δημιουργώντας στην Παλμύρα και στην Ντέιρ Αλ-Ζορ προϋποθέσεις για την δημιουργία ενός νέου εδαφικού πυρήνα. Τι συμβαίνει ακριβώς με το ISIS;
Του Δρ. Γεωργίου Κ. Φίλη
Σε γενικές γραμμές τους τελευταίους μήνες το αυτοαποκαλούμενο Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ), βρίσκεται σε ένα στάδιο σημαντικότατης γεωγραφικής συρρίκνωσης όπου αποστερείται αργά αλλά σταθερά από τους βασικούς ανθρωπίνους και υλικούς πόρους για τη συνέχιση του πολέμου εναντίων των αντιπάλων του. Το 2017 εκτιμάται πως θα αποτελέσει το έτος σταθμό το οποίο θα σηματοδοτήσει και την τελική γεωγραφική και υλική κατάρρευση του ΙΚ.
Στο μέτωπο του Ιράκ η μάχη για τη Μοσούλη βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη με τις δυνάμεις της Βαγδάτης, τους Κούρδους και τους συμμάχους της να έχουν εμπλακεί σε έναν πόλεμο αστικού τύπου – απελευθερώνοντας συνοικία τη συνοικία την ιστορική πόλη. Στην Συρία η επιχείρηση για την απελευθέρωση της Ράκκα έχει ξεκινήσει με τις κουρδικές δυνάμεις να παίζουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Το ΙΚ χάνει τον πόλεμο επί του πεδίου για τρεις κυρίως λόγους:
Πρώτον, αντιμετωπίζει πλέον οξεία έλλειψη βασικών αγαθών, υλικών και υποστήριξης τα οποία θα του επιτρέψουν να συνεχίσει τον αγώνα. Η απογοήτευση για την εξέλιξη των γεγονότων σε στρατηγικό και τακτικό επίπεδο επιδρά στο ηθικό και την θέληση για συνέχιση της αντίστασης.
Δεύτερον, ο πληθυσμός τον οποίο ελέγχει σε μεγάλο βαθμό δεν υποστηρίζει –πλέον- το ΙΚ. Ακόμα και ακραιφνείς σουνιτικοί πληθυσμοί δεν φαίνεται να έχουν τη θέληση να συμπαραταχθούν με το ΙΚ ενεργά.
Τρίτον, ο αυξανόμενος αριθμός των αντιπάλων και εχθρών του τόσο σε τακτικό όσο και σε στρατηγικό επίπεδο δεν του αφήνουν περιθώρια διεξόδου.
Ακριβώς, οι προαναφερόμενοι τρεις λόγοι επέτρεψαν στον ΙΚ να αντισταθεί με επιτυχία από το καλοκαίρι του 2014 έως τα τέλη του 2016 ενώ φαίνεται να διαθέτει κάποιες δυνάμεις οι οποίες του επιτρέπουν να μπορεί να ελέγχει – για την ώρα – την μισή περίπου Μοσούλη, τα περίχωρα της Ράκκα αλλά και να αντιστέκεται στις επιθέσεις του τουρκικού στρατού και των συμμάχων του στην κομβική πόλη της Αλ-Μπαμπ.
Πιο συγκεκριμένα μέχρι πρόσφατα, το ΙΚ έλεγχε έδαφος, πληθυσμούς και πηγές τις οποίες μπορούσε να χρησιμοποιήσει για την διεξαγωγή του πολέμου. Οι ήττες επί του πεδίου και η απελευθέρωση περιοχών από τους Κούρδους στην βόρεια Συρία και από την Βαγδάτη στο δυτικό και βόρειο Ιράκ έχουν αποστερήσει το ISIS από σημαντικές πηγές. Οι γραμμές επικοινωνιών του έχουν πλέον αποκοπεί, ή βρίσκονται υπό απειλή, ενώ η Μοσούλη έχει στην ουσία περικυκλωθεί από τις κυβερνητικές δυνάμεις και τους Κούρδους.
Το ISIS κατάφερε να επεκταθεί και να μπορέσει να αντισταθεί όλα αυτά τα χρόνια, επειδή υπήρχαν τοπικοί και περιφερειακοί γεωπολιτικοί δρώντες που το υποστήριξαν. Για παράδειγμα η Τουρκία στην ουσία λειτούργησε ως κέντρο λογιστικής υποστήριξης και εκπαίδευσης για τους μαχητές του καθώς και ως «μεσάζοντας» στην πώληση του πετρελαίου που έλεγχε.
Η ύπαρξη του ΙΚ εξαρτάται άμεσα και από την οικονομική υποστήριξη κάποιων χωρών του Κόλπου, από τις τεράστιες ποσότητες οπλισμού που κατάφερε να ελέγξει το καλοκαίρι του 2014 από τις υποχωρούσες -τότε- ιρακινές δυνάμεις αλλά και από την υποστήριξη – πολιτική και έως ένα σημείο υλική – που έλαβε από δυτικές χώρες οι οποίες τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2015 θεωρούσαν το καθεστώς Άσαντ ως το κύριο πρόβλημα στη Συρία.
Φυσικά οι μέθοδοι και οι ενέργειες του ΙΚ στην ουσία αποξένωσαν τόσο τις δυτικές δυνάμεις όσο και τα σουνιτικά κράτη. Η μάχη για το Κομπάνι στα τέλη του 2014 και η είσοδος της Ρωσίας στον πόλεμο τον Σεπτέμβριο του 2015 άλλαξαν τις ισορροπίες. Ο φαινομενικός γεωπολιτικός αναπροσανατολισμός της Τουρκίας η οποία δείχνει να θέλει να ακολουθήσει την πολιτική της Ρωσία, μετά την πλήρη κατάρρευση της δικής της, δυσκολεύει την ανοιχτή υποστήριξη της Άγκυρας προς το ΙΚ με συνέπεια το ISIS να θεωρεί πλέον την Άγκυρα ως εχθρό.
Όμως, η στρατιωτική εκπαίδευση που έχει λάβει όλα αυτά τα χρόνια, η εμπειρία ανταρτοπόλεμου στο Ιράκ από το 2006, η φύση του πεδίου της μάχης το οποίο είναι κυρίως αστικό με αποτέλεσμα οι τακτικές μάχης και τα οπλικά συστήματα μίας συμβατικής πολεμικής μηχανής να μην είναι τόσο αποτελεσματικά. Οι μάχες λαμβάνουν χώρα από οικοδομικό τετράγωνο σε οικοδομικό τετράγωνο, τα οποία αποτελούν παγίδες θανάτου για τους επιτιθέμενους.
Επιπροσθέτως, οι κύριες εμπλεκόμενες δυνάμεις κατά του ISIS αυτή τη στιγμή είναι «πολυεθνικές» με σχετικά χαμηλό επίπεδο συνεργασία και πολλές φορές αντικρουόμενα συμφέροντα. Οι δυνάμεις ξηράς, Ιρακινοί (κυρίως Σιιτικές δυνάμεις) και οι Κούρδοι (σε Συρία και Ιράκ), το καθεστώς Άσαντ ασχολείται κυρίως με την «μετριοπαθή» αντιπολίτευση, δεν διαθέτουν επαρκή αεροπορική υποστήριξη, ενώ οι Τουρκικές δυνάμεις στην Αλ-Μπαμπ, φαίνεται να μην είναι έτοιμες για την ανάληψη επιχειρήσεων αστικού πεδίου.
Ενδιαφέρον – με σημαντικά συμπεράσματα για την ελληνική πλευρά – είναι το γεγονός πως η Άγκυρα ζητά αεροπορική υποστήριξη από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, αποδεικνύοντας πως υπάρχει τεράστιο ζήτημα στην τουρκική Αεροπορία η οποία φαίνεται να μην είναι σε θέση να υποστηρίξει τις επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού σε μία κωμόπολη πλησίον των συνόρων της και εναντίον ελαφρά οπλισμένων δυνάμεων οι οποίες δεν διαθέτουν αεροπορική υποστήριξη και επαρκή αντιαεροπορική κάλυψη.
Γενικά το πραξικόπημα στην Τουρκία, αλλά και άλλες δομικές αδυναμίες αντανακλούν στην επιχειρησιακή ετοιμότητα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Τέλος, δεν πρέπει να υποτιμηθεί και το γεγονός πως οι μαχητές του ΙΚ -τουλάχιστον ο σκληρός πυρήνας αυτών- θα πολεμήσουν μέχρι ενός αφού αυτό επιτάσσει η ιδεολογία και τα πιστεύω τους.
Ανακεφαλαιώνοντας, το ISIS κατάφερε να επιβιώσει και εξακολουθεί να μάχεται επειδή είχε τις υλικές και ανθρώπινες πηγές για να εκμεταλλευθεί. Υποστηριζόταν από συγκεκριμένες τοπικές και περιφερειακές δυνάμεις ποικιλοτρόπως, ενώ διέθετε έναν πυρήνα αποφασισμένων μαχητών αλλά και εκπαιδευμένων μισθοφόρων.
Από το 2015 η κατάσταση έχει σταδιακά μεταβληθεί, οι πρακτικές του ΙΚ το έφεραν απέναντι ακόμα και σε θετικά διακείμενους γεωπολιτικούς δρώντες, οι αντίπαλοί του –για διαφόρους λόγους- αυξήθηκαν και οι πηγές υποστήριξης μειώθηκαν, μεγάλες δυνάμεις ενεπλάκησαν άμεσα εναντίον του, ενώ κομβικός είναι και ο ρόλος της Τουρκίας, η οποία αποτελούσε (;) και την «γραμμή-ζωής» (life-line) για το ΙΚ κάτι το οποίο φαίνεται μη συμβατός με τη προσπάθεια προσέγγισης της Ρωσίας.
Όμως, η πολεμική εμπειρία που έχει αποκτηθεί, η κατάλληλη προετοιμασία του εδάφους, οι εγγενείς αδυναμίες σε τακτικό επίπεδο των εμπλεκομένων δυνάμεων, καθώς και οι στρατηγικές αντιπαλότητες των κύριων γεωπολιτικών δρώντων δίνουν μία παράταση ζωής στο ΙΚ.
Η πλήρης εδαφική κατάρρευση του ΙΚ εκτιμάται πως αποτελεί μία μη αναστρέψιμη πραγματικότητα, η ιδεολογία όμως και η τρομοκρατία δεν είναι δυνατόν να ξεριζωθούν με την εξαφάνιση του ισλαμικού κράτους στην Συρία και το Ιράκ.
Φυσικά η πραγματικότητα της ύπαρξης μεγάλων σουνιτικών πληθυσμών στην ανατολική Συρία και το δυτικό Ιράκ, είναι μία παράμετρος η οποία θα επηρεάσει και τις εξελίξεις, η εξαφάνιση του ΙΚ δεν σημαίνει πως η ύπαρξη ενός «μετριοπαθούς» «Σουνιστάν» στα πρώην εδάφη του ΙΚ είναι αδύνατη.
Ούτως ή άλλως, ο χάρτης της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής χαράσσεται εκ νέου, με το Κουρδικό να αποτελεί και τον καταλύτη των εξελίξεων στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια