Η ώρα των στρατηγών;

Η σιωπηρή παλινόρθωση των στρατηγών στο πολιτικό προσκήνιο της Τουρκίας

Γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος

Η νατοϊκή αποστολή στο Αιγαίο είναι η τρίτη ευκαιρία μέσα σε έναν χρόνο που δίνεται στη στρατιωτική ηγεσία της Τουρκίας να διεκδικήσει εκ νέου ρόλο συναπόφασης σε κρίσιμες επιλογές εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής.

Πρόκειται για μια ποιοτική διαφορά ή ακόμη και ένα νέο κεφάλαιο που έπεται της συμφιλίωσης και ρεαλιστικής συμμαχίας Ερντογάν-στρατηγών όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά την εξέγερση του πάρκου Γκεζί τον Ιούνιο του 2013 με κοινό αντίπαλο τα δίκτυα του εγκατεστημένου στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν.
Η πρώτη ευκαιρία προέκυψε από την απόφαση των Ερντογάν-Νταβούτογλου μετά τις εκλογές της άνοιξης του 2015 να αρχίσουν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά του ΡΚΚ στη νοτιοανατολική Τουρκία οι οποίες πολύ γρήγορα επεκτάθηκαν από τις ορεινές δύσβατες περιοχές κοντά στη μεθόριο με το Ιράκ σε πόλεις της περιοχής. Η διάρκεια, η κλιμάκωση αλλά και τα όρια των πολεμικών επιχειρήσεων είναι πλέον στα χέρια των στρατηγών.
Ο Ερντογάν κήρυξε μόνος του έναν πόλεμο αλλά για να τον τερματίσει θέλει τη συνυπογραφή των φρουρών του κεμαλισμού. Ακόμη και αν ο έγκλειστος Οτσαλάν δεχόταν να ξαναρχίσει τη διαπραγμάτευση με τον αρχηγό της ΜΙΤ Φιντάν, οι στρατηγοί θα είχαν κάτι παραπάνω από συμβουλευτική γνώμη.
Η δεύτερη ευκαιρία ήταν η στάση της Αγκυρας στις εξελίξεις στη Συρία μετά το θερμό επεισόδιο με το ρωσικό Σουχόι μέχρι και την κατάπαυση του πυρός. Σύμφωνα με ΜΜΕ που πρόσκεινται στην αντιπολίτευση, οι στρατηγοί προέβαλαν άτυπο αλλά βαρύνον βέτο σε εισβολή στη Συρία στην νότια πλευρά της μεθορίου των δύο χωρών για τη δημιουργία Ζώνης Ασφαλείας χωρίς σύμφωνη γνώμη των ΗΠΑ και έγκριση του ΟΗΕ. Αν τα σχετικά δημοσιεύματα ευσταθούν, τότε η στρατιωτική ηγεσία έχει πιστωθεί μια σημαντική για την Ουάσιγκτον διευκόλυνση.
Την ίδια δυνατότητα ελιγμών απέναντι στον Ερντογάν, τον αμερικανικό παράγοντα αλλά και τις Βρυξέλλες και κυρίως το Βερολίνο θα δοκιμάσουν να νομιμοποιήσουν οι στρατηγοί και στο Αιγαίο: να υπενθυμίσουν τις πάγιες τουρκικές διεκδικήσεις χωρίς να βραχυκυκλώσουν την αποστολή της ναυτικής δύναμης του ΝΑΤΟ, να κατοχυρώσουν για τρίτη φορά de facto δικαίωμα συναπόφασης σε κρίσιμα εθνικά θέματα και ταυτόχρονα να προβάλουν προς την Ευρώπη ως οι πραγματικοί εγγυητές και πιο φερέγγυοι συνομιλητές στην προσπάθεια ελέγχου των προσφυγικών ροών.
Η σιωπηρή παλινόρθωση των στρατηγών -με αφετηρία τα μέσα του 2013 και αποφασιστική καμπή την άνοιξη του 2015- ως άτυπων συγκυβερνώντων ισορροπεί εκ των πραγμάτων το υπερσυγκεντρωτικό προσωποπαγές μοντέλο διακυβέρνησης του Ερντογάν.

Έθνος

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.