Θετικό το αποτέλεσμα και το ενδιαφέρον στρέφεται τώρα στη συνεργασία με τη Γαλλία για τις φρεγάτες Belharra
Αθέατες επαφές Ελλάδας - ΗΠΑ, σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο, κρύβονται πίσω από τη συμφωνία αναβάθμισης των F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας, καθώς, μέχρι λίγο πριν από τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ του περασμένου Σαββάτου 28 Απριλίου, υπήρχαν σοβαρές οικονομικές διαφωνίες.
Αφετηρία του συμβιβασμού για το κρίσιμο εξοπλιστικό πρόγραμμα, που εκκρεμούσε από το 2008 και είναι απαραίτητο για την ισορροπία στο Αιγαίο, αποτέλεσε η σύγκληση της Συμβουλευτικής Επιτροπής Υψηλού Επιπέδου (HLCC) Ελλάδας - ΗΠΑ στις 12 Απριλίου. Αμφότερες οι πλευρές προτίμησαν να μη θίξουν, δημοσίως, το ζήτημα των F-16, αφού το υπουργείο Εθνικής Αμυνας ανακοίνωσε μόνο ότι εξετάστηκαν οι «δυνατότητες αμυντικής και βιομηχανικής συνεργασίας για αναβάθμιση των αμυντικών δυνατοτήτων», ενώ η αμερικανική πρεσβεία επεσήμανε αόριστα τις «ευκαιρίες να προωθήσουμε τη διμερή αμυντική συνεργασία τους προσεχείς μήνες».
Ομως, στην πραγματικότητα, η συζήτηση για τα F-16 στη συγκεκριμένη συνεδρίαση ήταν εκτενής. Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Πάνος Καμμένος υπογράμμισε, εμπιστευτικά, την κυβερνητική απόφαση (που δημοσιοποιήθηκε αρκετά αργότερα) ότι δεν είναι δυνατόν το μέγιστο μέρος της εκταμίευσης να γίνει στα πρώτα χρόνια της δεκαετούς υλοποίησης του προγράμματος. Αντιπρότεινε καταβολή ετήσιων δόσεων 120.000.000 ως 150 .000.000 δολαρίων για την περίοδο 2018-2020, μαζί με πιστωτικές εγγυήσεις και την πληρωμή ισόποσων δόσεων ως το 2028. Η αντιπροσωπία των Ηνωμένων Πολιτειών, με επικεφαλής τον πρεσβευτή στην Αθήνα Τζ. Πάιατ και τους βοηθούς υφυπουργούς Εξωτερικών και Αμυνας Τζ. Κοέν και Τ. Γκόφους, επιφυλάχθηκε να απαντήσει, αλλά αναγνώρισε τη χρησιμότητα του εκσυγχρονισμού για την επίτευξη νέων επενδύσεων 20% ως προς τις γενικότερες δαπάνες για την Αμυνα, που, με τη σειρά τους, πρέπει να είναι στο 2% του ΑΕΠ, όπως ζητεί το ΝΑΤΟ. Από την πλευρά του, ανώτερο στέλεχος της αναδόχου Lockheed Martin απέκλεισε κατηγορηματικά, στη διάρκεια ανεπίσημης συζήτησης, την αποδοχή του ελληνικού αιτήματος, μαζί με την ευγενική υπόμνηση ότι δεν συμβάδιζε με τη γενική ιδέα της οικονομικής και τεχνικής πρότασης που είχε υποβάλει η εταιρία.
Μετά την αδυναμία λήψης αποφάσεων στο αρχικό ΚΥΣΕΑ της 23ης Απριλίου, ο κ. Καμμένος αναφέρθηκε δημόσια, στις 25 Απριλίου, στις κυβερνητικές αντιρρήσεις, συμπληρώνοντας ότι ο διπλωματικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Βαγγέλης Καλπαδάκης ενημέρωσε τον κ. Πάιατ και πως ο ίδιος θα απευθυνόταν, για τέταρτη φορά, στον ομόλογό του Τζ. Μάτις.
Σύμφωνα με εγκυρότατες διπλωματικές πηγές, η Αθήνα ενημέρωσε επίσης το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι η σύγχυση δημιουργούσε μείζον πρόβλημα όχι μόνο στο ύψος των ετήσιων δόσεων, αλλά και στο συνολικό κόστος του προγράμματος.
Η αρχική απάντηση της Ουάσινγκτον ήταν ότι δεν υπήρχαν περιθώρια «ευκολιών πληρωμής» και πως ίσχυε η προθεσμία αποδοχής της πρότασης ως τις 30 Απριλίου.
Κατά τις ίδιες πηγές, τον «γόρδιο δεσμό» έκοψε τελικά ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών Γουές Μίτσελ, ο οποίος συντόνισε τις συνεννοήσεις με τους συναρμόδιους επιτελείς του Πενταγώνου των ΗΠΑ, επιτυγχάνοντας την αποδοχή του αιτήματος χαμηλών δόσεων ως το 2020 και υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα προς την Αθήνα ορισμένες λεπτομέρειες της οικονομικής πρότασης που είχαν παραγνωριστεί. Λόγω αυτών των «λεπτομερειών», το Μέγαρο Μαξίμου ήταν προσεκτικό στην ανακοίνωση μετά το δεύτερο ΚΥΣΕΑ, δίνοντας έμφαση στην «ενημέρωση» του κ. Καμμένου περί «καταρχάς αποδοχής» της αναθεωρημένης ελληνικής πρότασης από τις ΗΠΑ. Ολες αυτές οι εξελίξεις οδηγούν στα εξής συμπεράσματα:
Πρώτον, η λεγόμενη «πολιτική διαπραγμάτευση» ήταν επιτυχημένη. Γιατί, αντί της νοοτροπίας ΣΥΡΙΖΑ του πρώτου εξαμήνου του 2015 στην ευρωζώνη, η Αθήνα έδειξε τώρα ρεαλισμό και, επιπλέον, συνομιλητής της ήταν οι ΗΠΑ, που, σε αντίθεση με τα περισσότερα μέλη της Ε.Ε., ενδιαφέρονται για τη γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας.
Δεύτερον, εκτός του αθέατου πρωταγωνιστή της λύσης, του κ. Μίτσελ, που δικαιώνει τις θετικές προσδοκίες της Αθήνας μετά την επίσκεψή του στα μέσα Μαρτίου, η συμφωνία αποτελεί και την πρώτη μεγάλη επιτυχία του κ. Πάιατ από την αρχή της θητείας του, τον Οκτώβριο του 2016. Το συμβόλαιο των F-16 έχει χειροπιαστή οικονομική και στρατηγική βαρύτητα, σε αντίθεση με τις εξαγγελίες περί επενδύσεων αμερικανικών εταιριών στον πλωτό σταθμό φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη (οι δύο ενδιαφερόμενες έχουν στραφεί στις ενεργειακές αγορές της Ασίας και ο σταθμός FRSU των ομίλων Κοπελούζου και Λιβανού, ούτως ή άλλως, δεν θα είναι έτοιμος πριν από τα τέλη του 2020), περί εξαγοράς των Ναυπηγείων Νεωρίου Σύρου και άλλων σχεδίων.
Τρίτον, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας και η Lockheed Martin, υπό τον Ντένη Πλέσσα, βρίσκονται εν όψει δυσχερέστατων διαπραγματεύσεων για τα offsets και το έργο που θα ανατεθεί στην ΕΑΒ. Είναι ανησυχητικό ότι, ήδη, στον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3 Orion η καθυστέρηση της ΕΑΒ είναι τρίμηνη και ίσως γίνει πεντάμηνη. Προς το παρόν, δεν μπορεί να γίνουν ακριβείς εκτιμήσεις για το έργο της ΕΑΒ, παρά μόνο θεωρητικές συγκρίσεις με παλαιότερες προτάσεις εκσυγχρονισμού από τη Lockheed Martin προς το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας. Βάσει αυτών, το ΓΕΑ εκτιμούσε το κόστος εργασιών του εργοστασιακού φορέα ανά αεροσκάφος, σε διάφορες εκδοχές, από το υψηλό 43% ως το χαμηλό 21,7% του συνολικού κόστους. Στη δε περίπτωση της αναβάθμισης των Mirage 2000 σε επίπεδο 2000-5 (που δεν είναι ευθέως συγκρίσιμη με τα F-16), το κόστος εργασιών της ΕΑΒ ήταν περίπου 15%.
Συμπερασματικά, παρά τις «λεπτομέρειες» και τις εκκρεμότητες, η συμφωνία των F-16 είναι θετική και το ενδιαφέρον στρέφεται τώρα στη συνεργασία με τη Γαλλία για το πρόγραμμα των φρεγατών Belharra. Αρκεί, φυσικά, να μην επαναληφθούν τα κυβερνητικά λάθη περί leasing των Fremm.
* Ο Αλέξανδρος Τάρκας είναι εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια