Μετά το αποτέλεσμα των Αμερικανικών εκλογών, γίνεται όλο και πιό σαφές, πως οι ΗΠΑ θα κάνουν στροφή από τον Ιδεαλισμό προς το Ρεαλισμό, ως αντίληψη στην άσκηση της εξωτερικής τους πολιτικής.
Πρακτικά αυτό σημαίνει πως θα επιχειρήσουν τη συνεννόηση με την Ρωσία του προέδρου Πούτιν, προκειμένου να ξαναχωρίσουν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής, μικρότερες σε σχέση με το παρελθόν, στα πλαίσια των οποίων ο ένας δεν θα ενοχλεί τον άλλο ώστε να μην διακυβεύονται ζωτικά τους συμφέροντα.
Αναβίωση μιας νέας ισορροπίας ισχύος;
Με «κουμπάρο» τον αρχιτέκτονα της σύγχρονης τάξης πραγμάτων, Δρ. Χένρυ Κίσσιγκερ, τον οποίο έσπευσε να συναντήσει προχθές ο νεοεκλεχθείς πρόεδρος Τράμπ και με τον οποίο διατηρεί φιλικούς δεσμούς από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 ο Ρώσος πρόεδρος, οι δύο ηγέτες ΗΠΑ και Ρωσίας, ευελπιστούν ότι έτσι θα καταφέρουν να ανακόψουν την επέλαση της παγκοσμιοποίησης που απορυθμίζει την καθημερινότητα των κοινωνιών και που διαταρράσει επικίνδυνα τις παγκόσμιες ισορροπίες.
Αν και το σχέδιό τους μοιάζει με επιστροφή στο χθες, η προσπάθεια αυτή δεν είναι ολότελα άστοχη. Μπορεί σε περιφερειακό επίπεδο να φέρει σταθερότητα. Μπορεί επίσης να εγκαινιάσει μια νέα σχέση συνεργασίας μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας.
Όμως η προσέγγισή τους δεν μπορεί να φέρει τη σταθερότητα που υπήρχε κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και είναι σχεδόν βέβαιο πως η όποια σταθερότητα προκύψει θα έχει βραχύβια διάρκεια.
Ο Ψυχρός Πόλεμος κρατούσε τον κόσμο σταθερό διότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των δυο υπερδυνάμεων, της πρώην ΕΣΣΔ και των ΗΠΑ, ήταν αληθινός, σκληρός, βαθιά ιδεολογικός και κινητοποιούσε τις κοινωνίες να συνταχθούν συνειδητά με τον ένα ή τον άλλο πόλο. Σήμερα απουσιάζει το στοιχείο του αληθινού ανταγωνισμού και της ιδεολογίας. Μια διαίρεση του πλανήτη επί τη βάσει συμφερόντων θα κάνει πολλούς να κοιτάξουν τα δικά τους συμφέροντα έξω από το δίλημμα ΗΠΑ ή Ρωσία.
Το δεύτερο στοιχείο που υφίσταται είναι η άνοδος της Ευρώπης και της Κίνας ως σημαντικότατων οικονομικών δρώντων στο παγκόσμιο σύστημα. Δειλά-δειλά αρχίζουν να προβάλλουν, με λιγότερη ή περισσότερη επιτυχία, και ως γεωπολιτικοί παίκτες. Το στοιχείο αυτό οδηγεί τις ΗΠΑ αλλά και τη Ρωσία να δουλέψουν πάνω σε ένα μοντέλο Θουκυδίδιας έμπνευσης με στόχο την φθορά των δυνητικών τους αντιπάλων χωρίς αυτές να φθαρούν.
Τουρκία, Ισραήλ, Ιαπωνία, Βιετνάμ, Μογγολία ώς Περιφερειακά Στρατηγικά Αντίβαρα για τις ΗΠΑ
Ο σχεδιασμός τους έγκειται στη δημιουργία περιφερειακών στρατηγικών αντίβαρων, προκειμένου να κάνουν αντιστάθμιση ισχύος των δυνητικών τους αντιπάλων και κυρίως έναντι της Ευρώπης και της Κίνας. Το μοντέλο αυτό βραχυπρόθεσμα μπορεί να είναι ευεργετικό για την παγκόσμια σταθερότητα όμως μακροπρόθεσμα είναι καταδικασμένο να αποτύχει διότι οδηγεί τις ΗΠΑ και την Ρωσία επίσης σε σύγκρουση συμφερόντων.
Στον Ευρωπαικό-Μεσογειακό χώρο οι ΗΠΑ σκοπεύουν να «ανεβάσουν» τον ρόλο της Τουρκίας ώστε από γεωπολιτικό ενεργούμενο της Γερμανίας και της Ρωσίας να καταστεί ανταγωνιστής τους. Το ίδιο σκοπεύουν να κάνουν με την Ιαπωνία και το Βιετνάμ έναντι της Κίνας. Ευελπιστούν ότι ανεβάζοντας την ισχύ περιφερειακών παικτών με δυνατότητες έναντι άλλων μεγάλων δυνάμεων, αργά ή γρήγορα, θα υπάρξει σύγκρουση συμφερόντων και εμπλοκή τους σε πολέμους φθοράς. Ετσι, οι ΗΠΑ χωρίς να εμπλέκονται άμεσα σε συγκρούσεις θα εξοικονομούν ισχύ φθείροντας και εξαφανίζοντας τους δυνητικούς αντιπάλους τους.
Αυτός είναι πιθανότατα ο σχεδιασμός. Αρχικά θα δούμε μια βραχύβια σταθερότητα. Όμως καλό είναι να προετοιμαστούμε για την αστάθεια που έρχεται…
* Ο κ. Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής.
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια