Του Μιχάλη Ψύλου
Αναμφίβολα είναι φως στην άκρη του τούνελ η συμφωνία της Κωνσταντινούπολης για την ασφαλή εξαγωγή αγροτικών προϊόντων απο τα ουκρανικά και ρωσικά λιμάνια της Μαύρης θάλασσας. Για πρώτη φορά από την έναρξη του πολέμου η Ουκρανία και η Ρωσία υπογράφουν συμφωνία. Δεν την υπογράφουν απευθείας,αλλά χωριστά: το Κίεβο υπογράφει με την Τουρκία και τον ΟΗΕ και η Μόσχα κάνει λίγο αργότερα το ίδιο. Είναι όμως ένα σημαντικό βήμα μετά από μήνες που η μόνη φωνή που ακουγόταν ήταν αυτή των πυραύλων και των κανονιών.
Είναι μια συμφωνία που φέρνει στο προσκήνιο ανθρωπιστικές και οικονομικές ανάγκες και όχι στρατιωτικές». Κάπου 25 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών θα μπορέσουν επιτέλους να επιστρέψουν στις διεθνείς αγορές, ειδικά σε εκείνες των χωρών της Βόρειας Αφρικής που κινδύνευαν με έναν καταστροφικό λιμό .
Ηδη,από την ανακοίνωση της συμφωνίας η τιμή του σιταριού επέστρεψε αμέσως στα επίπεδα πριν από τη ρωσική επίθεση.
Οσο και το σιτάρι ήταν ένα όπλο για τους Ρώσους για να γονατίσουν την ουκρανική οικονομία , η Μόσχα χρειαζόταν επίσης μια συμφωνία για να εξάγει και η ίδια δημητριακά, αλλά και λιπάσματα.
Σε όλα αυτά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο διαιτητής είναι η Τουρκία. Ο Ερντογάν, όλα όσα κάνει, είναι για τα δικά του συμφέροντα. Το είδαμε αυτό με το παιγνίδι του στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Έκανε μια «παραχώρηση» για να έχει το ελεύθερο χέρι να επιτεθεί στους Κούρδους και στους πολιτικούς του αντιπάλους. Συνέβαλε στη συμφωνία για τα σιτηρά που υπεγράφη στην Κωνσταντινούπολη επειδή η πλειοψηφία των πλοίων που ήταν εγκλωβισμένα στα ουκρανικά λιμάνια είναι τουρκικά. Και τώρα μπορούν επιτέλους να ξαναρχίσουν τα ταξίδια τους που συνίστανται κυρίως στο να φέρουν τα σιτηρά στην Τουρκία και μετά να τα επιστρέψουν για να φορτώσουν ξανά.
Ο ρόλος του μεσολαβητή που έχει αναλάβει ο Ερντογάν από το ξέσπασμα του πολέμου τον βολεύει περισσότερο. Με μεγάλες εμφανίσεις στη διεθνή σκηνή, μπορεί να κερδίσει λίγο έδαφος με το εκλογικό σώμα στο εσωτερικό, που υποφέρει από τον πληθωρισμό, που επίσημα τρέχει με ρυθμό 80%, στην πραγματικότητα μάλλον πάνω από 160%.
Πολλοί Τούρκοι είναι εξαθλιωμένοι. Ο Ερντογάν προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή από τα εσωτερικά προβλήματα με τη «λάμψη»του στην διεθνή σκηνή. Με τη διεθνή κοινότητα να κάνει τα στραβά μάτια στον αυξανόμενο αυταρχισμός του και τη συνεχή καταστολή της αντιπολίτευσης.
Μεσοπρόθεσμα, ο Ερντογάν θέλει όμως να αποσυνδέσει περαιτέρω τη χώρα του από την Ευρώπη και την αμερικανική επιρροή. Η αίτηση για ένταξη της Τουρκίας στην ομάδα των BRICS είναι θέμα χρόνου. Η Τουρκία δεν υποστηρίζει άλλωστε τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Αντίθετα: από την έναρξη του πολέμου, τα ρωσικά κεφάλαια ξεχύνονται στην Τουρκία, οι τουρκικές αεροπορικές εταιρείες εξυπηρετούν τη ρωσική αγορά με δεκάδες αεροσκάφη καθημερινά και οι Ρώσοι τουρίστες κατακλύζουν την Κωνσταντινούπολη και την Αττάλεια.
Αλλά και το Κίεβο δέχεται έστω και απρόθυμα τη φιλοξενία του Ερντογάν. Η Άγκυρα προμηθεύει τουρκικά μαχητικά drones στην Ουκρανία , οι τουρκικές εταιρείες επενδύουν στην Ουκρανία. Προς το παρόν, δεν υπάρχει επίσης σχεδόν κανένας άλλος δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, εκτός από την Άγκυρα.
Ο ρόλος του ισχυρού επιτήδειου ουδέτερου, ο οποίος βρίσκεται στο επίκεντρο διεθνώς ως αξιοσέβαστο πρόσωπο ταιριάζει απόλυτα με τη στρατηγική του Ερντογάν. Η νεο-Οθωμανική εξωτερική του πολιτική συνάδει άλλωστε και με τη λαχτάρα πολλών Τούρκων για εθνικά μεγαλεία και παγκόσμιο ρόλο.
Ο Ερντογάν δεν θα το αλλάξει αυτό, ειδικά αν κερδίσει τις εκλογές. Αντίθετα, θα συνεχίσει να υποδαυλίζει το αντιδυτικό αίσθημα στη χώρα, να τροφοδοτεί τον εθνικισμό. Αλλά η Δύση «αγρόν αγοράζει». Ουδείς ασχολείται με το γεγονός ότι το προεδρικό σύστημα εξουσίας του Ερντογάν, με ένα πρακτικά ανούσιο κοινοβούλιο, την πολιτικοποίηση της δικαστικής εξουσίας για δίωξη αντιπάλων, ουδεμία σχέση έχει με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Θα δείτε που σε λίγους μήνες κάποιοι θα βρεθούν να προτείνουν τον Ερντογάν για… Νόμπελ Ειρήνης! Εκεί φτάσαμε…
0 Σχόλια