Από το 2010, όταν πάγωσαν οι Τουρκο-Ισραηλινές σχέσεις μετά το επεισόδιο με το πλοίο Mavi Marmara, ένα νέο κεφάλαιο άνοιξε στις σχέσεις Ελλάδος – Ισραήλ.
Η αναθέρμανση των ελληνο-ισραηλινών σχέσεων βασίστηκε σε κοινές γεωπολιτικές και ενεργειακές στοχεύσεις που σύντομα έλαβαν στρατηγικό χαρακτήρα. Οι σχέσεις αυτές διευρύνθηκαν με τη συμμετοχή της Κύπρου και της Αιγύπτου σε ένα πλαίσιο «Περιφερειακής Συνεννόησης».
Ωστόσο, από το 2010 ως σήμερα πολλά έχουν αλλάξει στο περιφερειακό περιβάλλον και ενδεχομένως πολλά ακόμη θα αλλάξουν. Το ενεργειακό μπλοκάρισμα στην Ν.Α. Μεσόγειο και οι εξελίξεις στην περιοχή έχουν οδηγήσει το Ισραήλ στην εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία και την εκ νέου συζήτηση για μεταφορά φυσικού αερίου – πρός και μέσω – Τουρκίας.
Η Αίγυπτος προμηθεύεται υπερσύγχρονες Γαλλικές φρεγάτες με δυνατότητα να φέρουν πυραύλους τύπου κρουζ, ελικοπτεροφόρο και μαχητικά 4ης-5ης γενιάς για να διεκδικήσει ρόλο περιφερειακής δύναμης στην Ν.Α. Μεσόγειο, αλλά κυρίως στην Ερυθρά και Αραβική Θάλασσα, ενώ παράλληλα συνεταιρίζεται με την Σαουδική Αραβία και της παραχωρεί νησίδες στην Ερυθρά Θάλασσα που μπλοκάρουν δυνητικά την έξοδο του Ισραήλ προς νότο.
Η «λύση» που αναγκάζουν την Κύπρο να αποδεχθεί, μόνο «λύση» δεν αποτελεί, με αποτέλεσμα ενδεχομένως η Κύπρος να μην αποτελεί αξιόπιστο εταίρο στο μέλλον για Ελλάδα και Ισραήλ. Τέλος, στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένας νέος Πρόεδρος πρόκειται να αναλάβει την εξουσία σε περίπου ένα μήνα και ακόμη είναι ασαφείς οι προθέσεις του για τα ζητήματα που απασχολούν την περιοχή.
Η Επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού Στις 8 Δεκεμβρίου αναμένεται να συγκλιθεί στην Ιερουσαλήμ μια νέα συνάντηση της Τριμερούς Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, με τους πρωθυπουργούς του Ισραήλ, κ. Benjamin Netanyahu, τον Ελληνα πρωθυπουργό, κ. Αλέξη Τσίπρα και τον πρόεδρο της Κύπρου κ. Αναστασιάδη, να συζητούν τα νέα δεδομένα στην περιοχή. Επειδή τα νέα δεδομένα έχουν σημαντικά μεταβληθεί σε σχέση με τα ισχύοντα πριν μερικά χρόνια, και επειδή η ανάγκη εξακολουθεί να υπάρχει για τη διατήρηση του στρατηγικού χαρακτήρα των ελληνο-ισραηλινών σχέσεων, απαιτείται να γίνει και μια συνάντηση μεταξύ Ελλάδος-Ισραήλ προκειμένου έξω απο τις τριμερείς επαφές να συζητηθεί το διμερές πλαίσιο της συνεργασίας.
Έλλειμμα ειλικρίνειας
Σε διμερές επίπεδο, Ελλάδα και Ισραήλ δεν αρκεί να έχουν κοινούς στρατηγικούς στόχους. Πρέπει να έχουν και την πολιτική βούληση να τους υπηρετήσουν από κοινού, καθώς και στο να διέπονται οι σχέσεις τους από ειλικρίνεια. Στο τελευταίο ζήτημα, δυστυχώς, παρατηρείται σοβαρό έλλειμμα. Αν στο παρελθόν οι διμερείς σχέσεις υπονομεύθηκαν από αμοιβαία καχυποψία, σήμερα ο κίνδυνος της έλλειψης ειλικρίνειας εύκολα μπορεί να κάνει τη στρατηγική σχέση να γίνει μια απλή ανταλλαγή δημοσίων σχέσεων και αυτό θα είναι λάθος με υψηλό κόστος για Αθήνα και Τελ Αβίβ. Κατ’ αρχήν θα πρέπει να υπάρξει ειλικρίνεια σε ότι αφορά τις προθέσεις έναντι του τουρκικού αναθεωρητισμού. Σε δεύτερη φάση θα πρέπει να υπάρξει ειλικρίνεια, και αν τα συμφέροντα ταυτίζονται, ενδεχομένως να υπάρξει και συντονισμός κινήσεων απέναντι στις προθέσεις των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Βρετανίας στην περιοχή. Ακόμη θα πρέπει να ξεκαθαριστούν οι στόχοι σχετικά με το γεω-οικονομικό και ενεργειακό πλαίσιο της περιοχής.
Οι καθυστερήσεις στην αξιοποίηση του φυσικού αερίου δεν λειτουργούν προς όφελος της ελληνο-ισραηλινής πλευράς. Παράλληλα, θα πρέπει ειλικρινώς να συζητηθεί το βάθος και η προοπτική της ελληνο-ισραηλινής συνεργασίας. Θέλουμε ή όχι να έχουμε έναν κοινό αμυντικό βραχίονα στην περιοχή; Θέλουμε ή όχι να στηρίξουμε ο ένας τον άλλο σε παρίπτωση σοβαρής απειλής; Ποιά η στάση του Ισραήλ στο ενδεχόμενο μιας Τουρκίας ως πυρηνική δύναμη; Έχουμε σκοπό να επενδύσουμε σε κοινές επιχειρηματικές δράσεις στρατηγικού χαρακτήρα; Είναι διατεθημένο το Ισραήλ να μας ανοίξει πόρτες σε διεθνείς αγορές και εμείς να το στηρίξουμε σε επίπεδο θαλασσίων μεταφορών; Είναι καίρια ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν.
Σε διπλωματικό επίπεδο, έχουμε σκοπό να αλληλοστηριχθούμε; Είναι άλλη μια παράμετρος που από τις μέχρι σήμερα κινήσεις και στάσεις προκαλούνται περισσότερα ερωτήματα από όσα απαντώνται! Επίσης διεύρυνση των Τριμερών σχέσεων με συμμετοχή του Λιβάνου τί επιπτώσεις θα είχε σε διμερές επίπεδο; Ή οι στενές ενεργειακές σχέσεις της Ελλάδας με το Ιράν πως αντιμετωπίζονται από το Ισραήλ; Στο νέο περιβάλλον της Ν.Α. Μεσογείου, Ελλάδα και Ισραήλ πρέπει να επαναεπιβεβαιώσουν τις διμερείς τους σχέσεις και να θέσουν σε νέα βάση τη στρατηγική τους συνεργασία σε κλίμα ειλικρίνειας και ουσίας, για την υπηρέτηση των κοινών τους συμφερόντων. Έχουμε βάσιμους λόγους να θεωρούμε πως η απουσία ουσίας και ειλικρίνειας σε διμερές επίπεδο θα υπονομεύσουν μακροπρόθεσμα τον στρατηγικό χαρακτήρα των διμερών σχέσεων.
Οι επαφές δημοσίων σχέσεων, η ανταλλαγή πολιτικο-στρατιωτικών επισκέψεων και η συνδρομή σε καταστάσεις φυσικών καταστροφών είναι σημαντικές, όχι όμως ικανές συνθήκες προώθησης σχέσεων στρατηγικού χαρακτήρα.
Ο κ. Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια