Η επίσκεψη του πρωθυπουργού της Τουρκίας Μπιναλί Γιλντιρίμ στην Αθήνα και οι διπλωματικές επαφές με τις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες δεν επιτρέπουν άξια λόγου αισιοδοξία κατά τη διάσκεψη της Γενεύης για το Κυπριακό, ούτε, γενικότερα, για συνθήκες ηρεμίας στο Αιγαίο και τη ΝΑ Μεσόγειο.
Ο κ. Γιλντιρίμ, όπως και ο πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν, δεν δείχνουν πραγματική βούληση διμερούς συζήτησης του συστήματος εγγυήσεων και των πτυχών ασφάλειας, ώστε ν’ ανοίξει ο δρόμος προς λύση.
Η λεγόμενη «Γενεύη 2» στις 28 Ιουνίου, ως συνέχεια της διάσκεψης του Ιανουαρίου, εγκαινιάζει ένα κρίσιμο καλοκαίρι, καθώς δύο εβδομάδες αργότερα θα αρχίσουν από τη γαλλική TOTAL οι έρευνες εντοπισμού εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ. Τα δύο θέματα, ασφαλώς, δεν συνδέονται και θα ήταν τραγικό λάθος η συζήτησή τους σαν «πακέτο», όπως επιδιώκει η Αγκυρα με διπλωματικά μέσα και απειλές ναυτικού αποκλεισμού της περιοχής.
Τέτοια ιστορική γκάφα σύνδεσης των δύο θεμάτων δεν θα μπορούσε να κάνει ούτε ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος πάντοτε ξεκινά κάθε νέο κύκλο διαπραγμάτευσης από χειρότερη θέση, λόγω προηγούμενων δικών του λαθών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τον Σεπτέμβριο του 2013, η προσδοκία απόδοσης Αμμοχώστου - Βαροσίων μέχρι που η Αγκυρα απάντησε ότι «τα διαμάντια του στέμματος παραχωρούνται στην κατάληξη και όχι στην έναρξη διαλόγου». Ακολούθησαν, τον Μάιο του 2014, οι ελπίδες από τη μεσολάβηση του τότε αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζ. Μπάιντεν και τον Δεκέμβριο του 2015 προσδοκίες από το ταξίδι του τότε υπουργού Εξωτερικών Τζ. Κέρι στην περιοχή. Μέχρι που φτάσαμε στο δίμηνο Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου 2016 με την πρωτοφανή δημόσια παγίδευση της Αθήνας, από τον κ. Αναστασιάδη, στη διαδικασία της «Γενεύης 1».
Αν και κανείς δεν παραγνωρίζει το επιχείρημα αρκετών ξένων κυβερνήσεων ότι απαιτείται ακόμα μία προσπάθεια μέχρι την έναρξη της προεκλογικής περιόδου για την ανάδειξη νέου Προέδρου της Κύπρου τον Φεβρουάριο του 2018, το πραγματικό ερώτημα είναι τι έχει αλλάξει ώστε να επικρατεί τις τελευταίες ημέρες αισιοδοξία στην Αθήνα και τη Λευκωσία. Οι «παραδοσιακοί» ξένοι παίκτες στο Κυπριακό -οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο- όχι μόνο δεν αναμένουν σημαντικά βήματα, αλλά, σύμφωνα με διπλωμάτες τους, έχουν προβληματισμό για την όποια αξία της «Γενεύης 2».
Μοναδικό καινούργιο στοιχείο είναι οι διαρροές από το Μέγαρο Μαξίμου και πολιτικούς αρχηγούς της αντιπολίτευσης περί ξαφνικής προόδου με πρωτοβουλία της Γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ και σύνδεση της λύσης με τις σχέσεις Ε.Ε. - Τουρκίας.
Ωστόσο, αυτό το γερμανικό σκεπτικό μόνο καινούργιο δεν είναι! Η Γερμανίδα καγκελάριος είχε δώσει, για πρώτη φορά, υποσχέσεις προς τον Κύπριο Πρόεδρο τον Μάιο του 2014, μέσω της σύνδεσης των συνομιλιών με την αξιοποίηση του φυσικού αερίου. Ο δεύτερος γύρος υποσχέσεων, τον Νοέμβριο του 2015, εξαρτούσε την πρόοδο από την επιτάχυνση των ενταξιακών συνομιλιών Τουρκίας - Ε.Ε. Τώρα αρχίζει τρίτος γύρος υποσχεσιολογίας και ετεροβαρών δεσμεύσεων με περίεργη μείξη πέντε στοιχείων: α) των διαπραγματεύσεων στη «Γενεύη 2», β) της υιοθέτησης απόφασης του Συμβουλίου της Ε.Ε. για την έναρξη διαπραγματεύσεων αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης Ευρώπης - Τουρκίας, γ) της υιοθέτησης «οδικού χάρτη» επαφών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την Αγκυρα ως τα τέλη του 2017, δ) του «ξεπαγώματος» ορισμένων διαπραγματευτικών κεφαλαίων των ενταξιακών συνομιλιών και ε) των ερευνών υδρογονανθράκων.
Είναι απορίας άξιο πώς και γιατί ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας αφήνει -έστω ανεπίσημα- ανοιχτή την πιθανότητα προόδου μέσω του «πακέτου Μέρκελ». Θεωρητικά, υφίσταται μεν το θετικό στοιχείο των μέτρων συγκράτησης της Αγκυρας κοντά στην Ε.Ε. (αφού μια ευρωπαϊκή Τουρκία είναι πάντα προς το συμφέρον της Ελλάδας), αλλά στην πράξη αναμειγνύονται τόσο πολλά και κρίσιμα στοιχεία, που -και πάλι- θα οδηγήσουν σε έναρξη των επόμενων συνομιλιών από χειρότερη βάση. Είναι άλλωστε αμφίβολο αν η Αγκυρα θα έκανε μια ιστορική υποχώρηση με αντάλλαγμα «διαδικαστικές» παραχωρήσεις στην Ε.Ε.
* Ο Αλέξανδρος Τάρκας είναι εκδότης του περιοδικού «Άμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια