Γράφει ο Colin P. Clarke , The New York Times *
Μετά την αποτυχημένη ανταρσία του Γεβγκένι Πριγκόζιν, ο Βλαντίμιρ Πούτιν πρέπει τώρα να σκεφτεί τι θα κάνει με τα στρατεύματα της Wagner στη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Για χρόνια, ο ιδιωτικός στρατός του Γεβγκένι Πριγκόζιν λειτουργούσε αθόρυβα ως πληρεξούσιος της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής. Το δίκτυο των χιλιάδων Ρώσων μισθοφόρων της Wagner που έχει εγκατασταθεί στη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική βοήθησε το Κρεμλίνο να εξασφαλίσει φυσικούς πόρους και να αποκτήσει επιρροή σε κράτη και περιοχές συγκρούσεων, ενώ επέτρεψε στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να αποστασιοποιηθεί με βολικό τρόπο από τις σκοτεινές συμμαχίες και τις αδίστακτες τακτικές της μισθοφορικής ομάδας.
Στη Συρία και τη Λιβύη, οι μαχητές της Wagner στηρίζουν ισχυρούς άνδρες όπως ο Μπασάρ αλ Άσαντ και ο Χαλίφα Χαφτάρ με αντάλλαγμα τα κέρδη από τις εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου που οι μισθοφόροι βοηθούν να προστατευτούν. Στη Μαδαγασκάρη και το Σουδάν, η Wagner συμβούλευσε τις κυβερνήσεις για την καταστολή διαδηλώσεων, ξεκίνησε εκστρατείες παραπληροφόρησης και παρενέβη στις εκλογές. Στο Μάλι και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η στρατιωτική χούντα βασίζεται στη Wagner για την ασφάλεια των καθεστώτων, ενώ η Wagner εξάγει χρυσό, διαμάντια και ξυλεία και διεξάγει εκστρατείες αντεπίθεσης κατά τζιχαντιστικών ομάδων που συνδέονται με την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος.
Αλλά η αποτυχημένη ανταρσία του κ. Πριγκόζιν ανέδειξε τη δυσλειτουργική εξάρτηση της Ρωσίας από τη Wagner και άλλες ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της ρωσικής διεθνούς επιρροής. Η αναταραχή ώθησε το Κρεμλίνο να προσπαθήσει να διατηρήσει την επιρροή και τη ροή μετρητών της Wagner - και να προσπαθήσει να αναιρέσει την ιδέα του ίδιου του κ. Πούτιν ότι ο στρατός του Πριγκόζιν ήταν μια αυτόνομη οντότητα. Λίγες ημέρες μετά την αποτυχημένη ανταρσία, ο κ. Πούτιν ανακοίνωσε ότι η Wagner χρηματοδοτήθηκε εξ ολοκλήρου από το ρωσικό κράτος με δισεκατομμύρια δολάρια.
Πλέον, ο κ. Πούτιν έχει μπροστά του λίγες επιλογές για το πώς θα διαχειριστεί τους χιλιάδες μισθοφόρους της Wagner που βρίσκονται διασκορπισμένοι ανά τον κόσμο.
Καμία από αυτές τις επιλογές όμως δεν είναι πιθανό να έχει θετική εξέλιξη για τη Ρωσία.
Σε ομιλία του προς το έθνος στις αρχές της περασμένης εβδομάδας, ο κ. Πούτιν δήλωσε ότι οι μαχητές της Wagner που δεν συμμετείχαν στην ανταρσία, μπορούσαν να υπογράψουν συμβόλαιο με το ρωσικό στρατό υπό τη διοίκηση του υπουργείου Άμυνας (όσοι συμμετείχαν στην ανταρσία μπορούσαν να ακολουθήσουν τον κ. Πριγκόζιν στην εξορία στη Λευκορωσία). Αλλά η εντολή προς τους μισθοφόρους της Wagner να υπογράψουν συμβόλαιο με το ρωσικό υπουργείο Άμυνας - μια πολιτική που ο υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού προσπάθησε να θέσει σε εφαρμογή στις αρχές Ιουνίου - ήταν ένας από τους κύριους παράγοντες που συνέβαλαν στην απόπειρα ανταρσίας του κ. Πριγκόζιν και δεν αναμένεται πως θα είναι αρεστή επιλογή για τα στρατεύματά του.
Ακόμη και αν οι μαχητές της Wagner επιλέξουν να ενταχθούν μαζικά στις ρωσικές στρατιωτικές μονάδες, δεν θα είναι εύκολο για τη Μόσχα να τους ενσωματώσει. Οι δυνάμεις της Wagner έχουν ήδη μια μεγάλη φήμη για τις κτηνώδεις δράσεις τους, φέρονται να έχουν διαπράξει εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας σε διάφορα μέρη του κόσμου και έχουν κατηγορηθεί -τεκμηριωμένα- για βασανιστήρια, απαγωγές και εκτελέσεις αμάχων.
Μια άλλη επιλογή θα ήταν ο κ. Πούτιν να αφήσει τις υπερπόντιες δραστηριότητες της Wagner ως έχουν, φέρνοντας έναν νέο επικεφαλής που θα αντικαταστήσει τον κ. Πριγκόζιν. Αυτό θα απέτρεπε τη διατάραξη της ατζέντας της εξωτερικής πολιτικής της Μόσχας και θα διαβεβαίωνε τα κράτη-πελάτες της ότι η Ρωσία παραμένει αξιόπιστος εταίρος. Η παρουσία της Wagner στην Αφρική είναι τεράστια, με δραστηριότητες επί του παρόντος στο Καμερούν, στην Μπουρκίνα Φάσο, στην Ισημερινή Γουινέα, στη Νότια Αφρική, στη Ζιμπάμπουε και στην Κένυα. Όταν ρωτήθηκε αμέσως μετά την αποτυχημένη ανταρσία τι θα συνέβαινε με την παρουσία της Wagner στην Αφρική, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, ανακοίνωσε ότι οι Ρώσοι "εκπαιδευτές" θα συνέχιζαν να εργάζονται στο Μάλι και στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Από τότε η Ρωσία έχει στείλει αξιωματούχους σε διάφορα μέρη όπου δραστηριοποιείται η Wagner για να διαβεβαιώσει τις κυβερνήσεις αυτών των χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας και του Μάλι, ότι δεν θα υπάρξει διακοπή της ρωσικής βοήθειας.
Αλλά και αυτό, επίσης, θα μπορούσε να περιπλέξει την κατάσταση, ανάλογα με το πόσο βαθύ είναι το χάσμα μεταξύ της Wagner και του υπουργείου Άμυνας. Αν οι μεσαίου επιπέδου διοικητές και οι μαχητές της Wagner παραμείνουν πιστοί στον κ. Πριγκόζιν, η τοποθέτηση ενός νέου επικεφαλής με την έγκριση του Κρεμλίνου μπορεί να μη λειτουργήσει. Ο κ. Πριγκόζιν είχε τον σεβασμό των μαχητών της Wagner, πολλοί από τους οποίους μπορεί να ενοχληθούν με την προοπτική μιας νέας ηγεσίας ή μιας δραστικής αλλαγής στην οργανωτική κουλτούρα.
Τέλος, η Ρωσία θα μπορούσε να επιδιώξει να διαλύσει τη Wagner και να "μοιράσει" τους μαχητές της σε υπάρχοντες ιδιωτικούς στρατούς. Η Patriot, μια ομάδα που συνδέεται με τον κ. Σοϊγκού, θεωρείται ευρέως ως σημαντικός ανταγωνιστής της Wagner, με επιχειρήσεις στο Μπουρούντι, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, στην Γκαμπόν, στη Συρία και στην Υεμένη. Η E.N.O.T. Corporation αποτελεί μια ακόμη ρωσική ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία, που ιδρύθηκε από τον Ρώσο εθνικιστή Ιγκόρ Μανγκούσεφ, με κάποια εμπειρία στο εξωτερικό, αλλά έχει πολύ λιγότερη επιρροή και εμπειρία από τη Wagner. Η Gazprom, ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός, έχει επίσης αναπτύξει τον δικό της ιδιωτικό στρατό, αν και έχει σχεδιαστεί κυρίως για την προστασία των υποδομών πετρελαίου και φυσικού αερίου από επιθέσεις.
Καμία από αυτές τις οργανώσεις όμως δεν έχει το κύρος της Wagner μεταξύ των εθνικιστών ή των πολιτών που τάσσονται υπέρ του πολέμου στην Ουκρανία, ούτε το χαρτοφυλάκιο των δυνατοτήτων που καθιστούν τη Wagner τόσο απαραίτητη στο Κρεμλίνο για τη διεξαγωγή πολλαπλών δράσεων εξωτερικής πολιτικής.
Οι Κρεμλινολόγοι προσπαθούν να προβλέψουν ποιον δρόμο θα επιλέξει ο κ. Πούτιν, εν μέσω αντικρουόμενων μηνυμάτων που εκπέμπονται από τη ρωσική ηγεσία τις τελευταίες ημέρες. Η διαβεβαίωση της ρωσικής κυβέρνησης προς τους ηγέτες στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή ότι η Μόσχα θα διαχειριστεί τις υποδομές της Wagner, φαίνεται να έρχεται σε αντίθεση με μια ευρύτερη εκκαθάριση που διεξάγει το Κρεμλίνο τις τελευταίες ημέρες.
Εν μέσω αντικρουόμενων μηνυμάτων, ένα πράγμα είναι σαφές: Για έναν ηγέτη που έχει εργαστεί επιμελώς για να καλλιεργήσει την εικόνα του κορυφαίου στρατηγού, ο κ. Πούτιν δεν φαίνεται να έχει σχέδιο για το τι θα γίνει στη συνέχεια με τη Wagner. Αντιθέτως, φαίνεται όλο και πιο ευάλωτος, τόσο στο εσωτερικό όσο και στην προσπάθειά του να διατηρήσει την επιρροή της Ρωσίας στο εξωτερικό. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα δυσκολευτεί να τιθασεύσει το θηρίο που βοήθησε ο ίδιος να δημιουργηθεί.
* Ο Colin P. Clarke είναι διευθυντής έρευνας στη Soufan Group, μια εταιρεία παροχής συμβουλών σε ζητήματα πληροφοριών και ασφάλειας με έδρα τη Νέα Υόρκη.
© 2023 Διατίθεται από το "The New York Times Licensing Group"
0 Σχόλια