Βάζει φρένο στον οθωμανικό επεκτατισμό του «σουλτάνου»
Άστραψε και βρόντηξε ο Βλαντιμίρ Πούτιν, διαπιστώνοντας ότι ο σχεδιασμός της Άγκυρας στη Μέση Ανατολή εμπεριέχει στοιχεία… Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Σύμφωνα με όσα διέρρευσαν και δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Moescow Times, ο ρώσος πρόεδρος έχοντας απέναντί του τον τούρκο πρέσβη στη Μόσχα, Ουμίτ Γιαρντίμ,
κατηγόρησε τον Ταγίπ Ερντογάν ότι με πρόφαση τον πόλεμο κατά του ISIS επιτίθεται στη Συρία, βομβαρδίζοντας θέσεις του κυβερνητικού στρατού. Δεν ήταν η πρώτη φορά, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας, που ο Πούτιν εξερράγη και, παραμερίζοντας τη διπλωματική γλώσσα, αποκάλεσε τον Ερντογάν «δικτάτορα», απειλώντας τον πως «δεν θα ξέρει που να κρυφτεί»!
Ο ρώσος πρόεδρος ζήτησε από τον τούρκο διπλωμάτη να μεταφέρει στον Ερντογάν να σταματήσει τα παιχνίδια στη Συρία και τις επιθέσεις κατά του συριακού στρατού με την πρόφαση των επιχειρήσεων εκκαθάρισης των ανταρτών του ISIS, ειδάλλως θα μετατρέψει την περιοχή σε ένα μεγάλο Στάλινγκραντ. «Πείτε στον δικτάτορα πρόεδρό σας πως μπορεί να πάει στην κόλαση με τους τρομοκράτες του ISIS και τους Σαουδάραβες συμμάχους σας, που συμπεριφέρονται σαν τον Χίτλερ» ήταν κατά την εφημερίδα, μία από τις αποστροφές του ρώσου προέδρου.
Η εκρηκτική παρέμβαση Πούτιν έχει σαφώς αποδέκτη την Άγκυρα, αλλά εμμέσως και τη Δύση, που επιδιώκει να εγκλωβίσει τη Ρωσία σε μία πολυεπίπεδη αντιπαράθεση. Η πολυετής αναταραχή στη Συρία, με στόχο το καθεστώς Άσαντ, έχει προκαλέσει την οργή της Μόσχας, αφού είναι αντιληπτό ότι οι Δυτικοί, χρησιμοποιώντας κάθε μέσο, προσπαθούν να της «αφαιρέσουν» έναν σημαντικό σύμμαχο στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Η εμπλοκή της Τουρκίας στο συριακό μέτωπο έρχεται να περιπλέξει τα πράγματα, τη στιγμή που σε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία τους Πούτιν και Ερντογάν είχαν συμφωνήσει στην τήρηση ψύχραιμης στάσης απ’ όλους.
Παλιά της τέχνη…
Για μία ακόμη φορά στη σύγχρονη ιστορία της η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με τον πειρασμό της στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία. Το πρόσχημα είναι η αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), αλλά οι βαθύτεροι στόχοι αφορούν στην ανατροπή του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, στην αποδυνάμωση των Κούρδων της Συρίας, που είναι συγγενείς ιδεολογικά με το ΡΚΚ και –γιατί όχι;- στην ανάκτηση εδαφών από τα «ένδοξα» χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η Τουρκία, εξάλλου, και μόνο με την απειλή επίθεσης στη Συρία είχε κατορθώσει στο παρελθόν να αποσπάσει ακόμη και εδαφικά οφέλη. Και το ίδιο ακριβώς προσπαθεί και τώρα να κάνει. Στο πλαίσιο αυτό, εκβιάζει την πραγματοποίηση βομβαρδισμών εις βάρος του καθεστώτος Άσαντ κλείνοντας διαδρόμους ανεφοδιασμού και στήριξης του ISIS, που σημειωτέον ότι μέχρι τώρα λειτουργούσαν υπό την αιγίδα των τουρκικών Αρχών. Συμπιέζοντας δε τις ένοπλες κουρδικές ομάδες του YPG (Μονάδες Προστασίας Κούρδων), αποτρέπει μία ιδιαίτερα επικίνδυνη συμμαχία με το ΡΚΚ. Και αυτή τη φορά εκ του ασφαλούς και με αεροπορικούς βομβαρδισμούς επιχειρεί να επιτύχει εδαφικά οφέλη, παρόλο που είναι γνωστό ότι μόνο από αέρος είναι μάλλον απίθανο να μπορέσει να εξουδετερώσει τόσο το συριακό καθεστώς όσο και τον κουρδικό παράγοντα.
Αμέσως μετά τη Συνθήκη της Λοζάνης (η συνθήκη ειρήνης που έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας και υπεγράφη στις 24 Ιουλίου 1923 από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες που πολέμησαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη μικρασιατική εκστρατεία και συμμετείχαν στη Συνθήκη των Σεβρών, συμπεριλαμβανομένης της ΕΣΣΔ) και την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας, η Άγκυρα άρχισε να σχεδιάζει την υπονόμευσή της και την ανάκτηση εδαφών, με βασικό όπλο την ύπαρξη μουσουλμανικών μειονοτήτων σε περιοχές της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Πρώτο στο στόχαστρό της βρέθηκε το Σαντζάκι της Αλεξανδρέττας, που είχε αποκτήσει ειδικό καθεστώς αυτονομίας από το 1921 και τελούσε υπό την προστασία της Γαλλίας. Υιοθετώντας τον γνωστό ρόλο του «επιτήδειου ουδέτερου» κα με πρόσχημα τη σύμπραξη για την αντιμετώπιση της ναζιστικής απειλής στην Ευρώπη, κατόρθωσε να πείσει τη Γαλλία για την προσάρτηση της Αλεξανδρέττας, επιστρατεύοντας ωε μεγάλο μοχλό πίεσης την τουρκική μειονότητα. Ο Κεμάλ Ατατούρκ είχε σπεύσει, μάλιστα, στα σύνορα, απειλώντας να εισβάλει στη Συρία, κι έτσι, διοργανώνοντας ένα αδιαφανές και νόθο δημοψήφισμα, το Σαντζάκι της Αλεξανδρέττας πέρασε εντέλει στην τουρκική κυριαρχία.
Δεν είναι δε τυχαίο ότι στο πρώτο τμήμα εδάφους που ανέκτησε η γείτων μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας –ακολούθησε η εισβολή και κατοχή της μισής Κύπρου- διόρισε ως διοικητή το ίδιο πρόσωπο που είχε αναλάβει τον διωγμό των Εβραίων της Ανατολικής Θράκης. Εφαρμόζοντας πολιτική εθνοκάθαρσης, μέσα στους πρώτους μήνες από την επιβολή της τουρκικής κυριαρχίας στην Αλεξανδρέττα σχεδόν πενήντα χιλιάδες Αρμένιοι, Έλληνες, Αλεβίτες και Άραβες κατέφυγαν στη Συρία και τον Λίβανο. Οι σχέσεις της Δαμασκού με την Άγκυρα συνέχισαν να είναι τεταμένες.
Η Συρία ποτέ δεν ξέχασε την Αλεξανδρέττα, το 1950, ωστόσο, η Τουρκία πρόβαλε αξιώσεις και για το Χαλέπι. Όταν η Δαμασκός περνούσε το 1957 στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης, η Τουρκία συζητούσε και προσπαθούσε να πείσει τους Συμμάχους για την ανάγκη στρατιωτικής επιχείρησης προκειμένου να εγκατασταθεί στη Συρία ένα πιο φιλικό προς τη Δύση καθεστώς. Αλλά οι αμερικανοί είχαν απορρίψει το σχέδιο αυτό, φοβούμενοι ότι θα προκαλούσε την έντονη αντίδραση των άλλων αραβικών κρατών.
Τη δεκαετία του 1980 ξέσπασαν όμως οι αντιπαραθέσεις για τα νερά του Ευφράτη. Στην κλιμάκωση της έντασης καθοριστικό ρόλο είχε διαδραματίσει η υποστήριξη που προσέφερε στο ΡΚΚ και στον Αμπντουλάχ Οτσαλάν ο τότε πρόεδρος Χαφέζ αλ Άσαντ, πατέρας του σημερινού προέδρου της Συρίας. Το καθεστώς Άσαντ είχε προσφέρει στους Κούρδους του ΡΚΚ στρατόπεδα, οπλισμό, δυνατότητες εκπαίδευσης και είχε επιτρέψει, μάλιστα, στον Οτσαλάν να εγκατασταθεί στο Συριακό έδαφος.
Το 1998 η Τουρκία απείλησε με πόλεμο τη Συρία και ο Άσαντ υποχρεώθηκε να ζητήσει από τον Οτσαλάν να εγκαταλείψει τη χώρα. Έτσι ξεκίνησε η περιπέτεια του Κούρδου ηγέτη, που μετά τη γνωστή σχεδόν πεντάμηνη περιπλάνησή του, κατέληξε στην ελληνική πρεσβεία του Ναϊρόμπι κι από εκεί στις τουρκικές φυλακές του Ιμραλί…
Τα νέα πλάνα
Η “no man’s land” στα νότια σύνορα της Τουρκίας ίσως εντάσσεται στο νέο μεγάλο «κόλπο» της γείτονος για να διεκδικήσει εδαφικά προγεφυρώματα μέχρι το Χαλέπι προκειμένου να σταθεροποιηθεί η Συρία και να αντιμετωπιστούν οι τζιχαντιστές. Αυτή τη στιγμή κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα τις συνέπειες της παρούσας εμπλοκής της Τουρκίας, αλλά και της ζώνης ασφαλείας που δημιουργείται με επίσημη αιτιολογία την ανάσχεση του προσφυγικού ρεύματος και τη διακοπή των γραμμών ανεφοδιασμού του ISIS.
Όλα όσα συμβαίνουν σήμερα όμως, κάθε άλλο παρά σε σταθεροποίηση οδηγούν. Και ο πρώτος που θα εισπράξει τις συνέπειες από μία ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της κρίσης, δεν θα είναι άλλος από την ίδια την Άγκυρα.
Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 301
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια