«Στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού ο δολοφόνος δεν είναι ο ίδιος ο όγκος στο στήθος, αλλά τα καρκινικά κύτταρα που θα διαφύγουν από το στήθος και θα φτάσουν σε άλλα σημεία του σώματος προκαλώντας μεταστάσεις σε όργανα, όπως ο εγκέφαλος ή το συκώτι», λέει στην «Κ» ο μαιευτήρας-γυναικολόγος Φρανκ Χόφμαν με ειδικότητα στην πρώιμη διάγνωση καρκίνου του μαστού. Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο, δηλαδή όταν ο όγκος είναι ακόμα μικρός και δεν έχει προκαλέσει μεταστάσεις, αυξάνει πολύ τις πιθανότητες επιβίωσης της ασθενούς. Η κλινική εξέταση και η ψηλάφηση στήθους από έμπειρο γιατρό, το υπερηχογράφημα, η ψηφιακή και η μαγνητική μαστογραφία είναι τα εργαλεία που έχουν σήμερα οι γιατροί στα χέρια τους για την έγκαιρη διάγνωση.
«Ημουν προβληματισμένος όσον αφορά την ποιότητα της εξέτασης ψηλάφησης στήθους που διενεργούμε σήμερα στα ιατρεία μας», λέει ο δρ Χόφμαν. «Στις νέες γυναίκες, η κλινική εξέταση και η ψηλάφηση στήθους διαρκούν μόνο λίγα λεπτά και αποτελούν τα μόνα διαγνωστικά μέσα που καθορίζουν αν χρειάζεται να γίνουν περαιτέρω εξετάσεις», προσθέτει. Ετσι το 2006 ο δρ Χόφμαν, με σκοπό να βελτιώσει την ποιότητα αυτής της εξέτασης, δοκίμασε να εκπαιδεύσει τυφλές γυναίκες ώστε, συμπληρωματικά με την εξέταση του γυναικολόγου, να διενεργούν μία λεπτομερή ψηλάφηση στήθους.
«Η καλύτερα εκπαιδευμένη αίσθηση της αφής των τυφλών σκέφτηκα ότι θα μπορούσε να βοηθήσει σε αυτή την περίπτωση», λέει ο δρ Χόφμαν, ιδρυτής της κοινωνικής επιχείρησης «Discovering Hands» («Τα χέρια που ανακαλύπτουν») που σκοπό έχει να προωθήσει αυτή τη μέθοδο ψηλάφησης στήθους. Σήμερα, τέσσερις σχολές εκπαίδευσης τυφλών στη Γερμανία παρέχουν ένα 9μηνο πρόγραμμα εκπαίδευσης σχεδιασμένο από την Discovering Hands, κατά το οποίο δεν διδάσκεται μόνο με κάθε λεπτομέρεια η δεξιότητα ψηλάφησης στήθους, αλλά και ό,τι χρειάζεται να γνωρίζουν οι εξετάστριες όσον αφορά την υγεία και την παθολογία του στήθους, καθώς και δεξιότητες επικοινωνίας με σκοπό την εκπαίδευση των ασθενών σε ζητήματα που αφορούν την υγεία του στήθους τους.
Τα πρώτα αποτελέσματα
Παρότι η πρώτη έγκριτη επιστημονική μελέτη, η οποία διενεργείται από το γερμανικό Πανεπιστήμιο του Ερλανγκερ σε συνεργασία με την Discovering Hands, ξεκίνησε μόλις τον περασμένο Νοέμβριο και δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί, τα πρώτα ποσοτικά αποτελέσματα, σύμφωνα με τους ερευνητές, δείχνουν ότι οι γυναίκες με προβλήματα όρασης που έχουν λάβει πιστοποίηση ως «Medical Tactile Examiners» («Απτικοί Ιατρικοί Εξεταστές») ανιχνεύουν 30% περισσότερες και 50% μικρότερες σε διάμετρο αλλοιώσεις στο στήθος από ό,τι οι γιατροί. Συγκεκριμένα, ο ιδρυτής της Discovering Hands ισχυρίζεται ότι οι τυφλές εξετάστριες μπορούν να ψηλαφήσουν εξογκώματα που φτάνουν τα 6 με 8 χιλιοστά σε διάμετρο.
«Ενας έμπειρος γιατρός μπορεί να ψηλαφήσει όγκους που έχουν διάμετρο περίπου 1,5 εκατοστό. Για να δεχτούμε ότι άνθρωποι με προβλήματα όρασης, εφόσον έχουν περάσει από σωστή εκπαίδευση, μπορούν να ψηλαφήσουν όγκους που φτάνουν τα 6 χιλιοστά, οφείλουμε να περιμένουμε τα αποτελέσματα των τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών», τονίζει ο καθηγητής Χρήστος Μαρκόπουλος, Ειδικός Μαστολόγος και Χειρουργός και καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
«Η αίσθηση της αφής σε ανθρώπους με προβλήματα μειωμένης όρασης μπορεί να ενισχυθεί όταν υπάρξει σωστή εκπαίδευση», λέει η Μόνικα Γκόρι, ψυχολόγος και ερευνήτρια στο Ιταλικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας, η οποία εξειδικεύεται σε θέματα δεξιοτήτων ανθρώπων με προβλήματα όρασης. «Παρ’ όλα αυτά σε τυφλούς ανθρώπους έχουμε παρατηρήσει ότι δεν μπορούν να βελτιωθούν όλες οι δεξιότητες που συνδέονται με την αίσθηση της αφής. Για παράδειγμα, σε έρευνές μας έχουμε διαπιστώσει ότι ενώ οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης είναι καλύτεροι από τους υπόλοιπους ανθρώπους στην αναγνώριση του μεγέθους ενός αντικειμένου, δεν είναι το ίδιο καλοί στο να αναγνωρίσουν τον προσανατολισμό του αντικειμένου», προσθέτει η δρ Γκόρι.
«Δεν είναι μόνο η αναπτυγμένη αίσθηση της αφής που παίζει ρόλο, αλλά και η διάρκεια της εξέτασης και η διενέργειά της με δομημένο τρόπο», λέει ο δρ Χόφμαν, ο οποίος εξηγεί ότι η συγκεκριμένη εξέταση διαρκεί από 30 έως 60 λεπτά, ανάλογα με το μέγεθος του στήθους, ενώ σε ανεξάρτητη έρευνα οι γιατροί παραδέχονται ότι αφιερώνουν το πολύ τρία λεπτά σε αυτή την εξέταση. Ο οργανωμένος επίσης τρόπος διεξαγωγής της συγκεκριμένης εξέτασης, σύμφωνα με τους ερευνητές, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τα μεγάλα ποσοστά ευρημάτων των Απτικών Ιατρικών Εξεταστών, οι οποίες χρησιμοποιούν μία σειρά από ειδικές αυτοκόλλητες ταινίες μιας χρήσης που διαιρούν το κάθε στήθος σε δύο διακριτά μέρη. Συγκεκριμένα, πέντε τέτοιες ταινίες τοποθετούνται παράλληλα με τη σπονδυλική στήλη της εξεταζόμενης: μία στο σημείο του διαφράγματος, δύο πάνω στις θηλές και δύο στη νοητή γραμμή που ξεκινά από τη μέση της μασχάλης. Οι ταινίες αυτές λοιπόν, εκτός του ότι βοηθούν τις εξετάστριες να διατηρούν τον προσανατολισμό τους πάνω στο στήθος και να βεβαιώνονται ότι έχουν εξετάσει κάθε εκατοστό του, εξυπηρετούν ώστε να μπορούν να υποδείξουν στον γιατρό το ακριβές σημείο που είχε κάποιο εύρημα.
Η ευθύνη στον γιατρό
«Η Απτική Ιατρική Εξετάστρια δουλεύει πάντα ως προσωπικός βοηθός του γιατρού, μιας και μόνο αυτός φέρει την ευθύνη της εξέτασης, η οποία εκτός από την ψηλάφηση περιλαμβάνει την οπτική επιθεώρηση του μαστού, καθώς και την εξαγωγή συμπερασμάτων από τα ευρήματα», λέει ο δρ Χόφμαν. «Πιστεύουμε ότι μόνο ο συνδυασμός των τριών μεθόδων: ψηλάφηση, υπερηχογράφημα και μαστογραφία προσφέρουν τα μέγιστα αποτελέσματα στην πρώιμη διάγνωση», προσθέτει.
«Το να έχεις έναν άνθρωπο εξειδικευμένο σε κάποιο τομέα πάνω στον οποίο διαθέτει αυξημένες δεξιότητες είναι μία εξαιρετική ιδέα. Στις ΗΠΑ δεν έχουμε αρκετούς γιατρούς για όλους τους ασθενείς που πρέπει να φροντίσουμε, οπότε χρειαζόμαστε πολλούς ιατρικούς βοηθούς», λέει ο δρ Αβραάμ Βεργκίς, καθηγητής Θεωρίας και Πρακτικής της Ιατρικής και αντιπρόεδρος του Τμήματος Παθολογίας στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ. «Και για να είμαι ειλικρινής, αρκετοί από αυτούς τους βοηθούς κάνουν καλύτερη δουλειά από πολλούς γιατρούς».
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
0 Σχόλια