Απεχθάνεστε τα μαθηματικά; Ισως φταίνε (και) τα γονίδιά σας

Η γενετική προδιάθεση σε συνδυασμό με το περιβάλλον φαίνεται να προκαλεί άγχος συγκεκριμένα για τα μαθηματικά, σύμφωνα με νέα μελέτη

Τσώλη Θεοδώρα

Γιατί κάποιοι άνθρωποι λατρεύουν να λύνουν μαθηματικά προβλήματα ενώ κάποιοι άλλοι αγχώνονται μπροστά ακόμη και σε μια απλή πρόσθεση; Ισως η απάντηση να είναι (και) γενετική, αναφέρουν ερευνητές από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα γονίδια μπορούν να προκαλέσουν μεγαλύτερο στρες σε παιδιά που ήδη «πνίγονται» όταν έρχονται αντιμέτωπα με τους αριθμούς. Συγκεκριμένα, όπως είδαν, παρότι η γενετική προδιάθεση ήταν σημαντική σε ό,τι αφορούσε τις επιδόσεις στα μαθηματικά, μόνο το 40% του προβλήματος μπορούσε να εξηγηθεί αποκλειστικώς μέσω γενετικών παραγόντων. Το μεγαλύτερο ποσοστό των κακών επιδόσεων αποδιδόταν στο περιβάλλον (στο σχολείο, στο σπίτι, στις παρέες).

Με βάση αυτή τη νέα γνώση οι ειδικοί με επικεφαλής τον καθηγητή Στίβεν Πέτριλ κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «οι γενετικοί παράγοντες μπορούν να αυξήσουν ή αντιθέτως να μειώσουν τον κίνδυνο των κακών επιδόσεων στα μαθηματικά σε συνεργασία με το περιβάλλον του παιδιού. Αν ένα παιδί έχει γενετικούς παράγοντες κινδύνου που προδιαθέτουν για άγχος στα μαθηματικά και συγχρόνως έχει αρνητικές εμπειρίες στην τάξη, τότε η εκμάθηση μπορεί να γίνει πολύ δυσκολότερη. Αυτό πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από εκείνους που σχεδιάζουν παρεμβάσεις για τα παιδιά που έχουν ανάγκη βοήθειας στα μαθηματικά».

Μελέτη σε διδύμους

Οι ειδικοί εξέτασαν διδύμους προκειμένου να ανακαλύψουν πώς αυτοί διαφέρουν σε ό,τι αφορά το άγχος απέναντι στα μαθηματικά. Συγκεκριμένα στη μελέτη περιελήφθησαν 216 ταυτόσημα δίδυμα καθώς και 298 ετεροζυγωτικά δίδυμα του ιδίου φύλου τα οποία συμμετείχαν σε μια συνεχιζόμενη, μακροχρόνια μελέτη στο Οχάιο (Western Reserve Reading and Maths Project). Τα παιδιά εισάγονταν στη μελέτη όταν ήταν στο νηπιαγωγείο ή στην πρώτη τάξη του δημοτικού και οι ερευνητές συνέχιζαν να παρακολουθούν την πορεία τους μέσω οκτώ διαδοχικών επισκέψεων στο σπίτι τους σε διαφορετικές ηλικίες. Η τελευταία μελέτη των ειδικών από το Οχάιο περιέλαβε στοιχεία από τις δύο τελευταίες επισκέψεις των ειδικών όταν οι δίδυμοι ήταν σε ηλικία εννέα και 15 ετών.

Ολοι οι συμμετέχοντες αξιολογήθηκαν σχετικά με το άγχος που είχαν για τα μαθηματικά, το γενικότερο άγχος τους, την ικανότητα επίλυσης μαθηματικών προβλημάτων καθώς και την κατανόηση κειμένων.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν στατιστικά εργαλεία προκειμένου να ανακαλύψουν πώς σχετίζονταν μεταξύ τους οι διαφορετικές μετρήσεις του άγχους, της επίδοσης στα μαθηματικά και στην ανάγνωση τόσο στα ομοζυγωτικά δίδυμα όσο και στα ετεροζυγωτικά δίδυμα. Με την ανάλυση αυτή έριξαν φως και στους γενετικούς παράγοντες που κρύβονται πίσω από τη σύνδεση καθώς και στον ρόλο που παίζει το περιβάλλον στην... απέχθεια για τα μαθηματικά.

Γενικευμένο άγχος (και) με συνέπειες

Με δημοσίευσή τους στο επιστημονικό έντυπο «Journal of Child Psychology and Psychiatry» οι ερευνητές σημειώνουν: «Eίναι σημαντικό να μελετήσουμε το άγχος σε ό,τι αφορά τη σύνδεσή του με την εκμάθηση των μαθηματικών. Και μόνο στο άκουσμα της λέξης "μαθηματικά" κάποιοι άνθρωποι τρέμουν. Δεν είναι όπως μαθαίνει κάποιος ανάγνωση - σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει υπό φυσιολογικές συνθήκες γενικευμένο άγχος, εκτός και αν κάποιος αντιμετωπίζει συγκεκριμένη μαθησιακή δυσκολία. Το άγχος για τα μαθηματικά συνδέεται τόσο με τη γνωσιακή πλευρά όσο και με τη συναισθηματική πλευρά του γενικευμένου άγχους». Ο καθηγητής Πέτριλ εξήγησε «Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια πτωτική ελικοειδή πορεία στην οποία οι γενετικοί κίνδυνοι σε ό,τι αφορά το άγχος και η κακή επίδοση στα μαθηματικά συνεργούν με περιβαλλοντικούς παράγοντες οδηγώντας σε άγχος συγκεκριμένα για τα μαθηματικά. Η διαδικασία οδηγεί σε περαιτέρω προβλήματα στις επιδόσεις στα μαθηματικά, τα οποία με τη σειρά τους επιτείνουν τα συμπτώματα άγχους του ατόμου».

Σύμφωνα με τον δρα Πέτριλ αν οι ειδικοί καταφέρουν να καταλήξουν στο τι προκαλεί την αγχώδη απόκριση, τότε θα μπορέσουν να αναπτύξουν καλύτερες παρεμβάσεις για τα άτομα με άγχος για τα μαθηματικά. «Πριν από αυτή τη μελέτη οι ερευνητές δεν είχαν ξεκάθαρη εικόνα σχετικά με το πόσο σημαντικός είναι ο γενετικός παράγοντας σε ό,τι αφορά το άγχος για τα μαθηματικά στα παιδιά. Τελικά αυτό το άγχος προκύπτει από έλλειψη δεξιοτήτων των παιδιών ή οφείλεται στην προδιάθεσή τους για γενικότερο στρες;».

Τα κορίτσια παίρνουν τα σκήπτρα

Στην αιώνια μάχη των δύο φύλων (από μικρή ακόμη ηλικία) τα αγόρια εθεωρείτο επί μακρόν ότι υπερτερούν σε μαθήματα όπως τα μαθηματικά και οι θετικές επιστήμες. Ωστόσο πρόσφατη ανασκόπηση 308 μελετών που περιελάμβαναν περισσότερα από 1,1 εκατομμύριο παιδιά και κάλυπταν περίπου 100 χρόνια (1914-2011) έδειξε ότι τα στερεότυπα υπάρχουν για να καταρρίπτονται. Σύμφωνα με τη μελέτη που διεξήχθη από ειδικούς του Πανεπιστημίου του Νιου Μπρούνσγουικ στον Καναδά, τα κορίτσια έχουν διαχρονικά καλύτερες επιδόσεις από τα αγόρια σε όλα τα μαθήματα από το νηπιαγωγείο ως και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Οι διαφορές είναι μεγαλύτερες στα θεωρητικά μαθήματα, όπως η γλώσσα, και μικρότερες στα μαθηματικά, ωστόσο ακόμη και στην περίπτωση των μαθηματικών οι βαθμοί των κοριτσιών ήταν ανώτεροι από εκείνους των αγοριών κατά μέσο όρο.

Δημοσιεύτηκε στο "ΤΟ ΒΗΜΑ science" την Πέμπτη, 26 Ιουνίου 2014