Του Κώστα Ράπτη
Δεν ήταν μια κοινή αναμέτρηση στην κάλπη: ήταν πολιτειακή αλλαγή. Οι γαλλικές βουλευτικές εκλογές, οι οποίες ολοκληρώθηκαν με τον δεύτερο γύρο της περασμένης Κυριακής, οδήγησαν σε ένα αποτέλεσμα το οποίο περιγράφεται όχι μόνο από τους δημοσιογραφούντες, αλλά και από τα πλέον επίσημα χείλη, ως "πρωτοφανές" και "δίχως προηγούμενο για την Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία".
Και ο λόγος είναι απλός: η ανάδειξη μιας Εθνοσυνέλευσης στην οποία καμία πολιτική δύναμη (και πάντως όχι αυτή η οποία πρόσκειται στον μόλις προ διμήνου επανεκλεγέντα πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν) δεν συγκεντρώνει απόλυτη πλειοψηφία αντίκειται στην ίδια τη λογική του ημι-προεδρικού πολιτεύματος. Μια λογική που κεντρικό της στοιχείο έχει αφενός το πλειοψηφικό σύστημα των δύο γύρων σε 577 μονοεδρικές περιφέρειες και αφετέρου την επισκίαση των βουλευτικών εκλογών από τις προεδρικές, οι οποίες προηγούνται χρονικά κατά λίγες εβδομάδες και έτσι προεξοφλούν πολιτικά το καίριο. (Εξού και η συμμετοχή των ψηφοφόρων είναι κατά παράδοση χαμηλή: 42,60% στον δεύτερο γύρο του 2017 και 46,14% φέτος).
Από το 2002, μάλιστα, η διάρκεια της προεδρικής θητείας μειώθηκε από τα επτά στα πέντε χρόνια, ακριβώς για να συμπίπτει με αυτήν του Κοινοβουλίου και να αποφεύγονται οι άβολες "συγκατοικήσεις" του πρόσφατου παρελθόντος (λ.χ. 1986-1988, 1993-1995, 1997-2002), οπότε άλλη παράταξη κατείχε την ηγεσία του κράτους και άλλη την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και την πρωθυπουργία.
Όμως, μπροστά στο σκηνικό που προέκυψε την Κυριακή, ακόμα και μια "συγκατοίκηση" (σαν αυτή που φιλοδοξούσε να επιβάλει, ως επίδοξος πρωθυπουργός, ο ηγέτης της Αριστεράς Ζαν-Λικ Μελανσόν) θα ήταν μια λύση, στον βαθμό που θα συνεπαγόταν κυβερνητική σταθερότητα. Αντ' αυτού, ο κατακερματισμός του Κοινοβουλίου, απόρροια μιας αναδιάταξης του όλου πολιτικού σκηνικού γύρω από τρεις κύριους πόλους, καθιστά αίνιγμα το πώς, με ποιες συμπράξεις και ποιο πρόγραμμα θα κυβερνηθεί η Γαλλία από εδώ και στο εξής.
Αποτέλεσμα-γρίφος
Υπενθυμίζεται ότι σε σύνολο 577 εδρών ο σχηματισμός Ensemble, που στηρίζει τον πρόεδρο Μακρόν, απέσπασε τις 246 (έναντι 350 το 2017) και ποσοστό 38,60%, ο νεότευκτος συνασπισμός Nupes υπό τον Μελανσόν 142 έδρες και ποσοστό 32,60%, ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν 89 έδρες και ποσοστό 17,35%, οι κεντροδεξιοί Ρεπουμπλικανοί 64 έδρες και 7,29%, ενώ άλλοι υποψήφιοι της Αριστεράς κατέκτησαν 13 έδρες και της Δεξιάς 9 έδρες.
Το πολιτικό πρόβλημα διαπλέκεται με το θεσμικό. Στην έναρξη της δεύτερης πενταετίας του ο Μακρόν αποκαλύπτεται πρόεδρος μειοψηφίας και η επιθυμία των ψηφοφόρων (όπως καταγράφηκε δημοσκοπικά ήδη από την επαύριο των προεδρικών εκλογών) να μην του εξασφαλίσουν φιλικό Κοινοβούλιο υλοποιήθηκε. Ήταν πρωτίστως το δίλημμα "Μακρόν ή Λεπέν" που εξασφάλισε στον ένοικο των Ηλυσίων την επανεκλογή του και όχι το εύρος και το βάθος της αποδοχής των πολιτικών του (και του αυτοκρατορικού στυλ του). Και, κατά τον πιο παράδοξο τρόπο, η ίδια αυτή Λεπέν, που κάποτε συνάθροιζε τους πάντες σε "ρεπουμπλικανικό μέτωπο" εναντίον της, εξήλθε τώρα από τις βουλευτικές εκλογές με κοινοβουλευτική ομάδα δεκαπλάσια σε δύναμη από αυτήν του 2017 (και με τον ενδοπαραταξιακό ανταγωνιστή της Ερίκ Ζεμούρ εξουδετερωμένο).
Πρόκειται για την ιδιαιτερότητα των εξ ορισμού ασταθών τριγωνικών πολιτικών αντιπαραθέσεων, όπου καθένας από τους τρεις πόλους αισθάνεται πλέον ως εξίσου απομακρυσμένος και από τους άλλους δύο. Έτσι, κατά τη δημοσκοπική εταιρεία Ipsos, στις περιφέρειες όπου υπήρξε μονομαχία υποψηφίου του Nupes με υποψήφιο του Εθνικού Συναγερμού, οι ψηφοφόροι του Ensemble προτίμησαν σε ποσοστό 72% την αποχή, ενώ οι ψηφοφόροι του Συναγερμού σε περιπτώσεις μονομαχίας του Nupes με το Ensemble προτίμησαν κατά 52% την αποχή και κατά 30% τον υποψήφιο της Αριστεράς.
Διάγγελμα για "εθνική συνεννόηση"
Οι προφανείς λύσεις για την "επόμενη μέρα" μοιάζουν είτε ανέφικτες είτε αναποτελεσματικές. Η διεξαγωγή νέων βουλευτικών εκλογών ούτε μπορεί να προκύψει άμεσα ούτε εγγυάται διαφορετικό συσχετισμό. Η διακυβέρνηση με βάση τις προβλέψεις του άρθρου 49, παρ. 3 του Συντάγματος, δηλ. με διατάγματα τα οποία προκαλούνται οι βουλευτές να καταψηφίσουν μόνο υπό τον όρο συνολικής καταψήφισης της κυβέρνησης, δεν είναι συνταγή καθολικής εφαρμογής και πάντως δεν έχει ιδιαίτερο νόημα όταν η αντιπολίτευση του Nupes σχεδιάζει να εγκαινιάσει τη νέα κοινοβουλευτική περίοδο στις 5 Ιουλίου ακριβώς με πρόταση μομφής.
Περισσότερο ουσιαστική λύση θα ήταν μια ευθυγράμμιση των Ρεπουμπλικανών με την προεδρική πλειοψηφία – άλλωστε από τους κόλπους τους προέρχεται το κόμμα Horizons του πρώην πρωθυπουργού και επίδοξου επόμενου προέδρου Εντουάρ Φιλίπ, που συμμετέχει στο Ensemble. Όμως η παραδοσιακή κεντροδεξιά, που πλέον δίνει μάχη πολιτικής επιβίωσης, προς το παρόν διαμηνύει ότι "βρίσκεται στην αντιπολίτευση και εκεί θα παραμείνει".
Ο Εμανουέλ Μακρόν, που ήρθε στο προσκήνιο ως άνθρωπος των υψιπετών διακηρύξεων και πρωτοβουλιών για το μέλλον της Ευρώπης, χρειάζεται τώρα να διοχετεύσει όλη του την έμπνευση εντός συνόρων – και αυτό ασφαλώς συνυπολογίζεται από τους διεθνείς συνομιλητές του.
Μέχρι στιγμής, προσπαθεί να εκμαιεύσει λύσεις "εθνικής ενότητας", όπως έγινε σαφές και με το διάγγελμά του το βράδυ της Τετάρτης, όπου κάλεσε όλες τις πολιτικές δυνάμεις να ξεκαθαρίσουν αν και κατά πόσο είναι διατεθειμένες να αναλάβουν μερίδιο ευθύνης αναφορικά με τη διακυβέρνηση της χώρας, ενώ σχετικοποίησε εμμέσως τη σημασία των βουλευτικών εκλογών επικαλούμενος το υψηλό ποσοστό αποχής. Μοιάζει να απέχουμε χρόνια από τη ρητορική της προηγούμενης εβδομάδας, όπου τόσο η Αριστερά όσο και η Ακροδεξιά περιγράφονταν αφ' υψηλού από το προεδρικό στρατόπεδο ως ευρισκόμενες εκτός της ρεπουμπλικανικής τάξης.
Περισσότερα για τις επόμενες κινήσεις του Γάλλου προέδρου αναμένονται μετά την επιστροφή του από τις Συνόδους Κορυφής της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ.
Χωρίς ανταπόκριση
Οι εκκλήσεις του, όμως, που πλέον πολύ χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν και τον Εθνικό Συναγερμό της Λεπέν, δεν βρήκαν ανταπόκριση από την αντιπολίτευση. "Εάν αυτός είναι αδύναμος, η Εθνοσυνέλευση είναι δυνατή", δήλωσε αμέσως ο Μελανσόν.
Όμως η διακυβέρνηση "α λα καρτ", με κατά περίπτωση σχηματιζόμενες πλειοψηφίες ανά νομοσχέδιο, δεν είναι συνταγή πολιτικής μακροημέρευσης. Και πάντως δεν ανήκει στις παραδόσεις της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, η οποία εγκαινιάσθηκε το 1958.
Πόσω μάλλον όταν το επίδικο θα είναι η αντιμετώπιση πρωτοφανών οικονομικών και γεωπολιτικών δοκιμασιών και η υλοποίηση μεταρρυθμίσεων, όχι απαραιτήτως δημοφιλών, για τις οποίες ο Εμανουέλ Μακρόν θεωρεί ότι έχει λάβει σαφή εντολή από την προεδρική κάλπη.
0 Σχόλια