Ριζική (και ιστορικού χαρακτήρα) ανατροπή βασικών δομών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με άμεσο αντίκτυπο στην Ελλάδα και σε άλλους «αδύναμους» εταίρους, προγραμματίζει το Βερολίνο, με αφετηρία την πανηγυρική Σύνοδο της Ρώμης στις 25 Μαρτίου και με άγνωστο χρόνο και τρόπο ολοκλήρωσης.
Οι σχεδιαζόμενες ανατροπές οδηγούν, αργά ή γρήγορα, σε μια Ευρώπη «διαφορετικών ταχυτήτων» (όχι μόνο «δύο ταχυτήτων», όπως εκφραζόταν η ανησυχία παλαιότερα) στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής, της ασφάλειας και του κοινού νομίσματος.
Σύμφωνα με ελληνικές και ξένες διπλωματικές πηγές, η προ μηνών -αρχική- πρόθεση της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ και του υπουργού Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ ήταν να δώσουν στη σύνοδο για τα 60 χρόνια από την υπογραφή των ιδρυτικών συνθηκών της Ε.Ε. συμβολικό χαρακτήρα επιστροφής στις ρίζες της, με επίκεντρο το κοινωνικό πρόσωπο της Ενωσης. Η Διακήρυξη της Ρώμης θα έδινε έμφαση στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών και στη δρομολόγηση αλλαγών σε τομείς της οικονομικής, της κοινωνικής ή της εκπαιδευτικής πολιτικής, ώστε να μη μονοπωλείται η εικόνα της Ε.Ε. από τους στατιστικούς δείκτες.
Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τη μεταναστευτική - προσφυγική κρίση, τα εντεινόμενα προβλήματα της ευρωζώνης, το επικείμενο «σκληρό» Brexit και τη νέα υπερατλαντική σχέση επί προεδρίας Τραμπ, η γερμανική ηγεσία επιλέγει πλέον μια οδό ταχύτερων αλλαγών. Οπως έχουν ήδη ενημερωθεί η Αθήνα και οι άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, το Βερολίνο πιστεύει πως η Σύνοδος της Ρώμης θα πρέπει να καταλήξει σε περισσότερα και σαφέστερα συμπεράσματα για τους μελλοντικούς στόχους της Ενωσης και, ενδεχομένως, για τις μεθόδους επίτευξής τους.
Κατά τις ίδιες διπλωματικές πηγές, η (σχεδόν απαρατήρητη στην Ελλάδα) δήλωση της καγκελαρίου Μέρκελ στην πρόσφατη Σύνοδο της Μάλτας υπέρ μιας Ε.Ε. «διαφορετικών ταχυτήτων, στην οποία δεν θα συμμετέχουν όλοι, κάθε φορά, σε όλα τα βήματα της ενοποίησης» και το (υποβαθμισμένο στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης) σχόλιό της, το περασμένο Σάββατο, ότι «τη στιγμή αυτή έχουμε, φυσικά, πρόβλημα με την αξία του ευρώ» αποτελούν τις πρώτες μόνο δημόσιες εκφράσεις της συνειδητής στροφής του Βερολίνου.
Η αλλαγή στρατηγικής και τακτικής, την οποία συμμερίζονται το σοσιαλδημοκρατικό SPD και ο υποψήφιος καγκελάριος Μ. Σουλτς, επιτρέπεται, σύμφωνα με τη γερμανική ερμηνεία, από τις συνθήκες της Ε.Ε., οπότε δεν θα χρειαστεί επίσημη διαδικασία αναθεώρησης, ενώ το Βερολίνο έχει εξασφαλίσει τη στήριξη του Βελγίου, της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου. Παρόμοια, επί της αρχής, στήριξη ίσως προκύψει και από τη σύνοδο που συγκαλεί στις Βερσαλίες, στις 6 Μαρτίου, ο απερχόμενος πρόεδρος Φρ. Ολάντ με τη συμμετοχή της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας.
Αν και, προς το παρόν, η ελληνική κυβέρνηση δεν γνωρίζει λεπτομέρειες για τη «νέα» Ε.Ε. και οι οικονομικές δομές θα μεταλλαχθούν μάλλον σε μεταγενέστερο στάδιο, είναι φυσικό τα πρώτα ερωτήματα να αφορούν το μέλλον της ευρωζώνης, στη σκιά των νέων ανησυχιών περί Grexit.
Το γερμανικό σχέδιο, υπό τα σημερινά δεδομένα, δεν προκρίνει έξοδο της Ελλάδας ή άλλου μέλους από την ευρωζώνη, αλλά ξεκάθαρα υπονοεί τη συμμετοχή σε κατώτερη βαθμίδα (άγνωστο αν και με άλλη αξία του ευρώ) όσο καιρό υπάρχουν προβλήματα που δεν επιτρέπουν τη συμπόρευση με τις ισχυρότερες χώρες.
Εξίσου σημαντικά είναι τα ερωτήματα για τις αλλαγές σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων του Μεταναστευτικού, της ισλαμικής τρομοκρατίας και των ένοπλων κρίσεων στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. Ως απώτατο ανατολικό σύνορο της Ε.Ε., η Ελλάδα μπορεί να έχει πρωτεύοντα λόγο στους νέους σχεδιασμούς, αν φυσικά δεν συμπεριλαμβάνουν επικίνδυνες αλλαγές στα Βαλκάνια.
* Ο Αλέξανδρος Τάρκας είναι εκδότης του περιοδικού «Άμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
** Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια