Tου Κώστα Ράπτη
Το αποτέλεσμα των κρίσιμων προεδρικών και βουλευτικών εκλογών της Τουρκίας που προβλέπεται να διεξαχθούν σε έξι μήνες, ο Ταγίπ Ερντογάν δεν σκοπεύει να το εμπιστευτεί στην τύχη. Για την ακρίβεια, δεν σκοπεύει να το εμπιστευτεί ούτε... στο εκλογικό σώμα, καθώς η άλλοτε ακλόνητη πολιτική του ηγεμονία έχει τρωθεί, εν μέσω οικονομικής κρίσης και κοινωνικής ασφυξίας λόγω διάχυτης καταστολής και διαφθοράς.
Τα πολιτικά του όπλα δεν έχουν βέβαια εξαντληθεί, όπως δείχνουν αφενός οι διακυμάνσεις της δημοσκοπικής ψαλίδας και αφετέρου η ξέφρενη κινητικότητα του Τούρκου προέδρου στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, με την προσδοκία τονωτικών ενέσεων στην τουρκική οικονομία από τους διεθνείς συνομιλητές του. Όμως και τα "διαδικαστικά" όπλα, ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας διόλου δεν τα περιφρονεί, με αποτέλεσμα ουδείς να γνωρίζει ποιοι θα είναι οι κανόνες του παιχνιδιού με τους οποίους θα δοθεί η εκλογική μάχη.
Ήδη το όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης μειώθηκε από το εξωφρενικό 10% που ίσχυε επί χρόνια (προκειμένου να αποτραπεί αυτόνομη έκφραση του κουρδικού στοιχείου) στο 7%, ώστε να διασωθούν οι συμπολιτευόμενοι εθνικιστές του Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Την ίδια ώρα, οι κινήσεις για να τεθεί εκτός νόμου το κοινοβουλευτικό φιλοκουρδικό Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (HDP), που... επιμένει να ξεπερνά το όριο, μολονότι τελεί ουσιαστικά εν διωγμώ (με τον συνιδρυτή του Σελαχατίν Ντεμίρτας ήδη εδώ και έξι χρόνια στη φυλακή), προβλέπεται να "επανορθώσουν" τις επιπτώσεις του περισσότερο γαλαντόμου εκλογικού νόμου. Και βέβαια, η δημιουργία κλίματος "εθνικού συναγερμού" με αντικουρδικό πρόσημο, μετά την πρόσφατη σκοτεινή τρομοκρατική ενέργεια στην οδό Ιστικλάλ του Πέραν, στοχεύει στην ύψωση "τείχους" ανάμεσα στην κουρδική ψήφο και το μέτωπο των κομμάτων της αντιπολίτευσης, ώστε να μην επαναληφθούν "ατυχήματα", όπως η νίκη του Εκρέμ Ιμάμογλου στις δημοτικές εκλογές του 2019.
Το "βήμα παραπάνω"
Κάπως έτσι, όμως, φαίνεται πως έγινε το (ενδεχομένως μοιραίο) "βήμα παραπάνω". Η προχθεσινή καταδίκη του Ιμάμογλου σε φυλάκιση δύο ετών και επτά μηνών για "προσβολή" του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου μετατρέπει τον επικεφαλής του μητροπολιτικού Δήμου της Κωνσταντινούπολης σε πρόσωπο αναφοράς για την ασυντόνιστη αντιπολίτευση και γαλβανίζει τα πλήθη που αποζητούν ένα τέλος στην εικοσαετή κυριαρχία Ερντογάν.
Η συγκέντρωση χιλιάδων ανθρώπων υπό βροχήν στο απροσχεδίαστο συλλαλητήριο της Πέμπτης υπέρ του Ιμάμογλου, όπου πρώτη έσπευσε η επικεφαλής του εθνικιστικού "Καλού Κόμματος", Μεράλ Άκσενερ, για να προστεθούν και οι υπόλοιποι πέντε ηγέτες του μετώπου της αντιπολίτευσης, σε μια κοινή δημόσια εμφάνιση δίχως προηγούμενο, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα. Όπως και η αντίστοιχη, προφανώς μικρότερης έκτασης, στην κατά τα λοιπά πολύ συντηρητική Τραπεζούντα, τόπο καταγωγής του Ιμάμογλου.
Το ότι ασυλία απέναντι στην εξουσία του Ερντογάν δεν έχει ούτε η ηγεσία της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης το έχουν ήδη καταδείξει οι διώξεις επί "εξυβρίσει του προέδρου" κατά του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, επικεφαλής του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, στο οποίο ανήκει και ο Ιμάμογλου. Όμως εν προκειμένω, δεδομένης και της προεκλογικής συγκυρίας, η καταδίκη του δημάρχου της οικονομικής πρωτεύουσας της χώρας έχει ξεχωριστή σημασία, όπως δείχνουν και οι διεθνείς αντιδράσεις (λ.χ. η "ανησυχία" που εξέφρασε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ).
Αναμένοντας την έφεση
Ο Ιμάμογλου καταδικάσθηκε διότι χαρακτήρισε "ηλίθιους" όσους διέταξαν την επανάληψη των δημοτικών εκλογών του 2019, όπου ο ίδιος είχε αρχικά πετύχει οριακή νίκη, με αποτέλεσμα οι κάλπες να ξαναστηθούν και ο εκλεκτός της αντιπολίτευσης να επικρατήσει οριστικά, πετυχαίνοντας, λόγω της αγανάκτησης της κοινής γνώμης, καλύτερο αποτέλεσμα. Στην πραγματικότητα, οι επίμαχες δηλώσεις δεν ήταν παρά η απάντηση του Ιμάμογλου στον υπουργό Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, ο οποίος είχε αποφανθεί ότι "ο ηλίθιος που παρέπεμψε τη χώρα στο Ευρωκοινοβούλιο, θα λάβει την απάντησή του από τον λαό".
Η πρωτόδικη ποινή (η οποία μένει να φανεί αν θα επικυρωθεί και στο εφετείο, που υπό κανονικές συνθήκες θα εκδώσει την ετυμηγορία του εντός διετίας) συνοδεύεται από στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων. Συνεπώς, εάν η έφεση του Ιμάμογλου δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα, ο ίδιος θα πρέπει να εγκαταλείψει τη δημαρχία (με τον διάδοχό του να αναδεικνύεται από το Δημοτικό Συμβούλιο, όπου πλειοψηφεί το κυβερνών κόμμα), αλλά και κάθε ελπίδα να μεταπηδήσει στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Με βάση το ότι ο Ιμάμογλου, όπως και ο ομόλογός του της Άγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς, αποτελούν κατά τις δημοσκοπήσεις τους δύο πολιτικούς άνδρες που φέρονται ως οι έχοντες τις περισσότερες πιθανότητες νίκης στις προεδρικές εκλογές απέναντι στον Ερντογάν, το πραγματικό διακύβευμα δεν είναι, λαμβάνοντας υπόψη και τη δυσαναλογία "αδικήματος" και "ποινής", το αν στη γείτονα θα διατηρηθούν τα πολιτειακά προσχήματα μιας δημοκρατικής χώρας.
Τα κοινά στοιχεία με τον Ερντογάν
Είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς αν η απόφαση της (κάθε άλλο παρά ανεξάρτητης) τουρκικής δικαιοσύνης υπαγορεύθηκε περισσότερο από τη μνησίκακη επιθυμία της "ρεβάνς" για το 2019, από την ανησυχία (που αρχίζει να μοιάζει με πανικό) για τις κάλπες του Ιουνίου ή από κάποια "πλειοδοσία" αυτονομούμενων τμημάτων ενός παραπαίοντος συστήματος εξουσίας.
Σε κάθε περίπτωση, το "αυτογκόλ" είναι θεαματικό, διότι, σε μία συγκυρία κατά την οποία το εξακομματικό μέτωπο της αντιπολίτευσης δυσκολευόταν να συμφωνήσει σε έναν προεδρικό υποψήφιο (ο ήκιστα χαρισματικός Κιλιτσντάρογλου επέμενε ότι αυτοδικαίως του ανήκει ο ρόλος), οι κυβερνώντες μοιάζει σαν να υποδεικνύουν ποιος είναι ο αντίπαλος που κατεξοχήν φοβούνται.
Πράγματι, το νεανικό, συμφιλιωτικό προφίλ του Ιμάμογλου του επιτρέπει να βρίσκει απήχηση σε θρησκευόμενους και μη, εθνικιστές και μη, πολιτικοποιημένους και μη.
Η ειρωνεία της Ιστορίας φέρνει έτσι σε ρόλο "αντι-Ερντογάν" έναν πολιτικό που έχει πολλά κοινά στοιχεία με τον νυν πρόεδρο. Διότι ο επίσης μαυροθαλασσίτης Ερντογάν οικοδόμησε την πολιτική του άνοδο με αφετηρία την εκλογή του στη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης το 1994 και αναδείχθηκε σε κατεξοχήν αντίπαλο δέος του κατεστημένου με την τετράμηνη φυλάκιση και καθαίρεσή του το 1998, για την απαγγελία ενός ποιήματος που κρίθηκε "εξτρεμιστικό".
Η δυναμική των πραγμάτων οδηγεί σε κλιμάκωση της αντιπαράθεσης, διότι τυχόν απαλλαγή του Ιμάμογλου από τις δικαστικές περιπέτειες, ενώ αυτός έχει αναδειχθεί ήδη από τους αντιπάλους του σε πρώτο στόχο, θα κάνει διπλό το κακό. Εξού και η εισαγγελία άσκησε έφεση υπέρ του νόμου, κρίνοντας την ποινή που επιβλήθηκε στον δήμαρχο υπερβολικά επιεική.
Όμως κάτι τέτοιο θα οδηγήσει την κατάσταση στα άκρα, τόσο σε ό,τι αφορά το εσωτερικό της Τουρκίας όσο και τις σχέσεις της με τη Δύση. Αλλά τα "άκρα" μάλλον είναι η καλύτερη επένδυση του Ερντογάν για την εξασφάλιση μίας ακόμη (της τελευταίας, όπως υποσχέθηκε) προεδρικής θητείας.
0 Σχόλια