούμε τις αποτυχημένες προσπάθειες για «εκδημοκρατισμό» της Μέσης Ανατολής. Τις «αναγνώσεις» της Αραβικής Άνοιξης σύμφωνα με τις οποίες «ο μέσος μορφωμένος μουσουλμάνος των χωρών της ΜΕΝΑ επιθυμεί εργασία και ελευθερία». Το 20-25% του μουσουλμάνου παγκοσμίως, διάκειται θετικά απέναντι στην Αλ Κάιντα και στις οργανώσεις της. Άλλο ένα τεράστιο ποσοστό δεν επιθυμεί την μετάγγιση δυτικών θεσμών στη χώρα του και όπως αποδεικνύεται, ο δυτικός τρόπος ζωής δεν αποτελεί πρότυπο για έναν πιστό της θρησκείας του Ισλάμ. Όλοι γνωρίζουν ότι η Τουρκία βρίσκεται σε μεγάλους κινδύνους. Και οικονομικούς και στρατιωτικούς. Παρόλα αυτά, ο Ταγίπ Ερντογάν είναι ο ηγέτης που ο μέσος Τούρκος εμπιστεύεται. Όταν ο Ερντογάν φύγει από την πολιτική ζωή της Τουρκίας, η Τουρκία θα είναι μια πολύ διαφορετική χώρα από αυτή που ήταν το 2002.
«Τι αλλάζει στα ελληνοτουρκικά με την επανεκλογή του Ερντογάν;»
Είναι το δικό μας, εγχώριο ερώτημα - σλόγκαν. Μέρα - νύχτα, ακόμη και από τα «δελτία ειδήσεων τουρκολογίας» επαναλαμβάνουμε τα ίδια. Η θέληση με την δυνατότητα, πολλές φορές ταυτίζονται. Έτσι λοιπόν, είτε δεν μπορούμε είτε δε θέλουμε να καταλάβουμε πως η τουρκική εξωτερική πολιτική έναντι της Ελλάδας, δε θα αλλάξει όποιος και να είναι ο ηγέτης. Η Τουρκία θεωρεί ζωτικό της χώρο το οικόπεδο που λέγεται Ελλάδα. Πάνω στον έλεγχο του Αιγαίου, ήκμασε ολόκληρη η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Η Τουρκία έχει διεισδύσει στην Αλβανία προκειμένου να μη δεχτεί καν τετελεσμένα – εις βάρος της - στο Ιόνιο. Το μόνο που πιθανότατα – ευτυχώς - θα αλλάξει είναι ότι η άνευρη στα θέματα εξωτερικής πολιτικής Ε.Ε, θα πάψει να κοιτά «με αμηχανία» το οποιοδήποτε πολιτικό γεγονός λαμβάνει χώρα στην Τουρκία. Αν η Ε.Ε συνεχίσει να «εκπλήσσεται» από την Τουρκία, τότε κάτι πολύ χειρότερο από την έλλειψη «νεύρου» συμβαίνει. Ίσως δούμε κάποια επανεξέταση ορισμένων κρατών-μελών της Ε.Ε πωλήσεων υποβρυχίων στη γειτονική χώρα. Αν δεν δούμε τέτοια επανεξέταση, τότε πολύ απλά είναι επειδή τα συμφέροντα αυτών των κρατών-μελών, πηγαίνουν με το ίδιο κύμα που πηγαίνουν και του – τυπικά πλέον - Σουλτάνου. Η γεωστρατηγική αναβάθμιση της Ελλάδας είναι δεδομένη καθώς η mainstream και βαρετή κουβέντα «θα επανέλθει η Τουρκία στον δυτικό κόσμο;» δεν μπορεί να γίνεται για τα επόμενα 5 έτη! Ο στόχος της Τουρκίας είναι να γίνει μια περιφερειακή δύναμη με «εργολαβικές» δράσεις υπέρ ανατολικών δυνάμεων και αυτό θα συνεχίσει να κάνει καθώς βλέπει τη Δύση να είναι διχασμένη. Αυτή ίσως είναι και η μεγάλη ευκαιρία του Ελληνισμού.
* Ο Διεθνολόγος -Συντονιστής του Τομέα Ευρασίας & Νοτιοανατολικής Ευρώπης – Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων
Φωτο: OSMAN ORSAL / REUTERS
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια