Ο Αγγλος Μάξ Μόσλεϊ, κάποτε ισχυρός άνδρας της Φόρμουλα 1 διαπομπευθείς για κατ’ οίκον όργιο, δικαιώνεται από γαλλικό και γερμανικό δικαστήριο, υποχρεώνοντας τον ιντερνετικό κολοσσό να «φιλτράρει» το σχετικό περιεχόμενο: «Λόγω της Στάζι», δηλώνει, «οι Γερμανοί κατανοούν ότι δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά είτε σε παρακολουθεί ένα καθεστώς είτε η Google». Ο πανίσχυρος Γερμανός εκδότης Ματίας Ντέφνερ ομολογεί ανοιχτά ότι φοβάται την ισχύ της Google και καταγγέλλει την προσπάθειά της να γίνει ένα ψηφιακό υπερ-κράτος, αψηφώντας τους κανόνες ελεύθερου ανταγωνισμού και προστασίας των προσωπικών δεδομένων.
Περί τις 31 εταιρείες, αμερικανικές και ευρωπαϊκές, μαζί και η Ευρωπαϊκή Ενωση Καταναλωτών BEUC έχουν προσφύγει στην Κομισιόν εναντίον της - αριθμός ρεκόρ για υπόθεση παραβίασης μονοπωλιακής θέσης. Η νέα επίτροπος Ανταγωνισμού Μαργκρέτ Βεστάγκερ δηλώνει αποφασισμένη να μελετήσει τα στοιχεία από την αρχή και να συναντηθεί με όλους τους εμπλεκομένους, για να δώσει τέλος σε ένα σίριαλ που συνεχίζεται ήδη επί τετραετία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με μια βαρύνουσα συμβολικά αν και πρακτικά ανεφάρμοστη απόφαση, εισηγείται με ευρεία πλειοψηφία τη διάσπαση της Google. Ο Σίγκμαρ Γκάμπριελ, «Νο 2» της κυβέρνησης Μέρκελ, ξεσπαθώνει εναντίον της με άρθρο του στη FAZ, προειδοποιώντας ότι η δημοκρατία, η ελεύθερη οικονομία, η ίδια μας η υπόσταση απειλούνται. Oτι καμιά υπηρεσία της και κατ’ επέκταση του δικτυωμένου κόσμου, στον οποίο οικειοθελώς και σαγηνευμένοι περνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας, δεν είναι «δωρεάν», όπως φαίνεται: «Πληρώνουμε με τα προσωπικά μας δεδομένα και, αν δεν προσέξουμε, στο τέλος θα στερηθούμε τις προσωπικές και κοινωνικές μας ελευθερίες». Την ίδια ώρα, η κατακραυγή για τα «παράθυρα» που επιτρέπουν την κολοσσιαία φοροαποφυγή της (καταβάλλει μόλις το 3% των διεθνών κερδών της) κορυφώνεται και ο Βρετανός υπουργός Οικονομικών Τζορτζ Οσμπορν εξαγγέλλει τη θέσπιση συντελεστή 25% εντός του 2015.
Καμία εταιρεία δεν συμβολίζει το τέλος της αθωότητας του Ιντερνετ όσο η Google, που διακήρυττε στο ξεκίνημά της ότι αποστολή της είναι να «οργανώσει τις πληροφορίες του κόσμου και να τις καταστήσει οικουμενικά προσβάσιμες και χρήσιμες». Οπως κανένας αυτοδημιούργητος κροίσος της ψηφιακής οικονομίας δεν διχάζει την κοινή γνώμη όσο η ισχυρή τριανδρία των Λάρι Πέιτζ, Σεργκέι Μπριν και Ερικ Σμιντ, των ιδιοφυών συνιδρυτών και του εκλεκτού τους μάνατζερ και νυν προέδρου της εταιρείας. Το αφήγημα της πορείας τους, από τα φοιτητικά δωμάτια του Stanford μέχρι την παγκόσμια κυριαρχία σε πολλαπλά μέτωπα (αναζήτηση, browser, Gmail, ΥouTube, εφαρμογές, Android κ.ά.), διαβάζεται σαν παραμύθι. Η τομή που προκάλεσαν στον τρόπο εργασίας, με τη διαδικασία προσλήψεων να παραπέμπει σε ένταξη σε «αδελφότητα», τα παιχνίδια και τα πικνίκ στο γραφείο, την ανατροπή κάθε συμβατικής ιεραρχίας και την ενθάρρυνση της δημιουργικότητας με πρακτικές που ξεκινούν απ’ το ντύσιμο και φτάνουν έως τον κανόνα του ακατάστατου γραφείου (σ.σ. θεωρείται ένδειξη καινοτόμου πνεύματος), χαρακτήρισε το «οικοσύστημα» της Silicon Valley - και μαζί μια ολόκληρη εποχή.
Οι χαρακτήρες τους, διαφορετικοί και αλληλοσυμπληρούμενοι, μοιάζουν βγαλμένοι από ταινία. O Λάρι, 41, είναι ο «τρελός επιστήμονας», ο πιο φιλόδοξος CEO στον κόσμο, που πιστεύει ότι στην τεχνολογία δεν υπάρχει τίποτε αδύνατο και θέλει να αλλάξει τις ζωές μας.
Ο συνομήλικός του Σεργκέι, παιδί μεταναστών από την πρώην ΕΣΣΔ, είναι το «μυαλό», ο άνθρωπος που στο άκουσμα της είδησης ότι μπορεί να έχει «κληρονομήσει» Πάρκινσον απ’ τη μητέρα του δεν ίδρωσε, ο επιφορτισμένος πλέον με τα απόρρητα πρότζεκτ της εταιρείας (από πόσιμα νανοσωματίδια που θα προσδένονται στα κύτταρα και θα βοηθούν στην έγκαιρη διάγνωση ασθενειών μέχρι αυτοοδηγούμενα αμάξια και αερόστατα που θα φέρουν το Ιντερνετ στις πιο απρόσιτες γωνιές του πλανήτη). Ο Ερικ, 59, είναι ο βετεράνος της τεχνολογίας, η πατρική φιγούρα που ανέλαβε να βάλει τα «αγόρια» σε μια σειρά, να τους «τρέξει» την επιχείρηση, ο παντρεμένος πατέρας που πιλοτάρει αεροπλάνα και συλλέγει πανάκριβα σπίτια και, όπως φημολογείται, ερωμένες...
Είναι επίσης ο άνθρωπος των δύσκολων αποστολών, είτε απαιτεί από τον πρόεδρο Ομπάμα να προστατεύσει την Google από το «θερισμό» δεδομένων από την NSA είτε ταξιδεύει από την Κούβα έως τη Βόρεια Κορέα ως άτυπος πρέσβης του Διαδικτύου. Και όσο η εταιρεία του βρίσκεται στο στόχαστρο, παίζει το ρόλο του «Κυρίου Οχι»: Μανιπουλάρει η Google τα αποτελέσματα αναζητήσεων για να εξαφανίσει τον ανταγωνισμό; «Οχι». Συλλέγει προσωπικά δεδομένα από το Gmail; «Oχι, αλλά επειδή πρόκειται για δωρεάν υπηρεσία, θα βλέπετε τις διαφημίσεις μας». Συνεργάστηκε με την NSA; «Οχι».
Εν τω μεταξύ, όλο και περισσότεροι άνθρωποι, επιχειρήσεις, θεσμικοί φορείς έχουν συνειδητοποιήσει ότι το ανεπίσημο σύνθημα της εταιρείας («Don’t be Evil») δεν είναι παρά ένα κούφιο σλόγκαν. Η Αυτοκρατορία Google εκπροσωπεί το Κακό: τον σκληρό Καπιταλισμό των πληροφοριών, που είναι στις μέρες μας το πολυτιμότερο αγαθό. Τον Μέγα Θεριστή των προσωπικών δεδομένων που παρέχουμε οικειοθελώς κάθε φορά που δικτυωνόμαστε. Τον μεσάζοντα στην κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, τον ρυθμιστή όλης της κίνησης στο Ιντερνετ, των «κλικ», των διαφημίσεων, των πληροφοριών που αναζητούμε.
Την εν εξελίξει σύγκρουση με την Ε.Ε. κάποιοι προσπαθούν να την υποβαθμίσουν, κάνοντας λόγο για απέλπιδες προσπάθειες του «παλιού κόσμου» να υψώσει ανάστημα στον «νέο», τον οποίο δεν μπορεί να ανταγωνιστεί στο τεχνολογικό πεδίο. Θεωρούν ότι πίσω της κρύβεται ο αντιαμερικανισμός των Ευρωπαίων, η αμηχανία τους απέναντι στις εξελίξεις, ο τρόμος που τους προκαλεί η σκέψη να γίνουν μια ψηφιακή αποικία της Silicon Valley. Η αλήθεια είναι ότι στην Κομισιόν έχουν προσφύγει και εταιρείες αμερικανικών συμφερόντων που βρίσκουν στις ευρωπαϊκές αρχές ευήκοα ώτα για να αναπτύξουν τα επιχειρήματά τους και, πιθανώς, την πολιτική βούληση να επιτύχουν αποτελέσματα. «Αυτό το εύρος καταγγελιών δεν έχει συμβεί ποτέ στα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Δικαίου περί Ανταγωνισμού και πιθανότατα παγκοσμίως», λέει στο «Κ» η Ανδριανή Φέρτη, δικηγόρος στην εταιρεία Clifford Chance με πολυετή εμπειρία σε υποθέσεις ανταγωνισμού σχετικές με θέματα τεχνολογίας, όπως η υπόθεση της Microsoft και τώρα της Google. «Αυτό που ενώνει όλους τους καταγγέλλοντες είναι η βαθιά ανησυχία για τις δραστηριότητες του κολοσσού. Πιθανώς ποτέ μέχρι τώρα μια εταιρεία δεν έχει χρησιμοποιήσει τη δύναμή της όπως η Google προκειμένου να εισέλθει σε τόσο πολλές βασικές αγορές - και σίγουρα δεν υπάρχει σήμερα καμία άλλη που να μπορεί να το κάνει».
Μπορεί να συμμορφωθεί το «υπεκράτος Google» σε μια πιθανώς αρνητική απόφαση; «Η επιτροπή έχει αποδείξει στο παρελθόν ότι είναι διατεθειμένη να εποπτεύσει την εφαρμογή των αποφάσεών της (και αν χρειαστεί, να επιβάλει ακόμη και πρόστιμα)», λέει η κ. Φέρτη. «Μια εταιρεία όπως η Google δεν θα έθετε σε κίνδυνο την αξιοπιστία της. Γι’ αυτόν όμως το λόγο είναι εξίσου σημαντικό οποιαδήποτε τελική απόφαση να είναι τέτοια ώστε να μην αφήνει περιθώρια μη συμμόρφωσης. Μια επιχείρηση με τη δύναμη της Google μπορεί να ανακαλύψει «διεξόδους διαφυγής» σε περίπτωση μιας αδύναμης απόφασης».
H ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.
0 Σχόλια